Дәріс №1. Клеткалық технологияның бағыттары

1.

Дәріс №1
Клеткалық технологияның
бағыттары

2.

Клеткалық технологияның
бағыттары
1.
2.
Клеткалық технологияның дамуы.
Клеткалық технологияның негізгі
бағыттары

3.

Клеткалық технологияның даму
тарихы
Эмпирикалық
кезең
Ғылыми - клиникалық

4.

Клеткалық технологияның даму
тарихы
1890 жылы Thomson Нью–Йорк
университетінде мысықтың бас ми
клеткасын итке трансплатациялаған.
Х. Фехтинг 1892 жылы, С. Рехингер, 1893
жылы, Дж. Харбеландт 1902 жылы өсімдік
ұлпасы мен органдарын тез түрде өсіру
мақсатында сахарозада өсіруде алғашқы
қадамдар жасады.
Jain K.K. Cell therapy of neurologic disorders. http: // ww.medlink.com/ Cell therapy –
Technologies, Markets and Companies. “Jain PharmaBiotech”,

5.

Клеткалық технологияның даму
тарихы
Ең бірінші 1907 жылы Р. Оттенберг адамда
АВО – қан топтарының сәйкестігіне
байланысты қан құю трансплатациясын
жасаған.
Клетканы адам организміне енгізу арқылы
әртүрлі аурулардан емдеу концепциясы
бірнеше ғасыр бұрын пайда болған.
Ottenberg. The history of blood transfusion medicine.
http//www.bloodbook.com/trans-history.html

6.

Клеткалық технологияның даму
тарихы
1931 жылы Paul Niehans клеткалық терапия қолдану
арқылы бұзаудың қалқанша маңы безінің
суспензиялы клеткаларын адамға
трансплатациялаған.
Niehans P. Die Zellulartherapie. Verlag von Urban &
Schwarzenderg,Munchen-Berlin, 1954).
Францияда орыс дәрігері С. Воронцов жасарту
мақсатында адамның фетальды клеткалын
иньекциялаған.
Маслюков А.К., Сугачевская Т.В. Стволовые клетки и их применение в
практической медицине.
http://www.transplantology.com/content/view/363/78/;

7.

Клеткалық технологияның даму
тарихы
1968 жылы Thamos E.D. (University of
Minnesota, USA) лейкемиямен ауыратын
адамға сүйек кемігін трансплатациялаған.
Берсенев А.В., Клеточная трансплантология – история, современное
состояние и перспективы //Клеточная трансплантология и тканевая
инженерия № 1, 2005).
1970 жылдарда клетканы өсіруде маңызды
жетістіктердің бірі, өсімдіктер протопластарын бөліп
алу әдістері қолдана бастады.

8.

1958 жылы Ж. Мате сүйек кемігін
трансплатациялады, тек қан топтары
бойынша сәйкестігі тексерілді, бірақ
иммундық реакцияларға
тексерілмегендіктен сәттсіз болды.
1968 жылы лейкемиямен ауратындарға
сүйек кемігінің HLA — сәйкестігімен
трансплатациялаған.
1981 жылы тышқан бластоцисталарынан
эмбриональды бағаналы клеткаларын бөліп
алды.

9.

Клеткалық технологияның даму
тарихы
1987 жылы Даун синдормы үшін «клеткалық терапия» эффективтілігі төмен
1992 жылы ең алғашқы бауыр жасушалары трансплатацияланды.
1997 жылы ең алғашқы коммерциялық клеткалық өнім пайда болды.
Аутологиялық хондроциттерді қалпына келтіруге арналған. ( Genzyme
Corporation, USA)
2005 жылы пациенттен соматикалық клеткадан ядроны бөліп алу
әдісімен эмбрионалды бағаналы клетка линияларын алды.

10.

Клеткалық технологияның негізгі
бағыттары
Клеткалық
технология
Регенеративті
медицина
культиверлеу
Жсш
ұлпадан
бөліп алу
Ұлпаларды
культивирлеу
фракциялау
Ұлпалық
трансплатация
Клеткалық терапия

11.

Клетка және ұлпа өсінділері
Жеке бөлініп алынған клеткалардан медицина және парфюмерияға, косметикаға
қажетті екінші метоболиттік өнімдер алу;
Клетка өсінділерін қолдана отырып, тағам өнеркәсібіне қажетті медициналық
препараттар алу;
Клетка өсінділерін өсімдіктерді вирустық және басқа агенттерден сауықтыру
үшін қолдану;
Өсімдіктердің микрокөбею арқылы бір жылда жалғыз меристемадан жүз мың
өсімдіктер алу;
Клетка өсіндісін пайдалана отырып, адам мен жануарлар инфекциялық
ауруларына қарсы вакциналар алу;
Клетка өсіінділерін қолдана отырып, селекциялық жұмыстардың нәтижесінде
жылдам өсетін, қолайсыз факторларға төзімді өсімдіктерді алу;
Оқшауланған протопластарды қоса отыра, өсімдіктердің жаңа түрін алу;
Гендік инженерияға негізделген протопластарға бөгде генді енгізе отырып,
тұқымқуалаушылық қасиеті бар өсімдікті алуға болады;
Клеткадан тыс пробиркада ұрықтандыру;

12.

Бағаналы клеткалар

13.

Бағаналы клеткалар
Эмбрионалды
соматикалық
гемопоэтикалық