Деректер қорын құру «Металлургия зауытының өткізу бөлімі»

1. Курстық жұмыс

ТАҚЫРЫБЫ: Деректер қорын құру
«Металлургия зауытының өткізу бөлімі»
Орындаған:Макашев Санжар
Тексерген: Мусина Н.Ф.
Нұр – Сұлтан 2019

2.

Кіріспе
Қазіргі таңда деректер қоры термині адамның күнделікті өмірінде жиі қолданылып келе
жатыр. Мысалы үлкен компаниялар,шағын өндіріс орындары немесе тіпті адамның өзі
мәліметтер қорын пайдаланып жүреді. Компаниялар мен өндіріс орындарында,ол сол
компания немесе өндіріс орны жайлы мәліметтерді деректер қоры көмегімен көреді. Ал
адам өмірінде ол оның өмірі жайлы мәліметтер ретінде көрінеді.Деректер қоры қазіргі
қоғамдық өміріміздің бірден-бір ажырамас бөлігі.
Деректер қоры дегеніміз-бұл компьютерлік жүйеде сақталатын жазбалардың немесе
деректердің құрылымдық жинағы. Мәліметтер қорының жұмысы тез, әрі функционалды
болуын атқару үшін, ол үлкен көлемді мәліметтерді жақсы сақтау және сол мәліметтерге
оңай қол жеткізуі қасиетке ие болуы керек. Жоғары тиімді деректер қорының жүйесі болу
үшін, жүйеде сақталатын сұраныстар мен ақпаратты басқаратын бағдарламаны қосу қажет.
Бұл әдетте ДҚБЖ немесе деректер қорын басқару жүйесі деп аталады. Жоғары аталған
функциялардан басқа мәліметтер қоры мәліметтердің жоғары тұтастығымен және
компьютерлік жабдық істен шыққан жағдайда, мәліметтерді қауіпсіз сақтау қажет.
Деректер қорының ең танымал бірнеше түрі бар.Әр түрі өзінің жеке деректер типіне
ие.Олар:
•Жазық модельді;
•Иерархиялық модельді;
•Реляциялық модельді;
•Желілік модель.

3.

Деректер қорының негізгі қажетті сипаттамалары
Деректер қоры дегеніміз не және ол қандай міндеттерді шешу керектігі жайлы бірнеше көзқарастар
бар. Қандайда болмасын кез-келген дерек қоры келесі,төмендегі қасиеттерге ие болу керек:
Тиісті аудит және қорғау құралдары
Кез-келген өндірістік немесе қарапайым деректер көлемді және қорғалатын қойманы қажет етеді.
Ақпаратты тек қана зиянды бағдарламалардан және тәжірибесіз қолданушылардан қана қорғау емес,
оларды сондай-ақ апараттық қателерден және табиғи катаклизмдерден қорғау қажет. Ірі
компаниялардың көбісінде ақпаратты көп деңгейлі қатаң қорғау міндет болып саналады.
Деректердің жеткілікті сыйымдылығы
Деректер қорының ең басты міндеттерінің бірі, үлкен көлемді деректерді сақтау. Мысалы, орташа
статистикалық компанияның тапсырыстарын басқару жүйесі санаулы айларда бірнеше гигабайтқа
немесе тіпті терабайтқа дейін өсуі мүмкін, ірі компанияларда бұл динамика одан да жылдамырақ. Сол
себепті деректер қорының кез-келген түрінде бұл қасиет басты орын алады.
Іздеу мүмкіндігінің тиімділігі
Пайдаланушылар әрқашан қажетті деректерді мүмкіндігінше тезірек алғысы келеді. Деректер қоры
ақпараттың сенімді сақталуын қамтамасыз етіп қана қоймай, сонымен қатар онымен жұмыс істеудің
тиімді құралдарын ұсынуы тиіс. Мысалы, бір ғана жазбаны іздеу үшін пайдаланушыға миллиондаған
жолдарды жүйелі түрде көру,анықтау мүлдем қолайсыз. Деректер базасына кез келген сұрауды салған
кезде жауап тез арада түсуі тиіс.
Масштабталуы
Өндіріс процесстердің кез-келген өзгерістеріне тез арада бейімделу үшін, деректер қорының
икемділігі жеткілікті болуы қажет. Оның мағынасы келесіде, көп жағдайда деректер қорының
объектілерінің ішкі құрылымы оңай қайта құрылуы қажет, басқа қосымша объектілер мен
процесстердің қолдануынсыз. Мысалы SQL бағдарламасына дейін, деректер қорына бір өрісті қосу
үшін, барлық деректерді автономды режимге ауыстыруға қажет болды. Сол себептен автономды
режимге ауысқан деректермен пайдаланушылар жұмыс істей алмайды. Бұл жұмыстың орындалуын
баяулатады.

4.

SQL бағдарламалау тілі
SQL тілінің қуаттылығының арқасында, оны ең танымал деректер қорының басқару
жүйесі(ДҚБЖ) қолданады. Мысалы: Microsoft Access, Oracle және MySQL.
SQL-бұл:
• бағдарламалау тілі;
• үйренуге оңай;
• кірістірілген және интерактивті стандарттылған;
• аббревиатурлық емес;
• деректер қорының объектілері мен деректерді манипуляциялау үшін пайдаланылады.
SQL бұл- стандартты бағдараламалау тілі. Оның қолдану аймағы кең. SQL тілді
мәліметтерді құру,оларды модификациялау, анықтау және шығару үшін қолданылады.
SQL тілінің көмегімен пайдаланушы өзіне қажетті сұрауларды, деректер қоры түсінетін
командаға айналдыра алады.
SQL тілінің форматы жеңіл, әрі түсінікті болып есептелінеді. Оның кез-келген
командасы келесідей қасиеттерге ие болуы мүмкін:
•SQL тілінің әрбір командасын жазған кезде оны не жоғары, не төменгі регистрде жазуға
болады. Мысалы келесі командалар ALTER және alter бірдей болып есептелінеді;
•Басқа барлық командаларды бір жолға жазуға болады;
•Келесі жолда ұзақ командаларды жазуға болады, бірақ бұл командалардың сөздері
тасымалданбау керек және де жол тырнақшаға алынбау керек.

5.

«Металлургия зауытының өткізу бөлімі» деректер қоры
Деректер қоры кәсіпорын өнімдері туралы деректерді, сатып алушылар туралы ақпаратты сақтауға тиіс. Жүйе
жеткізу шарттарын қалыптастыруы тиіс. Шарт компаниясы процесінде сатып алушымен дайын бұйымдарды
жеткізуге шарт жасалады. Шарт екі бөліктен тұрады: жалпы бөлім, сатып алушы мен өнім берушінің деректемелері,
жеткізу заты мен т.б. және ерекшеліктер, онда тауарлар мен жеткізу мерзімдері туралы егжей-тегжейлі мәліметтер
келтірілген. Бұйымдарды сатып алушыға тиеп-жөнелту кезінде, тауар жүкқұжатымен қатар жүреді.
«Металлургия зауытының өткізу бөлімі» деректер қорына
кестелерді енгізу

6.

Кестелерді құрғаннан кейін әрбірі кестеге, олардың типтерімен сәйкесінше мәліметтерді
толтыру қажет. Деректер қорында құрылған кестелерді көру үшін SHOW TABLES
командасы қолданылады:
Деректер қорында 6 түрлі кесте пайда болды.
Деректер қорындағы кестелерге мәліметтерді енгізу INSERT INTO кесте аты VALUES
командасы арқылы жүзеге асады.

7.

Мәліметтері бар кестені шығару үшін SELECT *FROM кесте аты-командасы
қолданылады. Негізі SELECT командасы SQL тілінің ең маңызды командасы болып
саналады. Оны сұрауларда,кестелерді шығаруда қолданылады.

8.

“Шарт” жасау
“Шарт” дегеніміз сатушылар мен сатып алушылар арасында белгілі бір тауарларға байланысты
жасалған құжат.Бұл сұрауды орындау үшін деректер қорының бірнеше кестелерін байланыстыру
қажет және келесі команда қолданылады.
Бұл команданың орындалуы кезінде бір
кесте бірнеше кестелермен байланыс
орнатады. SELECT командасы арқылы
“Шарт” сұрауына қажетті мәліметтерді
анықтадық. Ол яғни шарт нөмірі, өткізу
бөлімінің қызметткерлерінің тегі, сатып
алушының тегі мен аты, қандай тауар
керектігі мен қанша мөлшерде.Бұл
ақпараттарды 4 кестеден алдық. WHERE
командасы арқылы әр кесте келесі
кестемен
кесте1.өріс2=кесте3.өріс2
командасы арқылы бұл сұрау орындалды.

9.

“Жүкқұжат” жасау
“Жүкқұжат” бұл тауарды немесе өзге де заттарды бір тұлғадан екінші тұлғаға беру құжат.
”Жүкқұжаттың” көмегімен белгілі бір тауардың қанша сатылғанын, оның қай уақытта кеткені жайлы
мәліметтер береді. Осы сұрау алдыңғы “Шарт”сұрауында сияқты орындалады.Бұл сұрауда да кестелер
арасында байланыс орнатады.

10.

Қорытынды
Қорытындылай жазғанда деректер қоры бүгінгі өміріміздің мызғымас бөлігі
болып қалыптасты. Деректер қоры тек қана үлкен көлемді ақпараттар
құрылымын сақтап қана қоймайды, ол оны бір конструкцияға келтіріп,өңдейді.
Деректер қорының ең негізгі төрт түрі бар. Олар айтылғандай:
• Иерархиялық
• Жазық модельді;
• Реляциялық модельді;
• Желілік модель.
Әрбір түрдің атқару қызметі әр-түрлі. Оны пайдалану біздің деректер қорының
типіне байланысты болады.
SQL бағдарламалау тілі мәліметтер қорымен жұмыс істеуді жеңілдететін
бағдарлама. XXI ғасырда деректер қорымен жұмыс істеу үшін көптеген танымал
деректер қорының басқару жүйлері (ДҚБЖ)
қолданылады. Олардың
арасында:Microsoft Access, Oracle, MySQL және т.б..Бұл курстық жұмысты
орындау кезінде MySQL деректер қорын басқару құрылымы қолданды.
MySQL мәліметтер қорын басқару жүйесі қолдануға ыңғайлы, синтаксисі
жеңіл,сондай-ақ мәліметтер қорымен жұмыс істеуге оңай болып есептелінеді.