Қаржы нарығы

1. Қаржы нарығы

Дайындаған: Фк-21 студенті Бейсеке А.А.
Тексерген: э.ғ.м аға оқытушы Тиштыкбаева А.Ж.

2. Жоспар

• Кіріспе
• 1. Қаржы нарығының түсінігі
• 2. Әлемдік қаржы нарығының даму
эволюциясы
• 3. Әлемдік қаржы нарығының қызмет ету
шаралары
• Қорытынды

3. Кіріспе

• Экономикасы дамыған елдерде қаржы нарығы субьектілерінің алатын
орны ерекше. Себебі, тарихи маманданған несие-қаржы
институттарының алғашқы мекемелері қарыз капиталы нарығындағы
кейбір сұрыптардың қанағаттандыру мақсатында пайда болды.
Маманданған қаржы-несие институттары (немесе оларды парабанктік
мекеме деп атайды) не белгілі бір клиенттерге қызмет түрін көрсетеді
немесе бір-екі қызмет түрін меңгереді. Ол мекемелер бір жағынан
клиенттердің несие-есеп операцияларын жүргізіп, Орталық банктің
талаптарын орындаса, екінші жағынан қаржы, сақтандыру,
инвестициялық және сондай операциялар орындаумен сол
салалардың бақылауымен қызмет жасайды. Олар әртүрлі маманданған
қаржы институттарының жиынтығы несие жинақтау мекемелері
инвестициялық қорлар немесе компаниялар, зейнетақы қорлары,
сақтандыру компаниялары, мекемелердегі өзара көмек кассалары,
ломбардтар және тағы басқа.

4. Қаржы нарығы - бұл қаржылық активтер мен қаржылық ұсыныс сұранысты қосатын тетігі құралы.

5.

6. Қаржы нарығының негізгі функциялары мыналар:

реттеушілі
к
оның көмегімен мемлекеттік басқару органдарынын
және өзін-өзі реттеу ұйымдарының тарапынан
нарықты реттеу жүзеге асырылады;
акпараттық
қаржы нарығына қатысушылардың барлығын ақпараттармен
толық және теңдей қол жеткізуін қамтамасыз етеді;
бөлу
қаржы нарығы құралдарының айналысы ақша қаражаттарының экономиканың бір саласынан екіншісіне,
нарықтың бір қатысушысынан екіншісіне, бір аймағынан
екіншісіне өтуін қамтамасыз етеді және сонымен бірге қаржы
ресурстарының бөлінуіне әсер етеді;
коммерциял қаржы нарығындағы жүзеге асырылатын операциялар мәмілеге
ық
қатысушылардың барлығына қандайда бір табыс әкеледі;
баға
белгілеу
қаржылық құралдардың бағасы нарықта еркін бәсекелестік
жағдайындағы сұраныс пен ұсыныстың әсерімен қалыптасады.

7.

экономикалық субъект ретіндегі үш тобы
бар:
үй
шаруашылығы
(жеке түлға)
меншік формасына
тәуелсіз шаруашылық
жүргізуші
субъ¬ектілер
мемлекеттік
басқару
органдары

8. Әлемдік қаржы нарығының даму эволюциясы

• XIX ғасырдың аяғы мен XX ғасырдың
басында әлемдік қаржы нарығының
орталығы Лондон болды.

9. Қаржылық функциялары :

Уақытша аудару заемшыларға
кредиторлар қол жетімді қаражат
инвестициялар
Жобаларды іріктеу
Мониторинг жоба бойынша
қаражаттарды пайдалану
Қауіпсіздік келісім шарттар
Беру, бөлу, біріктіру тәуекелдерді
әртараптандыру

10.

1
2
3
• 1920 жылғы алтын стандартын қалпына келтіруге ұмтылыс
ұзаққа созылмады: 1931 жылы Ұлыбритания алтын
стандартынан толықтай бас тартты, 2 жылдан кейін АҚШда осы әрекетті қайталады.
• 1930 жылдары орын алған Әлемдік дағдарыстың себебі
негізінен әлемдік саудадағы жоғары көлемдегі кедендік
тарифтармен түсіндіріледі. 1934 жылдан бағаның төмендеуі
байқалады. Бірақ 1939 жылы басталған Екінші
Дүниежүзілік соғыс бүкіл сауда жүйесін күйретіп, әлемдік
ынтымақтастық механизмін дүниеге әкелді.
• 1944-1960 жылдар аралығында әлемдік қаржы системасында
көптеген өзгерістер болды. Ұлыбританиялық Джон Мейнард Кейнс
және АҚШ-нан Гарри Декстер Уайт 1944 жылы Бреттон-Вудс
конференциясында жаңа әлемдік қаржы жүйесін құру туралы
ұсыныс жасады. Осылайша Халықаралық Валюта Қоры және
Халықаралық Қайта құру және Даму Банкі дүниеге келді.

11. 77 дамушы елдерден құралатын топ ақыры 1964 жылдың 30 желтоқсанындағы сауда және даму бойынша Біріккен Ұлттар Конференциясының

(ЮНКТАД) кеңсесінің көмегімен БҰҰ-ның
Генералды Ассамблеясының тұрақты мүшесі болды. Орналасқан жері
Женева. БҰҰ-на, оның арнайы халықаралық ұйымдары немесе атомдық
энергетика бойынша халықарлық ұйымдарына кіретін мемлекеттер оның
мүшелері бола алады.
• 1992 жылы оның 179 мүшесі болды және олар алғашында 4 топтарға
бөлінді:
А тобы
афро-азиаттық дамушы елдер
Б тобы
батыстағы индустриалды елдер
В тобы
латынамерикалық дамушы елдер
Г тобы
социалистік елдер

12. Қытай Халық Республикасы ерекше орын алады. Генералды Ассамблея мен Кеңес ЮНКТАД мүшелері болып табылады. Генералды Ассамблея 4

жыл бойы жұмыс істейді. Оның
резолюцияларының міндетті күші жоқ, бірақ олардың белгілі бір
моральді күші бар.
• ЮНКТАДТЫҢ міндеттері келесілерге бағытталған:
халықаралық саудаға жәрдемдесу,
халықаралық сауда үшін негізгі жағдайлар мен нұсқауларды жасау,
БҰҰ-ның сауда және экономикалық даму саласындағы басқа да
институттарының қызметін координациялау,
сонымен қатар сауданы Гармонизациялау Орталығын және
онымен байланысты даму саясатын дайындау.

13.

I-1964
жылы
(Женева)
XI-1996
жылы
(Оңтүстік
Африка)
VIII-1992
жылы
(Картагена,
Индия)
II- 1968
жылы
(Жаңа
Дели)
ЮНКТАД-тың
Генералды
Ассамблеясының
мәжілістері:
III- 1972
жылы
(Сантьяго,
Чили)
IV-1976
жылы
(Найроби,
Кения)
VII-1987
жылы
(Женева)
VI-1983
жылы
(Белград)
-1979 жылы
(Манила)

14. Қаржы – ақша қатынастарының ажырағыссыз бөлігі, ол әрқашан экономикалық жүйе шеңберіндегі қоғамдық үдайы өндірістің түрлі

субъектілері арасындағы
бүкіл ақша қатынастарын емес, тек айырықша ақша қатынастарын білдіреді,
сондықтан оның ролі мен маңызы экономикалық қатынастарда қандай орын
алатындығына байланысты.

15. Қаржының ерекше белгілер :

• қорларды қалыптастыру,
• оларды белгілі бір мақсаттарға жүмсау,
• директивалық (сөзсіз болатын міндетті
төлемдер),
• тепетендіктің болмауы (қаржыға баламалық
тән емес).

16. Қаржы нарығының жұмыс істеу шарттарына мыналар жатады :

1) реттелген тауар нарығының болуы, яғни кез келген түрлердегі және арналымдағы
тауарлар мен қызмет көрсетулер бойынша сұраным мен ұсынымның теңгерімдігі;
2) Ұлттық (орталық) банк тарапынан ақша айналысын қалыпты реттеп отыру: бұған
қолма – қол және қолма – қолсыз айналым бойынша эмиссияға бақылау жатады;
3) несие нарығының жандырылуы, оның толық коммерциялануы, яғни ресурстарын
еркін нарыққа орналастыру; несие ресурстарының қозғалысы орталық банктің пайыздық
есептік мөлшерлемесін, коммерциялық банктердің міндетті резервтерінің нормасын,
ашық ақша нарығында операциялар жүргізуді белгілеу арқылы реттелінеді.

17. Кез келген субъектінің қаржы ресурстарына қажеттілігі және оны қанағаттандырудың нақты көздерімен тура келмеуі қаржы нарығының

жұмыс
істеуінің
негізгі
алғышарттарына
мыналар
жатады:
бәсекені дамыту мен
монополизмді шектеу
мақсатындағы материалдық
өндіріс сферасының
бастапқы шаруашылық
буындарының – меншіктің
барлық нысандары
кәсіпорындарының, соның
ішінде мемлекеттік
сектордың да кең дербестігі;
қаржы ресурстарын қайта
бөлудегі мемлекет рөлінің
қысқаруы: өндірістік күрделі
жұмсалымдарды орталықтан
қаржыландырудың,
қаражаттарды кәсіпорындар
арасында ішкі ведомстволық
қайта бөлудің азаюы;
шаруашылық жүргізуші
субъектілер мен халықтың
бағалы қағаздарға және
басқа активтерге
инвестицияланатын ақшалай
табыстарының өсуі

18. Қорытынды

• Сонымен,
әлемдік
қаржы
нарығы
–
бұл, ең алдымен дербес экономикалық категория рет
інде бағалы қағаздарды сату мен қайта жөніндегі
операцияларды жүзеге асыру жолымен кәсіпорында
рдың,
фирмалардың,
банктердің, жинақтаушы зейнетақы қорларының, сақ
тық институттарының, мемлекеттің және халықтың
уақытша бос ақшасын жұмылдыруды, бөлінуді жә
не қайта бөлуді қамтамасыз ететін нарықтық қат
ынастардың
жиынтығы.
Ол нарықтық қатынастар жүйесінің құрамды бөліг
і
болып
табылады және тауар,
ақша,
кредит, сақтық, валюта және басқа
рыноктармен
байланысты.