Аударма бірліктері және мәтінді мүшелеу

1. Аударма бірліктері және мәтінді мүшелеу

2. В.Н Комиссаров және Л.С Бархударов:

«Аударма бірлігі деп аударма мәтініде өзіне
сәйкестік табылып, бірақ
оны құраушы бірліктер
бөлек тұрып, сәйкестігі
табылмаған түпнұсқа
мәтінінің бірлігін
айтамыз.»

3.

Қандай да бір түпнұсқа бірлігінің мәтіндегі
функциясын анықтау – аударуға тиесілі
түпнұсқа бірлігін дұрыс анықтаулың негізгі
шарты болып табылады.
Тіл бірлігі ретінде сөз қандай да бір сөздік
ситуацияға түсіп, берілген мәтіндегі басқа
сөздермен системалық қарым-қатынасқа түседі
де, мәтіннің бірқатар шарттарының
тәуелділігіне түседі. Ондай тәуелділік
қасындағы сөзбен, бүкіл мәьінмен немесе
мәтіннен тыс болуы мүмкін.

4. Жас аудармашының басты қателігі – бөлек тұрған тәуелділіктерді, жүйелі тәуелділіктен дұрыс ажыратпау.

Она живет в Санкт-Петербурге – She lives in
St.Petersburg.
Она живет в «Астории» - She is staying at the “Astoria”
Жить to live
Жить to stay

5. Не? Қайда? Қашан? Қалай? Не туралы айтылды? (тема) не айтылды?(рема)

Ең басты қателік – орын тәртібін сақтау. Себебі,
орын тәртібі сақталғанның өзінде, аударылып
жатқан бірліктің синтаксистік құрылысы
әлдеқайда жоғары сатыда болады. Екі тілдегі
бірліктердің қызметі, тәсілдері бірдей бола
бермейді.
A few students of our university were reported to take part in the
competition.
Как сообщается, в конкурсе приняли участие
несколько студентов нашего университета.

6.

And then there`s the Butterfly,
Alice went on…
Crawling at your feet, said the Gnat
(Alice drew her feet back in some
alarm), you may observe a Breadand-butter-fly. Its wings are thin
slices of bread-and-butter, its body
is a crust, and its head is a lump of
sugar.
And what does it live on?
Weak tea with cream in it.
A new difficulty came into Alice`s
head. Supposing it couldn`t find
any? She suggested.
Then it would die, of course.
«Ну, вот к примеру, у нас есть
бабочка». – сказала Алиса.
« А-а, - протянул Комар. – Взгляника на тот куст! Там на ветке сидит...
Знаешь кто? Бао-бабочка! Она вся
деревянная, а усики у нее зеленые
и нежные, как молодые побеги!»
« А что она ест?» – спросила Алиса с
любопытством.
« Стружки и опилки» , - отвечал
Комар.

7.

Аударма бірліктерінің дәрежесі мен
параметрлерін анықтауда, біз мәтінді үлкен-кіші
бөліктерге бөлеміз. Мәтіннің жүйесінде
анықталып жатқан сегменттің рет мөлшері
осында басты шарт болып табылады.
Қаншалықты сөз өзінің контекстуальды
тәуелссіздігін сақтаса, соншалықты ол
минимальды сигмент болады.
Егер сөз қасындағы контексттен тәуелді болса,
онда аударма бірлігінің негізі сөз тіркесі немесе
жай сөйлем болады.

8.

Егер сөз бірнеше, соның ішінде сөйлем шегінен
шығатын құрамдас бөліктен тәуелді болса,
аударма бөлігі құрмалас сөйлемге немесе
толықтай бір эпизодқа негізделеді.
Егер сөз көптеген мәтіндік құрамдас бөліктерден
тәуелді болса онда, аударма бірлігінің негізінде
толықтай түпнұсқа мәтіні жатады.
Егер сөз мәтінен тыс шарттарға тәуелді болса,
онда аудармашы мәдени сілтеме немесе
калькалау мен транслитерация арқылы жаңа
тілдік бірлік жасау тиіс. (Кей жағдайларда барлық
тәсілдердің қолланылуы орынды)