Материктер мен мұхиттар географиясы

1.

2.

Сабақтың тақырыбы:

3.

Сабақтың мақсаты:
Оңтүстік Америка матиригі туралы
алған білімдерін пысықтау ;
Жердің табиғатының алуан түрлілігі
туралы өз беттерінше ақпарат
көздерінен қажетін алуға
дағдыландыру;
Барлық адамзаттың нәсіліне, ұлтына,
дініне, тіліне, салт – дәстүріне
құрметпен қарауға тәрбиелеу;

4.

Қаныш Сәтбаев:
Туған жердің қара тасын
қадірлемеген, өзге елдің
алтынын мақтап жарытпас

5.

Аялдама- І. Багам аралы
Біз мінген ұшақ Х.Колумбтың
ізімен Багам аралдарына келіп
қонды. Себебі 1492ж 12 қазанда
алғаш рет Колумбтың аяғын
басқан жері болғандықтан біз де
алғашқы саяхатымызды осы
жерден бастаймыз

6.

Тапсырмалары:
1.а.1538 жылы дүние жүзі картасында
Американы Оңтүстік, Солтүстік бөліктері
ұғымын пайдаланып «Жаңа Дүние» деп
атаған картограф кім?
1.ә.1932-1933 жж өзінің материкке
экспедициялары кезінде егіншіліктің ежелгі
ошақтарының орталықтарын және өзінің
отаны Оңтүстік Америка болып табы латын
кейбір екпе өсімдіктердің шығу тегін
айқындаған Совет ботанигі кім?

7.

2.а.Колумб ашқан жерлерге 1499-1503
жылдар аралығында 3 рет саяхат жасап, жаңа
ашылған жердің Үндістан емес төртінші
дүние бөлігі екенін дәлелдеген саяхатшы кім?
2.ә. «...Бір түннің ішінде таудың қалың
қар жамылғысы ғайып болды, сөйтіп таудың
қара қоңыр пішіні көз алдымызда жалаңаш
күйінде қалды; шлак жауынын туғызған отты
бағанның қошқыл қызыл жалыны шарықтап
биікке көтеріліп кетті»-деген сөздер қай
саяхатшының сөзі?

8.

Анхель сарқырамасы
ІІ.Ориноко өзені.
Х.Колумб 1498 ж тамызда рет үшінші
жүзу кезінде аялдаған болатын.

9.

Тапсырмалар:
1.Оңтүстік Америка материгінің мүйістерін
тауып, координаттарын анықта.
1)Солтүстік мүйісі (Гальинас 12о с.е.-72о б.б.)
1)Оңтүстік мүйісі
(Фроуэрд 54 о о.е.-71 о б.б.)
2)Батыс мүйісі
(Париньяс 5 о о.е.-82 об.б.)
2)Шығыс мүйісі
(Кабу-Бранку 7 оо.е.-340б.б.)

10.

ІІІ.Богота қаласы.
Колумбтың құрметіне аталған
Колумбия елінің астанасы Богота
қаласындағы Мемлекеттік
мұражайында үндістердің алтыннан
жасалған 25 мың ежелгі бұйымдары
сақталған.

11.

1.Контур картаға өзендері мен
көлдерін түсір.
2. Картадан Оңтүстік Американың
таулары мен жазықтарын көрсет.

12.

ІҮ .Амозония.
Амозония орманы планетамыздың
«өкпесі» болып саналады, өйткені
жер бетіндегі тіршілікке қажетті
оттегінің мол үлесі гилеяға тиесілі.

13.

Гевея ағашын қоғау.
Гевея «Каучук ағашы» амазонияның ең
бағалы қызыл ағаштарының бірі. Одан
қымбат жиһаз жасалынады. Резина
жасалатын табиғи каучук осы ағаштан
алынғалы аяусыз қырқылып жойылуға
айналды. Каучук шикізатын алу үшін
гевеяның қабығын ашып аққан сұйығын
жинайды.

14.

1.Амазонканың жыртқыш балығы?
2.Амазонка өзенінде неліктен ағыс кері де ағады?
3.Амазонканың жылдам қозғалатын кері ағысын
үндістер қалай атаған?
4. Амазонканың қанша саласы бар?
5. Миы адамдікінен 40%-ға көп ақылды
сүтқоректісі (балығы) ?
6.Жыртқыш бауырымен жорғалаушы жануары?
7.Жапырағының ені 2 метр Амазония тұңғиығы?
8. Ұзындығы 12метр болатын су айдаһары?
9. Амазонканың ағашта оп-оңай өрмелейтін, суда
да жақсы жүзетін, құрлықта да жүйрік мысық
тұқымдас, қауіпті жануары?
10. Амазония ормандары арқылы өтетін тас
жолы?

15.

Ү.Титикака көлі.
Әлемдегі ең биік тау көлі Аймара
үндістерінің тілінде «қалайы алаңы»
дегенді білдіреді. Бұл атау көлдің
ерекше түсіне байланысты
айтылған. Су бетіндендегі қамыстан
жасалған қалқыма салдарда
үндістердің үйлері орналасқан.

16.

Тапсырмалары: «Сандарды сөйлет»
1.а)1498
(А.Веспуччи Бразилия жағалауына жеткен
жыл)
ә)-40м
(Д/ж ең биік жанартауы)
б)6880
(Оңтүстік Америкасының табиғаты
туралы А.Гумбольттың кітаптары)
в)1054
(Х.Колумб Оңтүстік Америкаға алғаш
келді.)
г)30том
(теңіз деңгейінен төмен жатқан нүктесі)
д) 1501
(Анхель сарқырамасының биіктігі)

17.

2.а)1499
(Титикака көлінің теңіз деңгейінен
биіктігі)
ә)9000
(Аконкагуа тауының биіктігі)
б)7000 000
(Андының ұзындығы)
в)3800
(А.Веспуччидің Оңтүстік
Америкаға алғашқы саяхаты.)
г)13
(Амазонка өзенінің көлемі)
д)6960
(Тәуелсіз мемлекеттерінің саны)

18.

ҮІ.Аконкагуа. .
Тапсырмалары: “Домино” ойыны.
1.Берілген елдердің астаналарын табу.
2.Монитордан әр елдің тулары көрсетіледі. Қай
елдің туы екенін анықтау.(1 минут туларды
атап болғанша тақтаға домино құрастыру).

19.

20.

21.

Аргентина

22.

23.

24.

25.

26.

27.

28.

29.

30.

31.

32. ҮІІ.Отты жер аралы.

Жердің дөңгелек екенін дәлелдеу
үшін Жер шарын бір айналып
шықпақ болған Магеллан алғаш
жүзіп өткендіктен Отты жер
аралын материктен бөліп тұрған
бұғаз саяхатшының атымен
Магеллан бұғазы деп аталды.

33.

Сәйкестендіру тесті.
1.Тілдік құрам.
Бразилия
Кариб аралындағы
елдер
Гаити
Суринам
Перу
Қалған елдер
Испан
Француз
Испан, кечуа
Ағылшын
Нидерланд
Португал

34.

2.Глоссари құру.
Сельвас
Льянос
Кампос
Гилея
Пампа
Пуна
Бразилия саваннасы
«Жазық дала»
Ылғалды экваторлық орман
Ориноко саваннасы
Биік таудағы шөптесін өсімдіктерден
тұратын белдеу
Ит тұмсығы батпайтын қалың орман

35. ҮІІІ.Вальдес түбегі.

Вальдес түбегінде Оңтүстік
Американың теңіз
деңгейінен ең төмен жатқан
нүктесі – 40 метр ойысы
орналасқан.

36.

Тапсырмасы: “Тосын сый”(Байлаулы
көзбен алдындағы заттың не екенін
анықтау. Ұстап, иіскеп, дәмін татып
көруге болады).

37.

ХХ ғ. 60 жылдарында
астанасы Рио – де –
Жанейродан Бразилиаға
көшірілді.

38.

Тапсырмалары:
«Шоколад ағашының жемісін теру» (Шоколад
ағашына ілінген шарлардағы сұрақтарға жауап
беріп ұпай алып, шарларды шешіп алады.
Шарлардың ішінде де сұрақтар бар. Шарды
жарып сұрағына жауап берсе тағы да ұпай
алады. Егер жауап бере алмаса алдыңғы ұпайы
да күйіп кетеді.)

39.

1.Қоңыржай белдеуде шілдеде қар жауады ма?
2.Оңтүстік Америка материгінің жер көлемі қанша?
3.Оңтүстік Америка материгі жер көлемі бойынша нешінші
орында?
4.Оңтүстік жарты шардағы ең ежелгі материкті ата?
5.Анд қай таудың жалғасы болып табылады?
6.Эль-Ниньо жылы ағысы туралы не айта аласың?
7.Неліктен Тынық мұхиты орналасқан батыс жағалауында
шөл қалыптасқан ?
8.Оңтүстік Американың ең төмен жатқан нүктесі?
9.Латын Америкасы деп аталу себебі неде?
10.Ең кішкене құс ?
11.Оңтүстік Американың сөген жанартауы?
12.Оңтүстік Американың ең ірі аралын ата.
13.Оңтүстік Американың мұхитқа шыға алмайтын елдері
қандай?
14.Оңтүстік Америка қандай материк?
15.Дүние жүзіндегі ең биік сарқырама?
16. Оңтүстік Американың өзендерінің көпшілігі неліктен
Атлант мұхитына құяды?

40.

Елдің азаттығы жолында күрескен Симон
Боливардың құрметіне Боливия аталған
елдің астанасы Ла – Пас дүние жүзіндегі
теңіз деңгейінен ең биік орналасқан (3630 м)
қала болып саналады.

41.

1.Жануарлары
2.Өсімдіктері

42.

Х.Белен қаласы.
Белен қаласынан үйімізде бізді
сағына күтіп отырған анамызға
базарлыққа Оңтүстік
Американың ең әдемі гүлі –
орхидеяны сатып аламыз.

43.

Тапсырлалары:
«Анама сыйға орхидея»

44. «Фишбон»

45.

Проблема:
1.Х. Колдумбтың «Жаңа Дүниені»
ашқандығынына сіздің оң көзқарасыңыз?
2.Х. Колдумбтың «Жаңа Дүниені»
ашқандығымен сіздің келіспеушілігіңіз?

46.

Уақыт бөліп ,
қатысқандарыңызға
рахмет!