Балалар тыныс алу жүйесінің патофизиологиясы

1. CBL технологиясы бойынша сабаққа әдістемелік блок модуль «Тыныс алу жүйесі » Тақырып:Балалар тыныс алу жүйесінің

патофизиологиясы
Пән: Патологиялық физиология-2

2. Мақсаты.

Тыныс алу жүйесі патофизиологиясы
бойынша білім мен дағдыларды бекіту.
Балалардағы сыртқы тыныс алу
жеткіліксіздігінің түрлерін меңгеру

3.

Студент білуі қажет:
Балалар тыныс алу жүйесі патологиясының
негізгі синдромдарының көріністерінің себептері мен
даму механизмдерін
тыныс алу синдромының бұзылысының этиологиясы
мен патогенезін
Студент істей алу керек:
сыртқы тыныс алу жеткіліксіздігінің
түрлерін айыра білуді

4.

Науқас А., 10 жаста, Семей
қаласының тұрғыны,үйге
жедел жәрдем дәрігерін
шақыртты.

5.

Шағымдары:
әлсіздікке
бас ауруына
дене температурасының 3 күннен
артық 38.80 С көтерілуіне
кеуде торының сол жақтан жөтел
кезінде күшейетін шаншып
ауырсынуына
қақырық аралас жөтелге

6.

Науқас шағымдарына талдау жасап көріңіз.
Қандай ағзалар және жүйелерге зақым
келген деп шамалауға болады?
Өздеріңіздің гипотезаларынызды негіздеп
көріңіз?
Anamnesis morbi бөліміне қатысты
науқастан не сұрап білу қажет?
Жүрек тұсы ауырғанына қанша уақыт
болды?
Бұл ауыру сезімі басталғаннан бері қалай
өзгеріп отырды (күш-қарқыны, сипаты)?

7.

Науқас дәрі-дәрмек қабылдады ма?
Бұл аурумен қашаннан бері ауырады?
Бұрын дәрігерлерге қаралып па?
Бұл ауруына қатысты бұрын қандай
зерттеулерден өтті?
Осы ауруына қатысты ем тағайындалып
па еді және ол қаншалық нәтижелі болды?

8.

10 күн бойы ауырады. Мұрыннан
. бөліністер, жөтел, әлсіздік, дене
температурасының кешке қарай
субфебрильді сандарға дейін
жоғарылауы байқалған.
Өздігінен парацетамол , инстичай қабылдаған.Соңғы 3 күнде
дене температурасы 38.80 дейін
жоғарылап, күні бойы сақталған.

9.

Содан кейін жанұялық дәрігерге қаралып,
жалпы клиникалық талдаулар мен кеуде
торы рентгенографиясы тағайындалды,
онда инфильтративті өзгерістер
анықталды. Науқас балалар
ауруханасына госпитализацияға
жіберілді.

10.

Жанұяда үшінші бала. Өсіп, дамуы жасына
сай. Туғандағы салмағы 3,550, бойы 52 см, 5-ші
күні шығарылды. 8 айына дейін омырау сүтімен
тамақтандырылды. Қосымша тамақтандыру
8 айында енгізілді. БЦЖ перзентханада егілді.
Егулер күнтізбе бойынша. Ауырған аурулары:
қызамық, 1,5 жасынан бастап ЖРВИ –
жылына 3-4 рет. 3-бөлмелі үйде анасымен,
әкесімен және 2 ағасымен тұрады. Үлкен
ағасымен бір бөлмеде тұрады.
Тұқымқуалаушылық анамнезі ауырламаған.
Аллергологиялық анамнез ерекшеліксіз.

11.

Тапсырмаға сұрақ.
Балалардағы ошақты пневмонияның этиологиялық
факторларын атаңыз

12.

1.Жұқпаланудың экзогенді жолы
(пневмококктар)
2.Тыныс алу жолдарына вирустардың
алдын-ала әсер етуі
↓
3.Жұқпаланудың эндогенді
жолы(стафилококктар,
стрептококктар,протейлер)
4.Тағаммен,ұрықты қоршаған сумен
аспирация

13.

Тапсырмаға сұрақ
Балалардағы ошақты пневмония
патогенезінің негізгі
тізбектерін ашыңыз

14.

1.Жұқпаланудың
экзогенді жолы
(пневмококктар)
2.Тыныс алу
жолдарына
вирустардың
алдын-ала әсер
етуі
Кірпікті эпителий
қызметінің тежелуі
жолы(стафилококктар,
стрептококктар,проте
йлер)
Тағаммен
аспирация
Инфекцияның бронх
арқылы таралуы
3.Жұқпаланудың
эндогенді
Инфекциялық агент
Капиллярлар
эндотелийіне әсер
ету
Мукоцилиарлық
клиренстің бзылысы
Бөлікті(сегментарлық)
ателектаздың пайда болуы
Пневмониялық ошақтың
дамуы
нейтрофилдердің,
макрофагтардың
қызметінің бұзылысы

15.

Кіші қанайналым шеңберіндегі
бұзылыстар ( капиллярлық
қанағымының тоқтауы, патологиялық
тамырластыру( шунтирование))
Микроциркуляцияның
бұзылыстары
токсикоз
ТШҚҰ
газалмасудың
төмендеуі,диффузияның бұзылысы
Шок
Ағзалардың зақымдануы

16.

Сыртқы тыныс алу қызметінің бұзылысы
гипоксемия
Метаболизмдік
үдерістердің
бұзылыстары
гипокапния
гиперкапния
Темірдің бекітілуі
Нәруыз,көмірсу,майлар,пи
гмент алмасуларының
бұзылыстары
Анемия
Эндокриндік
бұзылыстар
гипоксия
Қыщқылдық-негіздік
жағдайдың,микроэлементтік
баланстың бұзылыстары
Ацидоз, ішектердің
шаласалдануы
Антидиуретикалық
гормонды ынталандыру
синдромы

17.

Балалардағы рестриктивті
гиповентиляцияның негізгі
себептері мен даму тетіктерін
атаңыз

18.

Өкпе вентиляциясының бұзылыстары
Рестриктивті
газалмасу ауданының
немесе тыныс алу бетінің
Өкпеішілік:
- диффузды
фиброз,
- өкпенің ісінуі,
- өкпедегі ошақты өзгерістер
(өспелер, ателектаздар,
қабыну, ж.т.б)
-α1 антитрипсиннің
жеткіліксіздігі,
-гиалинді мембрана
ауруы
Өкпеден тыс:
- Плеврадағы өзгерістер;
- Кеуде қуысы мен тыныс алу
бұлшықеттерінің
өзгерістері,
- Құрсақ қуысы ағзаларының
өзгерістері(метеоризм,асцит,
гепатомегалия)

19.

Балалар өкпесіндегі газдардың
диффузиясы мен перфузия
бұзылыстарының себептері
қандай?

20.

Өкпенің диффузиялық қабілеттілігі альвеолярлық-капиллярлық мембрананың
екі жағындағы газдың парциалдық қысымына байланысты газды альвеоладан
капиллярлық арнаға және кері бағытта тасымалдау жылдамдығын
айқындайды.
Бұзылыстар болуы мүмкін:
- өкпенің қабыну үдерістері және ісінуі ж.т.б. кездерде альвеолярлықкапиллярлық мембрананың қалыңдауында ,
- қызмет етіп тұрған альвеолярлық – капиллярлық бірліктер санының
азаюы кезінде, яғни тыныс алу бетінің азаюы (ателектаз, өкпе
резекциясы, өкпенің деструктивті өзгерістері),
- өкпе капиллярларында қан көлемінің және гемоглобин мөлшерінің азаюы
кезінде,
- қанның альвеолярлық ауамен жанасу уақытының азаюы кезінде (өкпе
эмфиземасы ).
Өкпенің диффузиялық қабілеттілігінің бұзылысы альвеоло-капиллярлық
бөгет деп аталады.
Газдардың диффузииясының бұзылысы нәтижесінде артериалық қанда
рО2 едәуір төмендеп,гипоксемия дамиды. Бұл кезде қанда рСО2 артуы және
гиперкапния болмайды, өйткені СО2 диффузиялық қабілеттілігі О2 қарағанда
20,3 рет артық.

21.

Кіші шеңбердегі қанайналымының (перфузияның)
бұзылыстары
Өкпе перфузиясы азаяды:
- оң жақ қарыншаның жиырылғыштық қызметінің төмендеуі
кезінде;
- жүректің сол жақ бөлімдерінің жетіспеушілігі және өкпеде
қанның іркілуі кезінде;
- туа біткен және жүре пайда болған жүрек ақаулары
кезінде(өкпе артериясы сағасының стенозы,қос жармалы
(митральды)қақпақша тесігінің стенозы);
- қантамыры жеткіліксіздігі кезінде(шок, коллапс);
- өкпе артериясы жүйесінің тромбозы немесе эмболиясы
кезінде.

22.

Науқасты физикалық тексеру

23.

Объективті тексеру
Салмағы-30 кг. Бойы-136 см. Жалпы жағдайы
орташа ауырлықта, интоксикация есебінен. Тері
жабындысы қалыпты түсті, эластикалы, ылғалды.
Көзінің асты қарайған. Тіндер тургоры қалыпты.
Тері асты май қабаты қанағаттанарлық дамыған.
Жақасты және алдыңғы мойын лимфа түйіндері
пальпацияланады, көлемі 0,3-0,5 см, ауырсынбайды,
қозғалмалы, жұмсақ. ЖСЖ – 84 соққы минутына.
Жүрек шекаралары: оң жақ- төстің оң жиегінен 0,5
см сыртқа, жоғарғы-3 қабырға, сол жақбұғанаортаңғы сызық бойымен.

24.

Объективті тексеру
Аускультацияда жүрек тондары анық, ырғақты.
АҚ 100/60. ТЖ – 32 рет минутына. Перкуссияда
өкпеде перкуторлы дыбыс сол жақта төменегі
бөлікте тұйықталған. Аускультацияда сол жақ
өкпенің төменгі бөлігінде тыныс әлсіреген және
ұсақ көпіршікті дымқыл сырылдар естіледі. Тілі ақ
жабынмен қапталған. Аранында гиперемия.
Бадамшалар доғалар артында. Іші жұмсақ,
ауырсынбайды. Бауыр қабырға доғасы бойымен,
жиектері жұмсақ. Көкбауыр пальпацияланбайды.
Нәжіс баланың айтуы бойынша күніне 1 рет,
пішінделген. Зәр шығаруы еркін, ауырсынусыз.

25.

Тыныс алу жүйесі бойынша сараптама
Аускультация кезінде тыныс сол жақ өкпенің төменгі
бөлігінде әлсіреген және ұсақ көпіршікті дымқыл
сырыл естіледі

26.

Балалардағы тыныс алу
жеткіліксіздігінің негізгі түрлерін
атаңыз

27.

Тыныс алу жеткіліксіздігінің түрлері
Гипоксемиялық немесе
паренхиматоздық(артериялық
гипоксемия рО2<60 мм.с. б.)
Гиперкапниялық-гипоксемиялық
немесе вентиляциялық
Себептері:
Өкпе паренхимасының және ұсақ
тыныс алу жолдары ауруларының
ауыр түрлері.
Даму тетіктері:
-тыныс алатын ауадағы рО2↓;
-альвеоло-капиллярлық мембрана арқылы
газдардың диффузиясының бұзылыстары;
-вентиляциялық-перфузиялық қатынастардың бұзылыстары;
-шунт немесе веналық қанның жүректің
солжақ бөліміне тікелей құйылысы.
Себебі:
Альвеолалық гиповентиляция→
СО2 шығарылуының бұзылысы
және гиперкапния(рСО2 > мм.с.б.)
газдық ацидоз,гипоксемия,газдық
емес ацидоз
Көріністері:
Эйфория,сана сезімнің жоғалуы,тырыспа,
брадипноэмен алмасатын гперпноэ,
брадикардия мен АҚ↓ алмасатын тахикардия,АҚ↑
Көріністері:
-ми қанағымының және бассүйек ішілік
қысымның↑;
-бастың ауруы,мазасыздық,діріл;
-сана-сезімнің бұзылысы,кома.

28.

Балалардың тыныс алу
жеткіліксіздігінің клиникалық
көріністері қандай ?

29.

Тыныс алу жеткілігсіздігінің
клиникалық көріністері
спецификалық
(арнайыланған)
артериалдық гипоксемия
гиперкапния
Бейеспецификалық
(арнайыланбаған)
Тыныс алу жиілігі мен ырғағының
бұзылыстары
цианоз
ентігу
тыныс алудың патологиялық
түрлері

30.

Сіздің алдын ала қоятын
болжам диагнозыңыз
қандай болады?

31.

Диагнозды нақтылай түсу үшін
шұғыл түрде қандай
диагностикалық зерттеу жүргізу
қажет?

32.

Науқасқа қандай аспаптық
және зертханалық тексерулер
жүргізу қажет?

33.

Зерттеу жоспары:
1.жалпы қан талдауы
2.жалпы зәр талдауы
3. қ/жұмыртқалары мен қарапайымдарға нәжісті тексеру
4. кеуде торы R-графиясы
5. қақырықтың жалпы талдауы
6. қақырықты микрофлора мен антибиотиктерге
сезімталдығын анықтауға бак.себу.
7. Құрсақ қуысы ағзаларының УДЗ.
8.ЭКГ
9. Энтеробиозға қырынды.

34.

Аспаптық және зертханалық тексерулер
қорытындылары
Кеуде торы рентгенограммасында: сол
жақ өкпенің төменгі бөлігінде
инфильтративті ошақтар, өкпелік
суреттің күшеюі, өкпе түбірінің кеңеюі.
ЭКГ: синусты ырғақ, ЖСЖ 108
минутына, тахикардия. ЖЭО
вертикальды қалпы.
Құрсақ қуысы ағзаларының УДЗ:
құрылымдық өзгерістер жоқ.

35.

.
Қ/жұмыртқалары мен қарапайымдарға нәжісті тексеру: - табылған
жоқ
Энтеробиозға қырынды- теріс.
Зәр талдауы: көлемі– 100,0; түсі – сары; реакция – қышқыл;
салыстырмалы тығыздығы – 1023; мөлдірлігі – лайлы; белок – белок
іздері; лейкоциттер – 1-2 к.а.; тұздар – оксалаттар +.
Қанның клиникалық талдауы: эритроциттер – 4,4х1012, Нв-124 г/л;
ТК-0,85; тромбоциттер – 205х109; лейкоциттер – 14,2х109; базофилдер
– 1%; нейтр.сегменттер – 75%; лимфоциттер – 21%; моноциттер –
3%; ЭТЖ – 28 мм/сағ.
Қақырықтың жалпы талдауы: түсі сұр, консистенциясы-тұтқыр, L10-12
Қақырықты бак. себу: Streptococcus pneumoniae себілді.
Келесі антибиотиктерге сезімтал: цефуроксим, меропенем, цеф III.

36.

Клиникалық диагноз:
Ауруханадын тыс ошақты пневмония, жедел ағымды,
орташа ауырлықта, І дәрежелі токсикозбен асқынған.

37.

Емдеу жоспары:
Үстел: №15, 2 литрге дейін көп мөлшерде су ішу.
Тәртіп: палаталық
Цефуроксим 1 гр * 3 рет б/е сынамамен
Лактон 1 капсуладан *2 рет
Амбробене 1 таб * 3рет күніне
0,9% натрий хлорид 200,0 +5% аскорбин қышқылы
2,0 мл к/і тамшылатып
Парацетамол 0,5 250 мг-нан дене температурасы
38,50С жоғарылағанда