Ақсу аудандандық ветеринариялық зертханасы

1. Қазақстан Республикасының Ауылшаруашылық Министрлігі Қазақ Ұлттық Аграрлық Университеті КЕАҚ

Орындаған: 5В120100 "Ветеринариялық медицина"
мамандығының 5 курс 501 топ студенті
Мұхаметқалиев Айдар Қайратұлы
Алматы-2017жыл

2.

Мен,
Мұхаметқалиев
Айдар Қайратұлы, Қазақ
Ұлттық
Аграрлық
университеті, "Ветеринария"
факультетінің, Вм – 501 топ
студенті, Алматы облысы,
Ақсу
ауданының
ветеринариялық
зертханасында қазан айының
30-шы жұлдызынан бастап
өндірістік тәжірбиеден өттім.
* Ақсу ауданында жалпы
ұсақ
малдар
көптеп
өсіріледі. Атап айтсақ, ірі
қара мал - 4052, жылқы –
989, қой-ешкі – 7270,
құстар – 4485.

3. Ақсу аудандандық ветеринариялық зертханасы:

*
Ақсу аудандандық ветеринариялық зертханасы:
Зертхана:
Ақсу ауданының ветеринариялық зертханасы
Зертхана меңгерушісі:
Сейсенбаева К.Д
Ауылдық округ атауы:
10 ауылдық округке қарасты
Аудан атауы:
Ақсу ауданы
Облыс атауы:
Алматы облысы
Электрондық адресі
www.aksuakimat.gov.kz
Телефон:
87472218796

4.

* Серолог дәрігер: Жиенгелди Н
* Ветеринариялық зертхана 5 бөлімнен тұрады:
* 1.Қабылдау бөлімі
* Келіп түскен патологиялық материалдарды
және
қан
сарысуын қабылдайды;
2.Серология бөлімі(,АР,КБР,КҰБР,РБС)
* Қан сарысуларын зерттеу (бруцеллез,қошқарлардың
эпидидимиті т.б)
3.Бактериологиялық бөлімі
* Бактериологиялық
ауруларды
зерттеу(сальмонеллез,
пастереллезт.б);
4.Сойып-зерттеу бөлімі
5.Виварий (зертханалық жануарлар: қоян, теңіз шошқасы, ақ
тышқан
* Аталған бөлімдердің ішінде тек серологиялықбөлім ғана өз
жұмысын атқарып келеді.
*

5.

*Қабылдау бөлімі
* Қабылдау бөлімінің
негізгі атқаратын қызметі: ең алғаш
зертханаға тексеруге әкелінген қан сарысуын және
паталогиялық материалдарды қабылдап алу.
* Ауылдық округтен келген қанды зертханалық талаптарға
сәйкес пробиркаларда қан сарысуы түзілген, біздің
мақсатымыз түзілген қан сарысуы арқылы ауруға нақты
диагноз қою.

6.

Аудық округтің белгіленген нөмері
№
Аудандық
атауы
зертхананың Ауылдық округтың Берілген нөмір
атауы
1
Ақсу аудандық зертхана
Ақсу а/о
01
2
Көкжайдақ а/о
02
3
Өнім а/о
03
4
Бәйтерек а/о
04
5
Шолақөзен а/о
05
6
Қазақстан а/о
06
7
Жансүгір а/о
07
8
Ойтоған а/о
08
9
Матай а/о
09
10
Дінгек а/о
10
11
Сырттанов а/о
11

7.

* Серология бөлімі
* Ақсу
аудандық
ветеринариялық
зертханасының
серология
бөлімінде, қанды бруцеллезге,
лептоспирозге,
листериозға,
қошқардың эпидидимитіне т.б
ауруларды анықтауға арналған
серологиялық
реакциялар
жүргізіледі.
* Жүргізілетін серологиялық
реакциялар
1. РБС-Розбенгал сынамасы
2. КБР-Комплементті
байланыстыру реакциясы
3. АР-Агглютинация реакциясы
4. КҰБР-Комплементті
ұзақ
байланыстыру реакциясы
5. Шығыршық
реакциясы
(сүтпен сақиналы реакция)

8. Қан сынамасын алу актісінің үлгісі

*

9.

* Роз Бенгал сынамасы (РБС)
* Роз бенгал реакциясы – арқылы
ірі қара малдың, қойдың,
ешкінің, шошқаның, түйенің, жылқының және тағы басқа қан
сарысуының бруцеллезіне зерттеу кезінде қолданады.
*
РБС реакциясы. Келіп түскен барлық қан сарысуына
жүргізіледі. Бруцеллезге қойылды.
* Зерттеу реакциясы мына ретпен қойылады: қан сарысуынан
дозатор арқылы 5мкм алып, арнайы ойықшалара бар табақшаға
тамыздық,
шетіне
өнеркәсіпте
дайындалған
Роз-Бенгал
сынамасынан 5 мкм тамызамызып, автоматты качалкаға 4 минутқа
қоядық. Егер реакция оң болса ойықшалар шетінде қызыл
сызық(белдемелер) пайда болады.
* Зертханаға Ақсу ауылдық округінен 120 бас сиырдан алынған
қан сынамалары бруцеллезге тесксеруге әкелінді. Олардың
барлығына РБС, КБР қойдық. Реакция қорытындысы бойынша 2
сиыр оң нәтежие көрсетті. Растау мақсатында КБР қою ұсынылды.

10.

11. Роз Бенгал сынамасын қою сәті

12.

*
Комплементті байланыстыру реакциясы (КБР)
Реакцияның компоненттері:
* 1) Антиген
* 2) зерттелетін қан сарысуы
* 3) комплемент (теңіз шошқасының қан сарысу)
* 4) гемолизин
* 5) қой эритроциттері
1,2,3-компоненттер
бактериолиз;
3,4,5-гемолиз
феноменін
құрайды.
* Егер мал ауру болып, зерттелген қан сарысуында
телімдіантидене болса, онда ол антигенмен қосылып, иммунды
кешен түзіп, өзіне комплементті адсорбциялайды.
* Реакция нәтижесін бағалау.
* Пробиркадағы эритроцитер толық түрде 100%гемолизденбесе
төрт оң таяқшамен ++++ , 75% гемолизденсе үш оң таяқшамен
+++, жартылай 50%және 25% ғана гемолизденсе екі ++ немесе
бір + оң таяқшамен, ал толық түрде 100% гемолизденсе, теріс –
таяқшамен белгіленеді.

13. КБР

*

14. Апараттармен танысу

*Апараттармен
танысу

15. Гемолизин мен физиологиялық ерітінді даярлау

*Гемолизин мен
физиологиялық ерітінді
даярлау

16.

17.

Агглютинация реакциясы (АР)
* Қан сарысуымен қойылады. Қан малдың күре
тамырынан
алынып
жаңа
кезінде
немесе
концервацияланған
күйінде
тексеріледі
(гемолизденгеннемесе тұрып қалған, ескі қан
сарысуын
зерттеуге
жарамайды).
Практикада
концервант ретінде бор қышқылын құрғақ күйінде
(2%) қолдық.
* Агглютинация реакциясы («лат agglutinatio —
жабысу) — антителаның көмегімен корпускулярлы
антигендердің желімденіп қалуымен көрінеді. Арнайы
антиденелердің
(агглютининдер)
әсерімен
корпускулды,
қан
клеткалары
антигендер,
бактериялар, қан клеткалары, басқа клеткалар бірбіріне жабысуы және тұнба (агглютинат) жасалады.
Қанның қызыл және ақ түйіршіктері бір-бірімен
кейбір жұқпалы ауру қоздырғыштарының (мысалы
грипп,парагрипп вирустары) әсерінен де жабысады.
Бұл тәнді реакция, сондықтан бактерия және вирустар
туғызатын ауруларды анықтау үшін кеңінен
қолданылады. Бұл реакция Тиф, паратиф, бруцеллез
ауруларын анықтағанда көрінеді.

18.

* Шығыршық
реакциясы (сүтпен сақиналы реакция).
Серологиялық пробиркаға 2 см сүт құйып, оған боялған 0,2
мл (екі тамшы)
бруцеллез антигенін қосып, мұқият
араластырып, су қобдиына 1 сағат қояды. Реакцияның дұрыс
қойылғандығын оң және теріс нәтиже беретін бақылау
сынама арқылы анықтайды. Оң бақылау бруцеллездің оң қан
сарысумен, ал теріс бақылау сау малдың суымен қойылады.
Егерде тексерілетін сүтте спецификалық агглютинін болса,
онда ол боялған антигенмен әрекеттесіп көк түсті сақина
тәріздес жолақ түзіп, сүттің бетіне қалқып шығады, ал
пробиркадағы сүттің төменгі бөлігі боялмай бастапқы
қалпында қалады. Керісінше сүтте спецификалық аглютитин
болмаса, сүттің беткі қабатында көк жолақ сақина түзілмей
оның барлық деңгейін біріңғай көк түске боялады. Бірінші
жайғдайда реакцияның нәтижесі оң, ал екіншісінде- теріс деп
бағаланады.
*
Бәйтерек ауылынан бруцеллезге тексеруге сиыр сүті
әкелінді. Реакция нәтежиесі бойынша сүтте бетінде көк
сақина түзіліп, реакцияның теріс екеніне көз жеткіздік. Сиыр
бруцеллез ауруынан таза.

19.

Микроагглютинация реакциясын қою.
Құрамы:
1. Қан сарысуы
2. Физиологиялық ерітінді
3. Лептоспиралар өсіндісі
1. Сары суды сұйылту
Сұйылту
1:50
1:100
1:200
1:400
Физиологиялық
4,8
2,0
2,0
2,0
ерітінді
Қан сарысуы
0,2
2. Сұйылтылған қан сарысуын ең жоғарғы сұйылтындысынан бастап
полистиролды планшеттің ұяшықтарына 0,5мл-ден құып шығады.
3. Әр ұяшыққа 0,5 мл антиген қосады.
4. Бақылау қою: 0,5 мл физиологиялық ерітінді + 0,5 мл антиген
5. Планшетті 37ºС температурада 1 сағат бойы ұстайды.
6. Әр ұяшықтан заттық әйнекке бір тамшыдан тамызып, жабын әйнекпен
жабады. Реакцияның нәтежиесін қараңғылатылған конденсоры бар
микроскоппен 10 х 1,5-20 есе ұлғайту арқылы көреді.
Реакцияны оқу:
Агглютинация антигеннің жабысуымен және тор, бантик, бұрым тәріздес
түзілімдер түзілуі арқылы көрінеді. Реакция нәтежиесін төрт балдық жүйе
бойынша бағалайды.
" ++++" - 100% лептоспиралар агглютиндеген
" +++" - 750% лептоспиралар агглютинденген
" ++" - 50% лептоспиралар агглютинденген
"+" - 25% лептоспиралар агглютинденген
"-"- агглютинденген

20.

*
КҰБР (Комплементті ұзақ байланыстыру реакциясы) Бұл
реакцияның КБР-дан айырмашылығы-оның бірінші фазасының 16-18
сағат бойы 0-4ºС температура аралығында өтуі. Бұл жағдайда
бактериолиттік жүйедегі антиген-антидене кешені комплементті ұзақ
сіңіреді. Осы себептен КБР-нің сезімталдығы арта түседі де, антиденелер
мен антигендердің мөлшерін анықтауға мүмкіндік туады. Бұл тәсіл
бруцеллездің, компилобактериоздың, биелердің вирустық іштастауының,
етқоректілердің вирустық гепатитінің, Ку риккетсиозының серологиялық
диагностикасында қолданылып жүр.
* КҰБР қою:
* Реакцияның бірінші фазасын тоңазытқышта 2-6ºС, 16-18 сағат
өткізеді. Екінші фазасын су моншасында 37-39ºС – та 20 минут өткізеді.
Гемолитикалық жүйені титрлеу үшін КҰБР-ға негізгі тәжірбиедегі
гемолитикалық жүйенің мөлшерін білу үшін оны 3-4 қан сарысуында
титрлейді, позитивті, негативті және 1-2 тексерілетін қан сарысуында.
* 1:5 мөлшерінде сұйытылған инактивтелген қан сарысуларын
штативтегі екі қатар пробиркаларға 0,2 мл құяды. Бұдан кейін 1-ші
қатардағы пробиркаларға 0,2 мл антиген, 2-ші қатарға 0,2 мл
физиологиялық ерітінді құяды. Барлық пробиркалараға 0,2 мл
комплемент 1,2 құйып тоңазытқышқа 2-6ºС-та 16-18 сағат қояды, келесі
күні штативтерді тоңазытқыштан алып, 20-30 минут бөлме
температурасында ұстайды.

21.

* Қорытынды
* Қорытындылай
келе, мен өндірістік тәжірбиемді атқару
барысында университет қабырғасынан алған теориялық
білімімді практика жүзінде іске асырдым. Бұл тәжірбие кезінде
зертханалық түрлі серологиялық реакцияларды қоюды және
зертханалық зерттеу жұмыстарымен күнделікті жұмыс жасап
дағдыландым. Зертханада жұмыс жүргізу, тиянақтылықты,
қырағылықты сонымен қатар сабырлықты қажет ететін жұмыс
екен.
№
Іс-шара атауы
Мал басы
1
Жүргізілген серологиялық реакциялар:
2
РБС
120
129
3
КБР
120
4
АР
118
5
Микроагглютинация реакциясы
59
6
Шығыршық реакциясы
18
7
КҰБР
5
5