Метеорология тұжырымдамасы. Атмосфераның құрамы мен құрылымы

1. Қайырлы күн!!!

2.

3. Сабақтың тақырыбы: Метеорология тұжырымдамасы; Атмосфераның құрамы мен құрылымы.

Сабақтын мақсаты:
Метеорология мен климатология ұғымдарын
ажырату, атмосфераның құрамы мен құрылысын
білу;
көміртек диоксидінің ролін талдап, маңызын
сипаттау
зерттеген білімдерін график түрінде көрсете алу.
Оқу мақсаты:
• Метеорология ұғымын түсіну;
• Атмосфераның құрамы мен құрылысын білу

4.

Білу
және
түсіну:
Жетістік критерийі
Метеорология ұғымын түсінеді және
маңызын сипаттайды. Атмосфераның
құрылысын (тропосфера, стратосфера,
атмосфераның жоғары қабаттары)
біледі.
Қолдану, Атмосфераның қабаттық құрылымын
талдау: және ондағы газдардың құрамын
зерттеп, диаграммалар және графиктер
арқылы көрсете біледі.

5. Атмосфераның құрлысы

6. Әріптер мен сандар нені білдіреді?

7.

Біліміміз
тексерейік: ...

8.

7с
13с
19с
+6ºC
+10ºC
+8ºC
Орташа t
Амплитуда t
TºC
+10
+8
+6
+4
+2
0
-2
1 2 3
4 5
6
7 8
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

9.

«Алматыдагы жауын-шашын диаграммасы» (мм)
қ
а
н
с
м
м
ш
т
қ
қ
қ
ж
жыл
85
85
84
65
56
49
47
51
57
71
82
86
818
Жылдық
жауын-шашын мөлшері барлық айлық жауын-шашын мөлшерінің
100
қосындысына тең
80
85+85+84+65+56+49+47+51+57+71+82+86=818мм
60
40
20
818
0
1 2 3
4 5
6
7 8
9 10 11 12

10. Жел өрнегі (роза ветров) қалай сызылады.

1.
2.
3.
4.
5.
Негізгі көкжиек бағыттарын
анықтау
Бір күнге сәйкестендіріп,
бөліктерге бөлу.
Бақылау жүргізу арқылы әр
бағытта соғатын желдердің күндік
сандарын есептеп шығару.
Кестеде саналған күндер
бойынша көкжиек бағыттарына
түсіру, нүктелермен белгілеу.
Осы белгіленген нүктелерді
ретімен қосамыз, ал жел болмаған
күндер орталықпен
байланыстырылады.
С
О
Б
Ш СБ СШ
12
4
6
2
1
0
ОБ
ОШ
6
4
1 бөлік - 2 күн

11. № 1 тапсырма температураның графигін сызу керек

ай
қ
t◦C -10
а
-9
н с
-4
+5
м
+13
м
ш
т
қ
қ
қ
+16
+18
+17
+11
+5
-2
Амплитула мен орташа температураны
есептеңдер.
ж
-8

12. № 2 Төмендегі сандарды қолданып, жауын-шашын диаграммасын сызыңдар:

№2
Төмендегі сандарды қолданып, жауыншашын диаграммасын сызыңдар:
ай
қ
а
н
с
м
м
ш
т
қ
қ
қ
ж
сан
ы
10 15 23 35 65 90 95 90 85 55 30 20
Жылына қанша жауын-шашын түскен?

13. №3 Төмендегі сандарды қолданып, жел өрнегін сызыңдар:

жел
С
С-Ш ОШ
Ш
О
О-Б
Б
С-Б
2
4
5
4
6
Күн
саны
3
5
1
Қай бағыттағы желдер басым болды?

14. №4 Бұлттылық диаграммасын сызыңдар:

көрсеткіштер
Ашық
Ала бұлтты
Бұлыңғыр
күн саны
4
11
16

15.

бұлттылық
көрсеткіші
ашық
күн саны
5
Ала бұлтты
10
Бұлыңғыр
15

16.

Cолтүстік Американың климатограммасын сипатта.
1.Жауын-шашын ең көп және ең аз жауатын айды анықтаңыяздар.
2.Температура ең жоғары және ең томен айларын анықтаңыяздар.
3.Климаттық белдеуді және типын анықтаңыздар.

17.

Метеорология (грек. meteora – атмосфера
мен аспан құбылыстары) – атмосфера мен
оның үрдістерін зерттейтін ғылым.
Метеорология атмосфераның құрамы мен
құрылысын; жылу айналымын, жылу
режимін, т.б. зерттейді.
Метеорология
– ауа райы
жайындағы
ғылым

18.

Климатология (климат және logos – ілім) –
климат және оның типтері, қалыптасуы, жер
бетінде таралуы және уақыт бойынша
өзгеруі туралы ғылым.

19.

Метеоролог – маман, ауа-райы өзгерістерін, тропосфера
қабатында болып жатқан өзгерістердің себеп-салдарын
анықтайды. Метеоролог мамандардың зерттеулері
шаруашылықтың әртүрлі салалары үшін өте қажет.
Мысалы: ауылшаруашылығында, құрылыста,
өнеркәсіпте, т.б.

20.

Синоптик — күнделікті ауа-райының өзгерісін
анықтаушы. Ол әртүрлі параметрлер бойынша талдап,
ертеңгі күнге нақты анықтама бере алады. Бұлттардың
жақындауы мен алыстауы, циклондардың қозғалысы
спутник арқылы бақыланады.

21. Климатолог — ғылыми маман, зерттеуші, әлемдегі климаттық өзгерістер, үрдістер мен оның себеп-салдарын зерттейді.

Климатолог — ғылыми маман, зерттеуші, әлемдегі
климаттық өзгерістер, үрдістер мен оның себепсалдарын зерттейді.

22. Синоптикалық карта

23.

Москва
Вашингтон
Мельбурн
Жер бетінде дүниежүзілік 3
метеорологиялық орталық бар: Москва,
Вашингтона (АҚШ), Мельбурн
(Австралия).

24. Метеорологиялық құралдар . Өлшеу құралдары

• Метеорологиялық құралдар метеорологиялық
өзгерістерді
тіркейтін,
тропосферадағы
болатын
өзгерістерді
реттейтін құралдар.

25.

Барометр
Грек сөзі Baros - ауырлық +
Metreo - өлшеймін
Барометр – атмосфералық
қысымды өлшейтін құрал.
Барометр 2 түрге бөлінеді:
сұйықтық және барометранероид
Гигрометр
Грек сөзі Hygros - ылғал
Гигрометр – ауаның
ылғалдылығын өлшейтін
құрал. Негізгі түрлері:
шашты, конденсациялық,
салмақ гигрометрлері және
тіркеуші гигрометр
(гигрограф).

26.

Осадкомер Дождемер; Плювиометр
Осадкомер – атмосфералық жауын-шашынды жинақтау және
өлшеу құралы. Осадкомер метеоалаңға орнатылған, қатаң
тәртіппен бірліктерге бөлінген цилиндрлік шелектен тұрады.
Қатты жауын-шашын түрі еріп болған кезде өлшемі белгілі
болады. Осадкомер конструкциясы тез буланудан және қардың
ұшып кетуінен қорғау функциясы арқылы жасалған.

27.

Қар өлшейтін рейка
Қар өлшейтін рейка –
қалыңдығы
мен
қар
анықтайды.
метеобақылауларда қардың
жамылғысының
мөлшерін

28.

Термограф
Грек сөзі Therme - жылу + Grapho - жазамын
Термограф - өзі жазатын құрал, ауада болатын
температураның өзгерістерін жазып отырады. Термограф
метеостанцияда арнайы орынға орналастырылады.

29.

Нефоскоп
Нефоскоп – бұлттардың орташа қозғалу жылдамдығы мен
бағытын анықтайтын құрал

30.

Облакомер – бұлттардың астыңғы және үстіңгі
қабаттарының биіктігін анықтайтын құрал.

31.

Анемометр
Грек сөзі Anemos - жел + Metreo –
өлшеймін.
Анемометр – желдің жылдамдығын
өлшеуге
арналған
құрал.
Анемометрдің негізгі түрлері: қолда
ұстайтын және
бағанда бекітіліп
тұратын негізгі анемометр.
Жел
жылдамдығын қолма-қол тіркейтін
анемометр (анемограф) деп аталады
Флю́гер (нидерл. Vleugel) —
желдің бағытын өлшейтін
құрал

32. Тропосфераның космостағы көрінісі

33.

Метеорологиялық спутник.
Метеорологиялық спутник – Жердің жасанды серігі, әртүрлі
метеорологиялық ақпараттарды тіркейді және Жерге жібереді.
Метеорологиялық спутник негізінен бұлттылықты, қар
қабатының қалыңдығын, Күн сәулесінің радиация түрлерін
бақылайды.

34.

Метеорологиялық ракета
Метеорологиялық ракета – ракеталық
аппарат,
атмосфераның жоғары қабаттары мезосфера мен
ионосфераны зерттеуге арналған. Құралдардың негізгі
өлшейтін бөліктері: атмосфералық
қысым, Жердің
магниттік өрісі, космостық шағылысу, ауа құрамы.
Құралдардың көрсеткіштері радиосигналдар арқылы
беріледі.

35. 1. жоғарғы, төменгі және орташа температура 2. жауын-шашынның түрі мен мөлшері 3. басым желдердің бағыты 4. табиғат

құбылыстары.

36. Рефлексия

Нені білдім?
Нені түсіндім?
Енді барлығын өзім жасай аламын.
Әлі де болса, көмек керек.