Локомотивтердің өлшемдері

1. Габарит

Габарит – заттардың, құрылғылар мен қондырғылардың
шектік сыртқы сүлбелері (сызықтар).
Пойыздар жүйесінің қауіпсіздігін сақтау үшін, локомотивтің,
вагонның, ашық құрамдағы жүктің жүріс кезінде қандай да бір
ғимараттарға соқтықпауы қажет. Сондай ақ ашық вагондарға
тиелген жүктер жол бойындағы құрылыстар мен
құрылғылардың, көрші жолда тұрған жылжымалы құрамның
белгіленген мемлекеттік габариттер стандартын сақтау
арқылы қамтамасыз етіледі. Стансада адамдарға қызмет
көрсететін көлікке, жылжымалы құрамға өту үшін жолдардың
арасындағы қауіпсіздікті сақтау қажет. Осындай мақсатта
жылжымалы құрам белгілі бір қатал тәртіпте құрастырылады,
оны жылжымалы құрамның габариті деп атайды.
Барлық құрылғылар мен ғимараттар жолдан белгіленген бір
қашықтықта тұруы қажет, оны құрылыстың жақындық
габариті деп атайды.

2.

Жылжмалы құрамның габариті
Құрылыстың жақындық габариті

3. Жылжымалы құрам габариті

Жүк тиелгенде немесе бос жылжымалы құрам түзу
жолда тұрғанда ішкі аумағынан шықпайтын көлденең
шектік өлшемі.
Теміржол көлігінде пойздардың жүріс жылдамдығы 160
км/сағ аспайтын жолдарда құрылыстардың жолға
жақындау және жылжымалы құрамның
габариттеріне 9238-83 ГОСТ енгізіледі. Жүріс
жылдамдығы 160 км/сағ жлоғары жолдарда габарит
нормалары ҚР Көлік Министірлігінің арнайы
нұсқауларымен белгіленеді. Бұл 9238-83 ГОСТ табан ені
1520 мм жаңа жодарда, сондай-ақ өндірістік
кәсіпорындардың кірме жолдарында қолданылады.
Жылжымалы құраммен тікелей тиісіп жұмыс істеуге
арналған кейбір құрылғылар жұмыс істеу кезіндегі
түйіспе шектік өлшемнің ішіне кіруіне болады.

4. Құрылыстың жақындық габариті

Жаңа және қос жолдар салғанда, жолды
электірлендіргенде, сондай-ақ басқа да қайта құру
шараларын жасағанда, кірме жолдарда пайдаланылады.
Габариттің биіктігі релістің үстіңгі деңгейінен
өлшенеді, көлденең өлшемі жол осінен септелінеді.
І-ІІ-ІІІ – шектік өлшемдері стансылар аралығында және
де жылжымалы құрам тоқтамайтын станса жолдарында
қолданылады.
Іа-Па-Ша-Ш-Іvа стансаның қалған жолдарында
пайдаланылады.
Габариттің биіктігі суретте бөлшек сандармен көрсетілген:
алымы – көтергіш арқансымы бар, бөлімі – көтергіш
арқансымы жоқ түйіспе желісі үшін.

5.

• Темір жолды қайтадан өңдеп, жаңа жоспар жасағанда
және жеке ғимараттарды салғанда стандарт талабына
сай «құрылыстың жақындық габариті мен темір
жолдағы жылжымалы құрамның дөңгелек арасы 1520
мм» болуы шарт:
• - жолдар үшін, темір жол желісіндегі ғимараттар
менқұрылғылар және өнеркәсіп орындарымен стансаны
жалғастыратын кірме жолдар –құрылыстың
жақындық габариті С
• - жолдар үшін, аумақтағы ғимараттар мен құрылғылар
және зауыт, фабрика, шеберхана, теңіз бен өзен
порттары, қойма мен басқа да өнеркәсіп аумақтарында,
соның ішінде темір жол желісінің кәсіпорындарында –
құрылыстың жақындық габариті Сп-

6.

* Құрылыстың жолға жақындау
габаритінің С ені – 4900 мм.
* Релістің үстіңгі деңгейінен жолаушылар
платформасының үстіне дейінгі биіктігі
-1100 мм.
Аласа платформа үшін 200 мм.
* Жолдың осінен биік платформаның
шегіне дейін көлденең қашықтығы –
1920 мм.
Аласа платформа үшін – 1745 мм.

7. Жүктеу габариті

Жүктеу габариті деп - жолдың шекті көлденең перпендикуляр
өстерінің кескінін атайды, оған тиелген жылжымалы
құрам сыртқа шықпай кіруі тиіс, жылжымалы құрам тік
горизонтальді жолда және ұзына бойына орналасқанда,
олардың өстері жылжытылады. Жүктердің қарапайым
платформаларда және транспортерлерде тасымалдануының
жіберілетін биіктігі рельс бастарынан жылжымалы
құрамдарының едендеріне дейін қашықтықты қосады.
(С) құрылыс габаритінің көріністерінің және (1-Т) жылжымалы
құрам габаритінің арасында жарты бөлігі жылжымалы
құрамның қозғалуы үшін арналған, жолдың жеке
элементтерінің нормалардан ауытқуларынан туған, сонымен
қатар, бүйір жақ тербелістерімен және рессорлы ілмектерде
жылжымалы құрамның бұрылу бөлігі бар. Қалғаны – қызмет
көрсетушілер мен жолаушылар қауіпсіздігі үшін, сонымен
қатар, габаритті емес жүктерді тасымалдау үшін.

8.

Жүктеу габариті

9.

Стансылар аралығындағы габаритте релстің үстіңгі
деңгейінен 1070 мм биіктікке дейін көпірлердің,
эстакадаларының және басқа құрлыстардың
қанаттары жолдың осінен 1745 мм –ге дейін
жақындап орналасуы қарастрылған.
Жолдың осінен құрылыстардың жақындау шегіне
дейінгі көлденең аралық байланыс бағаналары 3100
мм болуы керек;
биіктігі релістің үстіңгі деңгейінен 1000 мм –ден
аспайтын іргетастарды, құбырларды, кабльдерді
жолдың осінен 2900 мм аралқтан жақын
орналастыруға болмайды.
Сп габариті мемлекеттік стандартпен белгіленген.
Оның С габаритінен өзгешелігі бар.