Ерін аурулары. Ауыздыѕ кілегейлі ќабыєы мен ерін жиектерініѕ обыралды аурулары

1. Ерін аурулары. Ауыздыѕ кілегейлі ќабыєы мен ерін жиектерініѕ обыралды аурулары.

Ерін аурулары. Ауыздың
кілегейлі қабығы мен ерін
жиектерінің обыралды
аурулары.

2.

• Еріннің қабынуы- хейлит –жиі кездесетін
және қатерсіз ауруларға жатады. Қабыну
тек ерін аймағында орналасуы мүмкін,
кейде басқа тері аурулары және ауыздың
кілегейлі қабығының жарақаттары кезінде
қабынуға шалдығуы мүмкін.

3. ЕРІННІЅ ЌАБЫРШАЌТАНА ЌАБЫНУЫ.

ЕРІННІҢ ҚАБЫРШАҚТАНА
ҚАБЫНУЫ.
• Бұл ауру кезінде тек ерін жиектері ғана жарақаттанады,
эпителий қабаты қатты қабыршақтанып түлейді және ауру
әйелдер арасында жиі кездеседі. Алғаш ауруды сипаттаған
Stelwogen (1900 ж), ал дұрыс атаған Miculicz пен
Kummel.
Этиологиясы.
• Себебі анықталмаған. Кейбір ғалымдардың айтуынша
нерв жүйесіндегі өзгерістер, қалқанша бездердің
қызметінің күшеюі ауруды туындататын себебтерге жатуы
мүмкін.
• Ауру екі түрде кездеседі: құрғақ және жалқықты.

4. Жалќыќтану (экссудативті) тїрі

Жалқықтану (экссудативті) түрі
Екі ерін бірдей зақымданады.
Ерін аздап сыздап ауырады,
домбыған. Ерін жиегінде ақшылсары түстес қалын қабықша пайда
болады.
Қабықшалар әр түсті болады,
уақытында түлемеген қабықша
қалыңдай келе еріннен салбырап
түсіп тұрады.
Алынған қабықшаның асты
жылтыр, қанамайды, эрозия пайда
болмайды.
Тері зақымдалмайды , қабыршақтар
3-6 күннен пайда болады.
Аурудың белгісі – езу мен ерін
жиегінің терімен шекаралас бөлігі
зақымдалмайды.

5. Ќўрєаќ тїрі

Құрғақ түрі
Созылмалы түрі.
•Ерінде қызып ауыру, шаншу, кеберсу
сияқты сезімдер мен қабыршақтану
мазалайды..
•Еріндер ісінген, ерін жиек қызарған,
құрғақ, беттерінде ақ-сұр түсті қабыршақтар
бар,еолардың пішіндері слюда немесе кебек
тәріздес, жиектері көтеріңкі, орта бөліктері
ерін жиегімен тығыз байланысқан.
•Күшпен тартқанда жұлынып алынады,
астында ақшыл-қызыл түсті қызарған ошақ
беті ашылады Көбінесе астыңғыерін
зақымданады.
•Екі-үш күн өткен сон қабыршақ қайта
пайда болады. Құрғақ түрі кейде
жалқықтана қабынуға ауысуы мүмкін.
•Салыстырамыз: жалқықтана эритемамен,
актиндік хейлит, қызыл жалпақ
теміреткінің эрозивті түрі және қызыл
волчанкамен.

6.

7. Гландулярлыќ ќабынуы

Гландулярлық қабынуы
Кіші сілекей бездерінің және оларды
қоршап турған тіндердің қабынуы,
астыңғы еріннің аномалиясы.
Гетеротопия – Клейна зонасында
бездердің орналасуы, қалыпты
жағдайда ол жерде бездер жоқ
Гипертрофия – бездрдің саны және
шамадан тыс ұлғаюы.
Гиперсаливация. Ер адамдар екі есе
жиі ауырады 40-50 жаста. Екі түрі бар:
-біріншілік – өз бетімен тәуелсіз дамиды.
-екіншілік – еріннің басқа аурулармен
жарақаттануы кезінде дамиды ( қызыл
волчанка, қызыл жалпақ теміреткі).
Тіс тастары, тісжегі, пародонт аурулары
сырқаттың дамуына жағдай туғызады.

8. Экзематозді хейлит.

• Аллергиялық түрі. Клиникалық
көріністері ұқсағанынан бір топқа
кіреді.
• негізгі себебі – контакті хейлиттің
көріністері, әр түрлі химиялық
заттардан пайда болатын контакті
хейлиттің пайда болуы.
• Экзематозді хейлит балаларда
және жас өспірімдерде
экссудативті диатездің көрінісі
болып саналады.

9. Актиндік хейлит

• Күн сәулесі әсерінен қабынуы. Күн сәулелеріне
жоғары сезімталдығы бар – жастағы ер адамдар
арасында кездеседі. Көбінесі үльтракүлгін
сәулелерәсерінен дамиды және екі түрде
кездеседі. Құрғақ түрінде ерін ысып құрғайды
кейде шаншып сыздап ауырады. Ерін жиегінде
ұсақ қабыршақтар пайда болып аздаған қызару
белгісі байқалады. Жалқықты түрінде ерін қышып
қызып мазалайды аздап ісініп қабықшалармен
жабылып эрозияланады. Кейде ұсақ көпіршік
бөрткендер шығуы мүмкін. Ауру көбінесе көктем
жаз айларында қозып күз-қыс кезде басылады

10. Метеорогиялыќ хейлит

Метеорогиялық хейлит
• Ауа-райы әсерінен қабынуы. Көбінесе күн
сәулесімен қатар ауа-райының басқа
құбылыстары әсерінен дамиды. Клиникалық
берлгілері актиндік қабынуға ұқсас. Ерін құрғап
кеуіп тырысып қабыршақтанып тұрады кейде
қызып күйіп шаншып мазалайды. Көріп
тексергенде ерін жиегі қызарғап
инфильтраттанғаны байқалады беті ұсақ
қабыршақтармен жабылған кейде ісініп домбыған
қызару ұлғайып ұсақ көпіршік бөрткендер шығуы
мүмкін.

11.

• Бұл кезде кілегейлі қабық пен ерін
төңірегіндегі тері беті өзгеріске
ұшырамайды. Күз-қыс айларында ауру
тоқтамайды. Метеорогиялық хейлит қатерлі
ісікке ауысатын аурулар тудыруы мүмкін
және көбінесе ашық ауада жұмыс істейтін
адамдар арасында кездеседі.

12. Макрохейлит

• Немесе еріннің көлемінің ұлғая (үлкейе) қабынуы
еріннің тұрақты домбығуынан пайда болған
созылмалы ауру. Екі еріннің бірдей үлкейюі сирек
кездеседі, көбінесе төменгі еріннің көлемі жиірек
ұлғаялы. Аурудың дамуына себепкер болатын
организмдегі инфекциялық-аллергиялық
факторлар, тұқым қуалаушылыққа бейімділік.
Сонымен бірге ауру ангионевроздық ауруларға
жатады деген болжам бар.

13.

• Клиника: көпшілік жағдайда ерін қышып немесе сыздап
ауыруы мүмкін, кейде ешқандай сзім болмай, тек
ыңғайсыздық, еріннің үлкеюі, осыдан косметикалық
жетіспеушілік мазалауы мүмкін. Қарап тексергенде
еріннің көлемі үлкейіп, аздап сыртқа айналған, ерін жиегі
мен кілігейлі қабығы жылтырайды. Сипап тексергенде
консистенциясы тығыздау, бірақ ауырмайды.
Макрохейлияны ажыратамыз: Квинке домбығынан, ерін
лимфоангиомасынан, гемангиомасынан. Сонымен қатар
периостың қабынуы кезіндегі еріннің коллатеральды
ісінуін де ескеру керек.

14. ЕМІ

Эксфолиативті түрі.
Құрамында кортикостероид бар қойыртпақтар 0,5% - преднизолон,
1% - гидрокортизон , 1% сангвинитрин немесе лотенурин
эмульсиясы..
Қабыну үрдісін жою және қабыршақтарды алу: 1% резорцин
немесе Буров ерітіндісі бастыру керек .
Ішке: поливитаминдер. Десенсибилизациялық терапия, бром
препараттар.
Гландулярлі.
Қабынуға қарсы терапия - 2% йодтың спирт ерітіндісі, бальзам
Возрождение, синтомицин эмульсиясы , құрамында кортикостероид
бар қойыртпақтар.
Прогноз – хирургиялық ем.
Лазерлі немесе электрокоагуляция сілекей бездердің: бірнеше
сеанс. Ұзілісі - 7-14 күн.

15.

Экзематозді. Экземаны емдеу қағидалары: тітіркендіргіштерді жою,
құрамында кортикостероид бар қойырпақтар қолдану, және ішке:
преднизолон 10-20 мг./күн 2-4 апта.
Буров ерітіндісімен басу, немесе риванолмен, декаметоксин
қойыртпағы.
Гипозоль- облепиха майы құрамынада бар , метилурацил,
Дерматоп – қышуға, аллергияға қарсы препарат.
Антигистаминдік препараттар,
Жалпы терапия: витаминдер А,Е,С және В тобы (В1, В2, В6, В12,
нейромультивит), витамин Р.
УФО, ИГНЛ, БИОПТРОН, ОЗОНОТЕРАПИЯ.

16. Ерінніѕ созылмалы тілігі

Еріннің созылмалы
тілігі
• Жие кездеседі. Еріннің
анатомиялық құрылысы
(ортасында терең бүрменің болуы)
немесе созылмалы жарақат
аурудың себебкері болуы
мүмкін.оның үстіне
метеорогиялық факторлар,
гиповитаминоздар, микробты
флора. Тілде көбінесе бір тілік
ортаңғы бөлігінде, ауырады, тер
бұзылмаған. Кейде қабыршақпен
жабылған. Емі: этиологиясын
анықтап, жойып, антибиотик,
кортикостероидтер,
кератопластиктер, витаминдер.

17.

• Астыңғы еріннің созылмалы
тілік , қатерлі ісікке айналу
белгілері:
• Табаны тығызданады
қанағыш ,
регионарлы лимфотүйіндер
үлғаяды,
ауырмайды,
көп уақыт жазылмайды.

18. Мелькерссон-Розенталь синдромы

• 1928 ж. Melkersson сырқат адамды қарағанда,
онда бет нервсінің парезі (жартылай салдану),
макрохейлия және тілдің қатпарлана өзгергенің
анықтады. Сондықтан бұл үш симптомды
Россолимо-Мелькерсон-Розенталь синдромы деп
аталады және неврогендік ауруларға жатады.
Бірақ бұл синдром кезінде үш симптом бірдей
табыла бермейді.

19. Ќызыл ерінніѕ преканцероздыќ ошаќты гиперкератозды

Қызыл еріннің
преканцероздық
ошақты
гиперкератозды
• Ауру ошағы ені 2-5 мм жуық қалың
мүйізгектенген домалақ пішінді немесе
полигоналды құрылымнан тұрады. Бірде
кілегейлі қабық бетінен төмен, бірде
жоғары орналасады. Беті тегіс, қырғанда
алына қоймайтын ақшыл-сұр түсті
қабыршақпен жабылған. Сипап
тексергенде беті қаттылау, ауыру сезімі
жоқ. Кейде қайта-қайта тістеп алудың
немесе күшпен қабыршақты жұлып
алудың әсерінен қабыну белгілері
қосылуы мүмкін. Алынған қабыршақ
орнына жаңа қабыршақ пайда болады.
Ауру бірнеше айдан немесе бірнеше
жылдан кейін қатерлі ісікке айналады.

20. Преканцероздыќ сїйел тјріздес ісік

Преканцероздық
сүйел тәріздес ісік
• Тек ғана төменгі қызыл ерінде
диаметрі 4-10 мм жарты шар
пішінді, беті сүйел бетіндей кедірбұдырлы болып шығатын
құрылым. Жарақат ошағының түсі
ақшыл-қызыл кейде қызылкөкшыл түсті болып келеді, үсті
күшпен алынатын сүр
қабыршақтармен
жабылған.тоңірегіндегі тіндер
аздап қызарып, кейде тіптен
өзгермеуі де мүмкін. Ауру 1-2
айдан кейін қатерлі ісікке ауысуы
мүмкін.

21. Боуэн ауруы

• Алғаш рет 1912 ж. Боуэн клиникалық белгілерін
анықтаған. Алғашқы күннен бастап ақ клетка ішіндегі рак
болып табылады.
• Клиника: жарақат ошағы көбіне жалғыз, ақшыл-қызыл
түстес гиперемиялық дақ түрінде кездеседі, әртүрлі
бүртікті өсіктердің әсерінен беті барқыт түктес болып
келеді. Дақтың орта бөлігі шамадан тыс мүйізгектенуден
лейкоплакия немесе ҚЖТ ошағына ұқсас және төңірегінде
қызарған өріс (фон) сақталады. Дәнекер тін қабаттың
семуіне байланысты ошақ төмендеп ойықтана бастайды,
бетінде тез қанайтын эрозиялар пайда болады. Жарақат
ошағының көлемі 1-2 мм-ден 5-6 см-ге дейін, жиектері
анық, бірақ тегіс емес.

22.

• Егер тіл үстінде орналасқан болса, барлық
бүртіктері жойылып кетеді. Ауыру сезімі көп
мазаламайды, егер эрозия пайда болса ауруы
күшейе түседі. Ауру бірнеше айдан бірнеше
жылға дейін созылуы мүмкін, кейде 2-3 айдың
ішінде қатерлі ісікке айналуы мүмкін. Бұл үрдіс
жылдамдататын әртүрлі жергілікті
тітіркендіргіштер әсері. Ауруды лейкоплакия
және қызыл жегі, ҚЖТ, созылмалы зақымданудан
ажырату керек.

23. Манганотти хейлиті

• Аурудың клиникалық белгілері
сипаттанған Манганотти (1933ж.).
Сырқат ер адамдар арасында 50 жастан
кейін кездеседі және дамуына әртүрлі
себептер (жараққатаушы, күн сәулесі,
герпестік бөртпелер) әсер етеді.
• Клиника: аздап қызарып қабынған ерін
жиегінде бір немесе 2-3жұқа эрозиялар
пайда болады. Беттері жазық, жұқа
сарысулы немесе қанды қабықшалармен
жабылады, олар алынған кезде аздап
қанайды. Беті қабықшалармен
жабылмаған эрозиялар онша көп
қанамайды. Эрозиялар баяу дамиды, баяу
жазылады, бірі жазылса, екіншісі соның
орнына немесе басқа жерге шығып
жатады.

24. Манганотти хейлиті

• Жарақат ошағы аздап қышып, ашып ауруы мүмкін және
әртүрлі тітіркендіргіштер ауыру сезімін күшейте түседі.
Ауру 1-2 айдан бірнеше жылға созылуы мүмкін, арнаулы
емдеу шаралары жүргізілмесе қатерлі ісікке ауысады.
• Салыстырамыз: лейкоплакия, ҚЖТ, қызыл жегі, герпестік
эрозиядан, актинді хейлиттен. Манганотти хейлитінен
басқа облигативті преканцероздар кезінде хирургиялық
емдеу әдістер қолданылады.

25.

Қателі ісікке айналу белгілері

26.

Малигнизация белгілері бар
декубитальды ойық жара . Себебі –
астыңғы азу тістен жарақат.
Хроническая механическая травма
слизистой щеки
с признаками малигнизаци