Психолептикалық әсерлі улағыш және жоғары токсикалық заттар

1. Әскери кафедра

Тема № 10. Психолептикалық
әсерлі улағыш және жоғары
токсикалық заттар
2009 ж.

2. BZ физико – химиялық қасиеттері

BZ
– қатты кристалды ақ түсті зат,
қайнау температурасы 412 град.С,
балқу температурасы 190 град.С,
тығыздығы 1,8 г/куб.см, суда нашар
ериді. Химиялық құрылымы жағынан
бензил қышқылының хинуклидилді
эфирі болып табылады:

3.

N
OH
O
CH2
CH2
C
C
O CH
CH2
CH
CH2
CH2
Әскери жағдайларда генератор
көмегімен аэрозольдар түрінде қолданылады.
BZ аэрозольдары ауаның в 0,11 г/куб. м
концентрациясының 1 мин. экспозициясында
адамдар психозына әкеледі. Сондай-ақ
зарарланған су немесе азық арқылы
пероральді зақымданулар болуы мүмкін.

4. Әсер ету механизімі және зақымдану патогенезі

BZ әсер ету механизімі ОЖЖ Мхолинорецепторларын (ацетилхолин,
норадреналин, серотонин, ГАМК) бөгеу
(блокировать) қабілетімен байланысты. BZ
постсинаптикалық мембрананың
деполяризациясына және импульстың келесі
нейронға берілуіне кедергі келтіреді, ал ол
өз алдына жүйкенің бұзылуына әкеледі.

5.

Сондай-ақ, холинацетилаз ферментінің
тежелу салдарынан құрамындағы
ацетилхолиннің төмендеуі анықталды.
Холинолитикалық әсермен қатар, BZ
адренергиялық әсер береді,
адренергиялық синапстарда қоздыру
ошақтарының пайда болу салдарынан
болар.

6. Зақымдану көрінісі

Жеңіл дәрежелі зақымдану – мәңгіру
(заторможенность) немесе қозу, масаю сезімі
(опъянения), эйфория, еске сақтау мен
назар аударудың бұзылуы, көз
қарашықтарының ұлғаюы, сілемейлердің
құрғауы, жүрістің орнықсыздығы, қозғалыс
дискоординациясы, кейде байланыссыз
сөйлеу (бессвязная речь), қоршаған ортада
бейімделу қиындығы. Зақымданушылар әлі
де болса айналасындағылармен байланыста
болады, жоғары қозғалу белсенділігі,
сөзшеңдік болуы мүмкін.

7.

Орта дәрежелі зақымдану–
психомоторлы қозу мәңгіру,
есеңгірегендік күймен ауысуы мүмкін,
есінен ауысу, сыртқы қоздырғыштарға
және қоршаған орта өзгерістеріне
адекваттық реакцияның жоғалуы,
ағымды, көбінесе қорқынышты сипатты
галлюцинациялар (есту, көру), қорқу
сезімі, байланыс күрт қиындайды, көз
қарашықтары кеңейтілген, тамыр
соғысы (пульс) 100-200 соққы.

8. Зақымдану көрінісі

Ауыр дәрежелі зақымдану – саналы
реакцияның және айналасындағылармен
байланыстың толығымен жоғалуы, сұрақтарға
жауап бермейді, ешкімді танымайды, күрт
психомоторлық қозу байқалады, галлюцинациялар,
сандырақтау, кейде иногда буйство и
агрессивтілік, себепсіз қылықтар және
медициналық жәрдем көрсетуге қарсылық болуы
мүмкін. Пульс 150-180 соққыға дейін, гипертония,
зәр тоқтатылуы (задержка мочи), дене t 38 град.қа дейін жоғарылауы.
Кома басталып, ажалмен аяқталуы мүмкін. Психоз
жағдайы 2 тәуліктен 4-5 тәулікке дейін созылады.
Ауыр және орта дәрежелі зақымданудан кейін
амнезия байқалады..

9.

Стройкову Ю.Н. бойынша көрініс келесі
сызба бойынша ұсынылады :
- 1-4 сағат– тахикардия, бас айналу, атаксия,
құсу, ауыз құрғауы,
көз бұлдырлайды, есінің шатысуы
(спутанность сознания), есеңгіреуге (ступор)
өтетін мелшию (оцепенение),
оцепенение, переходящее в ступор;
- 4 – 12 сағат – белсенді іс-әрекетке
қабілетсіздігі, сыртқы әсерлерге адекваттық
реакцияның болмауы;
- 12 – 96 сағат – қозғалыс белсенділігінің
күшеюі, усиление двигательной активности,
күтпеген мінез-құлық, жүріс-тұрыс
тәртіпсіздігі, біртіндеп қалыпты жағдайға
келуі
Сауығу 2-4 күннен кейін.

10. Кезеңдердегі медициналық жәрдем

Алғашқы медициналық жәрдем – мінез-құлық,
жүріс-тұрыстарын бақылау арқылы
зақымданушыларды анықтау, противогазды кию
және алып жүрушімен көшіру( эвакуация с
сопровождающим).
Дәрігерге дейінгі жәрдем – бақылау, дұрыс емес
әрекеттердің алдын-алу (предупреждение
ненормальных поступков), жағдай болған жағдайда
0,1% аминостигмин ерітіндісінің 1-2 мл. енгізу.
Алғашқы дәрігерлік жәрдем – дәрігерлік бақылау,
Первая врачебная помощь – врачебное
наблюдение, аминостигмин 1-2 мл тері астына,
күрт тахикардияда –анаприлин 1 мл

11.

Мамандырылған жәрдем (квалифицированная
помощь) – БМедБ-да (ОМедБ)
психоизолятор жайылады. Медициналық
жәрдем невропатолог бақылауымен
көрсетіледі. Психологиялық жағдайына
байланысты аминостигмин, обзидан,
трифтазин қолданылады, ыстық уақытта –
қатты қыздырынудың алдын-алу. Жеңіл
дәрежелі зақымданушылар сауығушылар
тобында амбулаторлық емделу үшін қалады.
Арнайы жәрдем (специализированная помощь
)– неврологиялық госпиталдің антидоттық
және симптоматикалық ем берілетін
психиатрия бөлімінде (ВПНГ) көрсетіледі.

12. Ем (лечение)

BZ антагонистері– галантамин гидрохлорид 1-2 мл
1% ерітіндісін тері астына, 1-4 сағаттан кейін
қайталап; дезоксипеганин 1-2 мл 1% ерітіндісін
тері астына тәулігіне 5-10 мл-ге дейін; анаприлин
1-3 мл 0,1% ерітіндісін тамырға баяу немесе
таблеткамен 0,02 мг күніне 3-4 рет.
Антидот есебінде аминостигмин 1-2 мл 0,1%
ерітіндісін тері астына енгізеді, 1-4 сағаттан кейін
қайталап.
Қоздыруды тоқтату үшін трифтазиннің 2-3 мл
0,2% ерітіндісін тері астына.
Жылдың ыстық уақытында – басқа және кеудеге
суық басу.

13. Лизергиндік қышқыл диэтиламиді нің (ЛҚД) физико – химиялық қасиеттері және әсер ету механизмі

Антисеротониндік теория – ЛҚД (ДЛК),
серотонинмен құрылымдық ұқсастықта бола
отырып, серотонин рецепторларымен біріге
алады және психоз тудыра отырып, оның бас
ми қыртысындағы, қыртысасты мен
ретикулярлық формациялардың
физиологиялық қызметін бұза алады.
Антиадреналиндік теория – ЛҚД (ДЛК)
психика бұзылуын тудыратын адренолютин,
адреноксин және т.б. түзе отырып,
норадреналин мен и адреналин алмасуын
бұзады.

14.

Зақымдану көрінісі.
Психиканың бұзылуы 20-30 мин. кейін басталады,
1-2 сағаттан кейін шарықтау шегіне жетеді және 68 сағатқа созылады, кейде 15-20 сағат. Психоздың
алғашқы белгілері болып қабылдап сезінудің
бұзылуы болып табылады: уақытты, кеңістікті және
өз денесінің бөліктерін қабылдауы. Әлсіздік,
шаршағыштық, ыстықтау немесе тоңу, бас айналу,
мазасыздық, тахикардия бір мезгілде пайда
болады. Одан кейін көру және есту
галлюцинациялары пайда болады. Үнемі ойлау
қабілетінің бұзылуы байқалады. Әдеттегіде, әр
түрлі эмоциялық бұзылыстар байқалады: эйфория
немесе депрессия, себепсіз күлу немесе жылау,
кей кезде қорқыныш және қоршағандарға өшігу,
кектену, ашулану (злобливость) .

15. Зақымдану көрінісі.

Науқастар әдеттегіде өз психикаларының
бұзылуын сезінеді, медперсоналмен байланыс
жасайды, алайда ешнәрсеге қабілетсіз.
Сондай-ақ қозғалыс бұзылыстары байқалады:
қозғалыс дискоординациясы, сіңір
рефлекстерінің жоғарылауы (повышение),
кейде әлсіздік.
Может быть параноидтық күй және кататония
болуы мүмкін. 5-20 сағаттан кейін психоз
белгілері жоғалады, бірақ та болған
галлюцинациялар, эйфория туралы бұлыңғыр
естеліктер қалады, ол әдетке айналады.

16.

ЛҚД (ДЛК) зақымданғандарды
емдеу.
Спецификалық антидоттар жоқ.
Психозды тоқтату мақсатында алдымен
фенотиазиндік нейролептиктер қатарын
қолданады: трифтазин – 0,2% ерітінді 2-3
мл бұлшық етке немесе тері астына,
аминазин – 2,5% ерітінді 1 мл тері астына.
можно применять Мексаминді таблеткада
қолдануға болады 0,05 мг-нан күніне 3 рет.

17. ЛҚД (ДЛК) зақымданғандарды емдеу.

Седуксенді енгізу ұсынылады – 2 мл
0,5% ерітіндісін бұлшық етке, никотин
қышқылын – 2-3 мл 5% ерітіндісін тері
астына, глютамин қышқылын 1-2 мл
1% ерітіндісін тамырға немесе натрий
оксибутиратын 3-5 мл-ден 20%
ерітіндісін тері астына.
Әрі қарай олардың жүріс-тұрысын
бақылау керек (әдеттену немесе
психиканың бұзылу рецидивтері болуы
мүмкін).