Пневмокониоз (латынша – pneumon - өкпе, conia – шаңтозаң)

1.

Орындаған: Амирханов Р. М.
202 топ. ОЗ.
Тексерген: Апбасова С. А.

2.

Тақырыбы:

3.

Пневмокониоз (латынша – pneumon - өкпе, conia – шаңтозаң) деп өкпеге әртүрлі шаң-тозаңдардың түсуі нәтижесінде
дамитын бір топ сырқат. Шаңдардың өкпеге әсері олардың
физикалық және химиялық қасиеттеріне байланысты.
Олардың негізгі бөлігі жоғары тыныс жолдарында кідіріп
қалып, бронхтарға әсер етіп, тек кіші бөліктері ғана тыныс
жолдарының төменгі бөлігіне , альвеолаға түседі.

4.

Пневмокониоздардың пайда болу құрылымы:
1) Кәсіби ағым (құрамында кварц бар шаңдармен 4-6 жыл
жұмыс істеу барысында.
2) Қоршаған ортаның шаңмен ластануынан, әсіресе токсикааллергиялық әсер етуден.
3) Шаң бөлшектерінің 1-6 мк мөлшерде болуы, өте ұсақ түрде
альвеолаға ене алуынан.
4) Өкпенің интерсициясында, өкпе, ламфатикалық құрылыста
шаңның инкорпорациясы.
5) Ағзаның көрсететін жедел реакциясынан.

5.

Пневмокониоздың патоморфологиялық сипаттамасы:
1-ші
2-ші
Пневмокониоздың интерстициалды түрі –
яғни дистрофиялы-қабыну бұзылысы.
Пневмокониоздың интерстициалды – гранулематозды түрі – яғни продуктивті – склероторлық өзгерісі.

6.

1-ші кезең:
Альвеоларлық
липопротеиноз
2-ші кезең:
3-ші кезең:
Катаральді
эндобронхиттің маңызды –дискваматты
альвеолиті.
Гранулематозды сипаттамалы қабыну реакциясының кониотикалық
лимфангиті.
4-ші кезең:
Кониотикалық
пневмофиброз.

7.

Ағымы бойынша:
• Тез үдемелі : шаң-тозаңмен жұмыс істегенде 3-5 жылдан
кейін байқалатын аурудың “1” кезеңі болып табылады. Бір
кезеңнен екіншіге ауысуы 2-3 жылда байқалады. М: силикоз.
• Баяу үдемелі : пневмокониоздың бұл түрі негізінен жұмыс
кезінде 10-15 жылдан кейін пайда болады. Ауысуы 5-10 жыл.
• Кеш: шаң-тозаңмен қарым-қатынас аяқталғаннан кейін
бірнеше жылдардан кейін дамиды.
• Регрессирлеуші: өкпеге рентгеноконтрастты шаңдардың
жиналуына байланысты, өкпеде фиброз кезеңінің көрінісіндей
көрініс болады.

8.

1. Силикоз – кварц шаңдарының, құрамындағы
кремний тотығының салдарынан дамиды.
2. Асбестоз – кремний тотығы бар минерал шаңдар.
3. Карбокониоздар – көмір шаңдарының әсерінен
дамиды.
4. Сидероз, алюминоз – металл шаңдарының әсерінен
дамиды.
5. Силикатоздар- тыныс алу кезінде болатын түрі.

9.

-Латынша –silicium-кремний, деп
өкпеде бос кремний қостотығы
әсерінен дамитын сырқат.
Патогенезі: Негізгі зақымдау көзі – кварц шаңдары. Кварц
шаңдарының тыныс алу жолдарының шырышты қабатында
бөліктеп тұнуы, басқа бөлігі альвеолаларға жиналуы, одан
кейін альвеола аралық перделердегі лимфатикалық тамырларға , плевраға өтуі барысында дамиды.
Патологиялық анатомиясы: Өкпеде екі түрде көрінеді –
Түйінді немесе интерстициалды (аралық) түрде.
Түйінді силикоз - өкпедегі сұр немесе қара түсті түйіндердің
Пайда болуы. Ол тығыз, ауасыз және серпімді болады.
Интерстициалық (аралық)- альвеола қабыоғаларында, бронх
Және қан тамырлар маңайында диффузды жайылуын айтады.

10.

Силикоз
А) Силикотикалық түйіншектер.
Б) Көмір шаңының жиналуы.
В) Толық қанды өкпе тіні.

11.

СБЕСТОЗ – деп өкпеге асбест шаңдарының түсуі
нәтижесінде дамитын өкпнің фиброзын түсіндіреді.
Өкпені тек химиялық қана емес, сонымен қатар
механикалық зақымданумен сипатталады. Негізінен
шифер жасайтын, құрылыс, авиация, машина зауыттарында 5-10 жыл жұмыс атқарған адамдарда дамиды.
Патогенезі:
Асбест шаңдарының талшықтары бронхтарда
тұрып қалып, қабындырады. Майда талшықтары
альвеолаға дейін өтіп, сары жылтыр кейде қара
таяқшалар пайда болады.

12.

Патологиялық анатомиясы:
Өкпе тінінде склероз байқалады, және де ол өте
жақсы дамыған, түсі қара сұр түске боялған, қалыңдығы 4-5 см плевра астында ошақтар қалыптасады.
Альвеолаларда шаңмен толған
макрофагтар болады, бронхтар
қабырғасының қалындағанын,
және де ол жерлерде лимфоциттік сіңбелер байқалады.

13.

1-ші кезең – қарапайым физикалық жұмыс кезінде
дем алудың қысылуы, ентігу , жөтелу, кеуде бөлігінің
ауруы көрінеді. Плевра үйкелісінің шуылы, жиі кездесетін құрғақ сырылдар естіледі.
2-ші кезең – бұл кезеңде симптомдар біраз дамыған.
Ентігудің күшеюі, жөтел кезінде тұтқыр қақырықтың
бөлінуі, құрғақ сырылмен бірге ылғалды сырылдың
естілуі байқалады.

14.

3-ші кезең – науқаста тыныштық кезде ентігу
байқалады, беттің, еріннің цианозы байқалады.
Кеуденің ісінуі, яғни бөшке тәрізді формада болуы.
Өкпеде көп мөлшерде құрғақ және ылғалды сырылдардың естілуі жиілейді, жүрек соғысының естілмеуі
көрінеді.
Асбестоздың асқынуы - өкпенің қатерлі ісігіне
әкеп соғады. Бұл ісік негізінен асбестоздан кейін
50-50 жылдан кейін дамиды.

15.

- Өкпеге көмір шаңының түсуі нәтижесінде
дамитын ауру. Ол шахтада жұмыс істеуші –
лерде, темір ұсталарында, от жағушыларда
кездеседі.
Патогенезі
Өкпеде , оның сыртқы қабында , өкпе бронх
лимфа түйіндерінде көмір шаң-тозаңдарының
жиналып қалуымен көрінеді. Склероз үрдісінің
дамуының бірден-бір себебі болады.

16.

Патологиялық анатомиясы
Алғашында көмір шаңдарының өкпеде жиналуы
(пигменттің) пайда болуы, сұр-қара түске боялуы
көрінеді. Сонымен қатар көмір ұшқындары альвеола
қабырғасында, бронхтардың іргесінде, лимфа түйіндерінде және өкпе қабында карбокониозды ошақтар
қалыптасады. Некрозға ұшыраған аймақтары өкпе
гангренасына әкелуі мүмкін.

17.

18.

Сидероз – темір рудасын өндіретін шахталарда,
Темір құю зауыттарында, металл тазалайтын ,
Электрмен дәнекерлейтін адамдарда кездеседі.
Патологиялық анатомиясы
Өкпенің микроскопиялық көрінісінде темір шаңдарының бронхтар мен қан тамырлар төңірегінде,
альвеола іргесінде топталып қалып, аралық склероздың дамуын байқаймыз. Өкпенің түсі қара немесе
сары қоңыр түске ұшыраған.

19.

Негізінен бұл сырқат түрі – бояу жасайтын зауыттардағы порошок тәрізді алюминиймен, және тағы
бокситтен алюминий өндіретін цехтарда жұмыс
атқаратын адамдарда кездеседі.
Патогенезі:
Организмде алюминий иондарының белоктармен
Әрекеттесіп, белокті-алюминилі қоспаның өкпе
Бронхтарының зақымдануынан дамиды.

20.

Алюминоз үшін өкпедегі склероз тән көрініс.
Өкпе тіні қатайып, бүрсіп қалуы байқалады. Зақымдалған аймақтары күміс реңді сұр, жылтыр болып
көрінеді. Олардың негізгі жиналу аймағы бронхтар
мен қан тамырлар төңірегінде, альвеола іргелері
болып табылады. Симптомдары басқаларына қарағанда айқын, аурудың 1 кезеңінен бастап ентігу,
кеудедегі ауырсыну, жөтел, ағзаның әлсіздігі
байқалады.

21.

Кремний қышқылы мен металл
оксидінің жай және күрделі байланысысиликат болып табылады. Оған: тальк, коалин,
оливин, нефелин жатады. Ұзақ уақыт силикат шаңында жұмыс істесе пневмокониоздар, созылмалы шаңды
бронхит дамиды.
Өкпедегі склероз құбылысының көлемі, мардымдылығы олардың құрамындағы кремний қостотығының мөлшеріне байланысты.

22.

23.

Рентгенологиялық пневмокониоз өкпе тінінің
диффузды фиброзымен, плевраның және өкпе
фиброзымен сипатталады.
Қорыта келетін болсақ – пневмокониоздар
Өкпенің - әртүрлі токсикалық-аллергиялық шаңдардан, металл ұнтақтарынан, құрылыс материалдарының әсерінен дамитын ауыр созылмалы сырқат.

24.

1. В. Г.Артомонова “Профессиональные болезни” 1996 год.
2. Ж. Б.Ахметов “Патологиялық анатомия” 2004 жыл.
3. Г. И.Белоскурская “Пневмокониозы и хронические
бронхиты от воздействия некварцевой пыли.” 1987 год.
4. Интернет “www. yandex.ru”