Ақыл-ой тәрбиесі

1.

Ақыл-ой тәрбиесі
Ақыл-ой тәрбиесі —
балалардың ойлау
қабілетін дамыту,
интеллектуалдық ақыл-ой
санасын, дүниеге ғылыми
көзқарасын жетілдіру, ой
еңбегі мәдениетін
қалыптастыруға бағытталған
іс-әрекет
Ақыл-ой тәрбиесінің көрсеткіштері:
•-ғылым негіздері бой-а білім-ң болуы
•-ақыл-ой операцияларын меңгеру
•-интелектуалды іскерлікті меңгеру
•-ғылыми дүниетанымдардың болуы
Міндеттері:
•Оқу танымдық іс-әрекет мотивациясын қалыптастыру
•Ойлау іс-әрекетінің шарты болатын білім қорын жинау
•Негізгі ойлау операцияларын меңгеру
•Зиялылық біліктерді қалыптастыру
•Ғылыми дүниетанымды қалыптастыру
Ойлау
Ой операцияиялары
Ой
қорытындылары
Пікір
Ұғым
Формалары
Анализ
Синтез
Салыстыру
Аналогиялық
Дедукциялық
Дедукциялық
Мақұлдайтын
Терістейтің
Дара
Жалпы
Абстракция
Жалпылау
Нақтылау

2.

Ойлау түрлері
Формасы бойынша
•Көрнекі-амалдық
•Көрнекі-образдық
•Абстрактылылогикалық
Жаңалық және
оригиналдық
деңгейі бойынша
•Репродуктивті(қайта
жаңғырту)
•Продуктивті(шығарм
ашылық)
Шешілетін
тапсырма сипаты
бойынша
•Теоретикалық
•Практикалық
Әрекет пен нәтижені
Болжамды(гипотизаны)
Болжам(гипотиза)құру
Іздеу шеңберін жасау
Міндеттер қою
Проблемалық жағдайы
Ақыл-ой міндеттерін шешу кезеңдері

3.

Жаңа заман тудырған салт-дәстүрлер
Салт- кәсіпке, сенімге, тіршілікке
байланысты әдет- ғұрып, дәстүр.Ол
ұрпақтан- ұрпаққа ауысып отырады.
Уақыт өткен сайын салтқа өзгеріс
еніп,өзгеріп, қоғамға байланысты
бейімделіп келеді. Жаңа қоғамдық
қатынасқа сай келмейтін дәстүрлер
ығысып,өмірге қажетті жаңалары дамып
отырады.
Дәстүр- ұрпақтан- ұрпаққа ауысатын,
тарихи қалыптасқан нормалар мен
үрдістер.Ол- қоғамдық ұйымдар мен
халықтың мінез- құлқының, ісәрекетінің рухани негізі. Дәстүр
мәдениетпен тығыз байланысты,
сондықтан мәдениеті дамыған ел
дәстүрге де бай. Ата- ананы құрметтеу,
үлкенді сыйлау, адалдық, әдептілік,
мейірімділік сезімдері озық дәстүрлерге
жатады.
«Мүшел той».
Біздің ауыл той-думансыз болған емес.Ауыл іші той десе тайлы- тұяғымен шұбырады
емес пе? Әрине бұл той ерекше!Әжем Қуаныштың 73 жылдық мүшел тойы. Дүниеге
әкелген ұл-қыздары ата-анасының бұл тойын қалай тойламасқа! Бұл күні ауылдың
сыйлы үлкендері,туған-туыстар шашу-сыйлықтарын алып,ақ тілекпен тойға
жиналды.Әжемнің замандас-құрдастары, сыныптасы Бәтима әже жас күндерін
естеріне алып,жас күнінде айтқан әндерін шырқап,тойдың сәнін келтірді.
Зейнеткерлерді құрметті демалысқа
шығарып салу - соңғы жылдары өмірге
енген жақсы дәстүрлердің бірі. Бұл
еңбек адамына көрсетілген құрмет, оның
Отан алдында, өзі қызмет еткен ұжым
алдында сіңірген еңбегіне берілген баға
іспетті. Белгілі күні әсем безендірілген
кең бөлмеде салтанатты мәжіліс
өткізіледі.Жиналысқа той иесінің
жұбайы (зайыбы), балалары
шақырылады. Қоғамдық ұйымдардың,не
жергілікті әкімшілік өкілі зейнетке
шығатын адамның өмір жолы туралы
қысқаша баяндама жасайды,
сыйлықтарын тапсырады, гүл шоқтары
сыйланады.
«Күміс той», «Алтын той».
Соңғы жылдары тұрмысымыздан берік орын
алған,озық дәстүрлеріміздің қатарына
қосылған мереке-қуаныштар- күміс той мен
алтын той.Бұл тойлар ерлі-зайыпты
адамдардың тату-тәтті отасып,үрім-бұтақ
жайып,өнегелі өмір кешкендеріне 25 жыл
(күміс той) және 50 жыл (алтын той)
толғанына орай өткізіледі.
Мерекені,той иелерінің ұлдары мен қыздары,
күйеу балалары мен келіндері,немерешөберелері жоспарлап, солар өткізеді. Әуелі
ақсақалдардың дәл нақтылы қай күні
некелескенін анықтап, содан кейін тойды
қашан өткізу жөнінде,оған кімдер
шақырылатыны жайлы

4.

Мешітте жастардың некесін қию дәстүрге айналды.
Имандылық жолы -таза жол. Неке сарайынан бұрын жас жұбайларды мешітте
некесін қиғызу дәстүрге айналды. Неке суын ішкен жастар біріне-бірі адал, некелері
берік болады. Басына ақ орамал таққан келін ақ әжелердің батасын алып, оң аяқпен
босағаны аттайды.
Қызылжар қаласындағы мешітте талай жастар некесін қиғызып, отбасын құруда. Сол
жастардың арасында менің де аға-жеңгем бар.
Ағамның тойы ерекше өтті. Сәнделіп безендірілген машиналар мешіттің алдында
қаз-қатар сап түзеп тұр.Құттықтауға келген достары, ағайын-туыстар имандылық
білдіріп, мешітке жиналды. Имандылық тәрбиесі осында жатыр.
Сыйлы қонаққа шапан жабу.
Ата-бабаларымыз шапанды жағалы киім ретінде де ерекше бағалаған. Аса құрметті
адамды ауылына аттандырар сәтте, оның иығына шапан жауып, аса үлкен салтанатпен
шығарып салған. Сонау замандарда хандардың өзі батырлар мен билерге құрмет
көрсеткен кезде, оларға қымбат бағалы матадан арнайы шапан тіктіріп кигізген. Тіпті
мемлекеттік қатынастарды бекітудің бір белгісі ретінде де аса сыйлы, мәртебелі
адамдарға арнайы шапан жіберіп отырған.
Халқымызда көнеден қалған ежелгі салт бойынша құрметті қонақтардың иығына шапан
жабу дәстүрі бүгінде заңды жалғасын табуда.
Қоныс тойы.
Қоныс той.Жаңа пәтерге (немесе үйге) көшу-әулеттегі ең қуанышты кезең.
Сондықтан көп жағдайда оны мерекелік салтанатқа айналдырып, той етіп
өткізеді. Қоныстану тойына тума-туысқандарымен бірге қызметтес
жолдастарын,бұрын-соңды араласып тұратын достарын, жаңа көршілерін
шақырады. Әдетте қоныстану тойына шақырылғандар өз шамасына қарай,
сыйлық, көрімдік ала барады.Сыйлық үй тұрмысына,күнделікті қолдануға
қажетті заттар