Жамбыл облысындағы эндемикалық өсімдіктердің биологиялық ерекшеліктерін зерттеу

1.

2.

Дипломдық жұмыстың мақсаты:
Жамбыл облысында сирек кездесетін өсімдіктердің жойылу қаупін
анықтап, қорғау шараларын ұйымдастыру
Зерттеу міндеттері:
1. Жамбыл облысында сирек кездесетін өсімдіктердің азаю санын анықтау.
2. Сирек кездесетін өсімдіктердің халық шаруашылығындағы маңызы мен емдік қасиеттеріне
талдау жасау.
3. Сирек кездесетін өсімдіктерді қорғау шараларын ұсыну.
Зерттеу нысаны: Жамбыл облысының Талас, Жамбыл
аудандарында өсетін сирек кездесетін эндемикалық өсімдіктердің
биологиялық ерекшеліктері мен олардың емдік қасиеттері.
Зерттеу базасы: Берікқара шатқалы – республикалық маңызы бар
кешенді мемлекеттік табиғи қорықша, аумағы 17,5 мың га
Зерттеу болжамы: Болашақта осы облыста сирек кездесетін өсімдіктерге
кадастырылып есеп жүргізу арқылы, қорғау шараларын пайдалана отырып
өсімдіктер санының артуына мүмкіндіктер жасау.

3.

4.

5.

6.

республика жер аумағы
Орманды далалық аймақ
2%
98%

7.

8.

9.

10.

11.

№
Туыс аты
№
Туыс аты
1
Тасағаш
15
Хантау тау сағызы
2
Бадам
16
Түйесіңір
3
Асаймұса
17
Жұмыртқа жапырақ түйесіңір
4
Грейг қызғалдағы
18
Қатты ұшқап
5
Арша
19
Тарғыл құртқашаш
6
Регель қызғалдағы
20
Алатау бәйшешегі
7
Корольков бәйшешегі
21
Корольков бәйшешегі
8
Кушакевич шиқылдағы
22
Кәдімгі тау сағыз
9
Сары лапыз
23
Ет жапырақ бадан
10
Жерсабын
24
Үлкен шырыш
11
Бес мүйіз склеротифия
25
Тянь-Шань шырышы
12
Шу-Іле штубендорфиясы
26
Ақшыл шырыш
13
Вавилов көбекқұйрығы
27
Қаратау түйетабаны
14
Құртқашаш

12.

№
Туыс аты
№
Туыс аты
1
Гүлтобылғы
13
Кәдімгі адыраспан
2
Қайың
14
Балқаш түйетабаны
3
Дермене
15
Бетпақдала түйетабаны
4
Кәдімгі пісте
16
Ұлдана түйетабаны
5
Түктігүлді шренкия
17
Риандар
6
Минквиц примуласы
18
Резниченко рианы
7
Крашенинников канкринелласы
19
Бор риан
8
Қызыл жыңғыл
20
Құртқашаш
9
Ұзын жыңғыл
21
Аласа құртқашаш
10
Құм қашқыны
22
Альберт құртқашашы
11
Медуза жүзгіні
23
Қар тесер гүл

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

Берікқара терегі ( лат. Populus caspica, Populus berkarensis) талдар
тұқымдасының теректер туысына жататын әлемде теңдесі жоқ ерекше
жеке түр болып саналады. Дүниежүзінде тек қана еліміздің Жамбыл
облысы Жуалы ауданындағы Қаратау тау жотасының орманды —
шалғынды-далалық белдеміндегі Берікқара қойнауында ғана өте сирек
кездесетін әрі шағын алқапта таралған теректің түрі.Сондықтан да бұл
терек түрі берікқара терегі деген атпен ботаника ғылымына енгізілген.

20.

21.

Қымыздық, Мәтрөшке,
Меңдуана, Мұжығын, Мүсәтір,
Ойран шөп, Өгіз тіл, Рынсын,
Сұлушаш, Сүзгі тарақ, Сүттіген,
Торғай шөп, Томар дәрі, Тошала,
Томаға шөп, Шаптұл қағы,
Шерменгүл, Шаптұл гүлі,Уілдірік,
Тікенді ұшқат т.б.

22.

Емдік қасиеті.витаминдері бар.Ащылау тәтті дәмді ауырғанды басады, терді тоқтатады.
Асқазан ауырғанда, жарыққа, тер тоқтатуға қолданылады.Пайдалану мөлшері 9-15 г.
Кермектеу, сор дәмді, жағымды райлы, усыз. Тәтті дәмді, жағымды райлы, усыз. Жемісі мен томар
тамыры дәрі болады.
А
В1
РР
Емдік қасиеттері

23.

24.

25.

26.

Тұзды, сулы көлдердің
шетінде,
өзен
бойларындағы
тоқтау
көлшіктерде өседі. Тау
ормандарының етегінде,
аңғарларда,
бұталар
арасында өседі. Солтүстік
Шинжияңның
таулы
райондарында таралған.
Жайлаудың
күнгей
беттеріндегі
жартас
астында,
қорым
жиегінде өседі.

27.

28.

29.

№
Өсімдік аты
Каз СРО Қызыл кітабы
сиректену категориясы (1991)
1
Борец таласский
Сирек түр, саны азаюда
2
Адиантум венерин волос
Өте сирек түр
3
Аллохруза качимовидная
Сирек түр, саны азаюда
4
Анафалис кистеносный
Сирек түр
5
Лук пскемский
Сирек ареалы азаюда
6
Береза таласская
Сирек ұсақ эндемикалы түр
7
Каркас кавказский
Сирек түр
8
Василек туркестанский
Сирек түр
9
Безвременник желтый
Сирек түр
10
Кузиния жесткая
Сирек түр эндемикалы түр
11
Щитовник мынжилкинский
Өте сирек, Реликт эндемикалы түр
12
Бересклет Коопмана
Өте сирек, реликтивті
13
Иридодиктиум Колпаковского
Ареал саны азаюда
14
Можжевельник зеравшанский
Сирек түр, саны азаюда
15
Юнона голубая
Сирек, ареалы аз
16
Латук удивительный
Сирек эндемикалы
17
Яблоня Недзвецкого
Сирек эндем түр
18
Яблоня Сиверса
Сирек түр, саны азаюда
19
Люцерна бледно-желтая
Сирек эндемикалы түр
20
Морина кокандская
Реликті түр
21
Остролодочник каратавский
Сирек эндемикалы
22
Остролодочник таласский
Сирек ұсақ эндемикалы түр
23
Первоцвет Минквиц
Сирек, Реликт эндемикалы түр
24
Ложнопустынноколосник Северцова
Сирек түр
25
Ложноочиток каратавский
Сирек, ұсақ эндемикалы түр
26
Рафидофитон Регеля
Сирек, Реликті эндемикалы түр
27
Смородина Янчевского
Салыстырмалы сирек
28
Шренкия Культиасова
Реликті ұсақ эндемикалы түр
29
Щуровския окаймленная
Реликті ұсақ эндемикалы түр
30
Жестковенечник пятирогий
Өте реликті түр
31
Шлемник почтидернистый
Өте сирек, эндемикалы
32
Ленец Минквиц
Сирек, реликті, эндемикалы, жойылуда
33
Тюльпан Грейга
Сирек, эндемикалы
34
Тюльпан Кауфмана
Сирек, ареалы қысқаруда
35
Угамия ангренская
Сирек, жіңішке эндемикалы
36
Унгерния Северцева
Сирек Тянь-Шанның Батысы
37
Медиазия крупнолистная
Сирек