Ми жұлын сұйықтығы. Физиологиялық және патологиялық құрамы

1. Ми жұлын сұйықтығы. Физиологиялық және патологиялық құрамы.

Орындаған: Құралбек Ә
Тобы: 615-2к
Тексерген: Курманова К.Б.
Алматы 2017

2. ЖОСПАР

1. Кіріспе
2. Негізгі бөлім
а)МЖС туралы жалпы мәлімет
б)МЖС түзілуі
в)МЖС қасиеті мен құрамы
3. Қорытынды
4. Пайдаланған әдебиеттер
тізімі

3.

Ми-жұлын
сұйықтығы
ми
қарыншалары
мен
субарохноидальді кеңістікті толтырып тұратын организмнің
спецификалық сұйық ортасы. Ересек адамда ликвор орташа
мөлшері – 110-115 мл. Оның көп бөлігі торлы қабық асты
кеңістікте, аз мөлшері ми қарыншаларында болады. Ми-жұлын
сұйықтығы түссіз мөлдір сұйықтық. Бас ми жұлын ауруларында
оның түсі, қысымы өзгереді.

4.

Ми жұлын сұйықтығының түзілуі
Безді
клеткалардың
белсенді
секреция
жолы
арқылы
ми
қарыншаларының тамырлы өрімдерінен түзіледі. Бұл тамырлы өрімдер
бүйір, үшінші және төртінші ми қарыншаларында орналасқан мидың
жұмсақ қабатының туындысы болып табылады.

5.

Ликвор айналысы
Ликвор айналысы үздіксіз жүріп отырады. Ол мидың бүйір
қарыншаларынан Монро тесігі арқылы үшінші қарыншаға, одан
Сильвиев су өзегінен төртінші қарыншаға құяды.
Төртінші
қарыншадан
Мажанди және жұп Лушка тесіктері арқылы
субарохноидальды кеңістікке барады. Ми мен жұлынды қоршап
жатқан субарохноидальды кеңістікте ликвор бас пен омыртқаның
қозғалысы, тыныс алу, ми пульсациясына байланысты әртүрлі бағытта
баяу айналады.

6. Ми - жұлын сұйықтығы көк тамыр құбырлары бойындағы торлы қабықтың айналдырылған қапшықтарынан құрылған Пахиан түйіршіктері арқылы қайта

Ми - жұлын сұйықтығы көк тамыр құбырлары бойындағы
торлы қабықтың айналдырылған қапшықтарынан құрылған
Пахиан түйіршіктері арқылы қайта сіңіріледі.

7.

8.

Ми-жұлын сұйықтығының атқаратын негізгі қызметтері:
• Миды сыртынан қоршап тұрып, шайқалулар мен ұрудан қорғайтын
қосымша механикалық қорғаныш қызметін атқарады.
• Ми тіндерінде осмотикалық қысымды бір деңдейде ұстап, ми
құрылымындағы алмасуды қалыпка келтіру арқылы миды
қоректендіреді. ОЖЖ әртүрлі бөлімінің белсенділігін өзгертетін
тұрақтандырғыш молекулалар тасымалдайды.
• Мидың
жасушалары
мен
қан
жасушаларының
арасын
байланыстырады.
• Нейрондарды тіршілік әрекеті нәтижесінде пайда болған керексіз
заттардан тазартады.
• Ми нейрондарын бір-бірімен гормондары, әртүрлі метоболиттер
(адреналин, гистамин, серотонин) арқылы байланыстырады.

9.

Ересек адамда субарахноидальді кеңістік пен ми
қарыншаларында 110-160 мл МЖС айналымда
жүреді.Оның 20-30мл - бүйір қарыншаларда, 3-5мл III-IV қарыншаларда,20-30мл – торлы қабық
астында, 50-70мл – ми-жұлын каналына тиесілі.
Емізулі балаларда 40-60мл МЖС болады,жасына
байланысты өсіп отырады.
Дені сау адамда тәулігіне 350-1150мл МЖС 0,20,8мл/мин жылдамдықпен,бас ішілік қысымға
байланысты түзіледі.Неғұрлым қысым төмен болса,
соғұрлым МЖС көбірек түзіледі.
МЖС организм қажеттілігіне байланысты тәулігіне
1-6рет жаңартылып отырады.

10.

Диагностикалық мақсатта МЖС люмбальді пункция,
субокципитальді және вентрикулярлы пункция арқылы
алады.
Люмбальді пункцияны клиникалық тәжірибеге Г.Квинке
және одан тәуелсіз 1891жылы Е.Уинтер енгізген.
20 ғасырдың 50-ші жылдарынан бастап диагностикалық
мақсатта МЖС зерттеу дәстүрлі әдіске айналды.
МЖС зерттеуге А.Ю.Макаров, Г.Н.Кассиль, М.А. Барон
есімді ғалымдар едәуір үлесін қосты.

11.

12.

13. Люмбальды пункция

1. Науқас оң жақ қырымен кушетканың шетіне қарай
жақындап, жастықсыз, басын алға кеудесіне қарай
еңкейтіп, аяқтарын тізесінен барынша бүгіп, ішіне
қарай тартып (арқасы «доға» тәрізді майысу керек)
жатады.
2. Тесуді арнайы мандрені бар Бир инесімен III жэне IV
бел омыртқалар арасына жасайды.
3. Тесетін жердің терісін 5% йод ерітіндісімен, сонан
кейін 70% спирт ерітіндісімен тазартылады.
4. Жүмсақ тіндерге инфильтрациялық анестезия
(жансыздандыру) жүргізу үшін шприцке 0,5%
новокаин ерітіндісі жіберіледі.
5. Мандренді инемен тері, тері асты клечаткасы,
омыртқа байламдары, қатты және торлы ми
қабықтары тесіледі де субарохноидальды кеңістіктегі
соңғы цистернаға кіреді.
6. Мандренді ине алынғаннан кейін ми-жұлын
сұйықтығы аға бастайды. Оның қысымы қалыпты
болса, сұйықтық минутына 60 тамшы шамасында
ағады. Ми жұлын сұйықтығы L тәрізді иілген шыны
түтікше көмегімен өлшенеді.

14. Люмбальды пункцияға көрсеткіш:

• Нейроинфекция (менингит, энцефалит);
• мидың онкологиялық бұзылыстары;
• гемобластозда бластты клеткаларды, ақуыз
деңгейі жоғарылауын диагностикалауда;
• нормотензивті гидроцефалияны
диагностикалауда;
• ликвородинамика бұзылысын анықтауда.
• Емдік мақсатта: қабықшаға антибиотик,
химотерапиялық препараттар жіберу;
бассүйек ішілік қысымды төмендету (бассүйек
ішілік гипертензияда).

15. Люмбальды пункцияға қарсы көрсеткіш:

Жүктілік;
бассүйек ішілік гематома;
бас миы жарақатынан кейінгі абсцес;
бас миы ісінуі;
бас миындағы көлемді түзіліс;
геморрагиялық диатез;
гидроцефалияның окклюзиялық
формасы;
• бел аймағы инфекциялық
зақымдалуында.

16. Люмбальді пункция асқынулары

Ең қауіпті асқынуы – бас миының кірігуі
және дислокациясы(бас ішілік
гипертензия,мидағы көлемді
түзіліс,ликворлы бөгеті бар науқастарға
жүргізгенде).
Клиникалық көрінісі: артериальді
гипертензия,брадикардия,қарашық
кеңеюі,неврологиялық симптомдардың
көрінуі,естің бұзылыстары.

17.

1
пробирка
2
пробирка
3
пробирка
• Биохимиялық және
цитологиялық зерттеулер
үшін
• Фибринді жабын немесе
қоюлануды анықтауға
• Бактериологиялық зерттеуге
қажеттілік болғанға

18.

Шынайы эритроцитархия
Жалған қан
Субдуральді қан құйылу,геморрагиялық
инсульта қан тамырларының
жарылуы,мидағы ісік,БМЖ
Пункция алу кезінде
МЖС барлық порциялары қанмен
боялған
Тек 1-ші порция боялған
МЖС барлық порцияларында
эритроциттер мөлшері бірдей
Эритроциттер әртүрлі мөлшерде
Эритроциттер 2 сағаттан көп тұнады
15-20мин ішінде тұнады
Қан ұю болмайды
1мл көп қан түссе 30-40мин ішінде ұю
болады
Центрифугалаған соң ксантохромды
боялады
Түссіз
Ликвограмма патологиялық процеске
сәйкес келеді
Лейкоцитарлы формула перифериялық
лейкоформулаға сәйкес

19. Ликвордың қалыпты құрамы

Көрсеткіштер
Қалыпты
Меншікті салмағы
1,005-1,007
Түсі
мөлдір
Қысым
200мм су бағ. дейін,
50-60 тамшы минутына
Белок
0,33г/л дейін
Қант
2,3-3,9 ммоль/л
Хлорид
120-130ммоль/л
Цитоз
5-7 жасуша

20.

21.

22.

Панди реакциясының нәтижелері
1. әлсіз — +
2. айтарлықтай опалесценция — ++
3. шамалы көмескілену —+++
4. айқын көмескілену —++++

23. Нонне - Аппелть реакциясы Шыны түтікке 0,5- 1 мл ми – жұлын сұйықтығын және сол мөлшерде күкіртті қышқыл аммонийдің қанық ерітіндісін қосады.

Реакцияны ликворды реактивпен қосқаннан кейін 3
мин ішінде бағалайды. Түтіктегі сұйықтықтың күңгірттену
дәрежесі реакцияның қарқындылығын кресттер санымен
сипаттайды.
Нонне – Аппелть реакциясының нәтижелері:
1. әлсіз — +
2. айтарлықтай опалесценция — ++
3. шамалы көмескілену —+++
4. айқын көмескілену —++++

24. Зақымдалу синдромдары

Бас ішілік гипертензия синдромы
1.
2.
3.
4.
5.
бастағы кернелген ауру сезімі (әсіресе
түнде,горизонтальді қалыпта)
жүрек айну,құсу
брадикардия
көру нерві дискісінің ісінуі
түрік ертоқымы арқасының
остеопорозы

25. Постпункционды менингизм

Пункционды тесік арқылы сұйықтық
шығуына байланысты дамыған басішілік
гипотензия салдарынан болатын бас
ауруы (12-24сағаттан кейін пайда болады
және 4-7 күнге дейін сақталады)
Жүрек айну,құсу,ба сайналу,құлақтағы
шуыл,мойын бұлшықеттерінің шамалы
ригидтілігі,субфебрилитет.

26. Жасуша-белокты диссоциация синдромы

oҚалыпты немесе шамалы жоғарылаған белок
фонындағы жасушалық элементтердің(плеоцит)
айқын жоғарылауы
oСұйықтық лайлы
oАйқын плеоцитоз(нейтрофилдер есебінен) ОЖЖ
жұқпалы ауруларына (бактериальді
менингит,менингоэнцефалит) тән
oЛимфоцитарлы цитоз туберкулезді және
саңырауқұлақты менингитке,герпетикалық
энцефалитке тән
oЭозинофилия
гельминтозда,цистицеркозда,туберкулезді
менингитте,лимфомада кездеседі.

27. Белокты-жасушалық диссоциация синдромы

Жасушалық элементтердің қалыпты
фонында белоктың айқын жоғарылауы
Белокты коллоидты реакциялар оң (НонаАпелть, Панди т.б.)
Ликвордың ксантохромды боялуы,ұюға
бейімді
Ликвоциркуляция
бұзылысында,ісіктерде,Гийен-Барре
синдромында байқалады.

28.

Көрсеткіштер
Серозды ликвор
синдромы
Геморрагиялық
ликвор синдромы
Іріңді ликвор
синдромы
Физикалық
қасиеттері
Мөлдір,түссіз
Алғашқы 24сағ
мөлдір,кейін
ксантохромды
лайлы
Глюкоза
Қалыпты
Қалыпты
Төмен
Белок
1 г/л дейін
5-21г/л
1-3г/л
Цитоз
Лейкоциттер
1000*10*6/л
Эритроциттер
1*10*12/л-3*10*12/л
Нейтрофильді
гранулоциттер
1000*10*6/л5000*10*6/л
Мүмкін болатын
аурулар
Серозды
менингит,туберкулез
ді менингит,ми ісігі
Жабық БМЖ,
геморрагиялық
инсульт
Іріңді
менингит,екіншілік
менингококкты
менингит

29.

30.

31. Пайдаланылған әдебиеттер:

Адам анатомиясы-2 1том (авторлары:
Т.А. Адайбаев, А.Б. Әубәкіров, Ф.М. Сүлейменова,
М.З.Шайдаров, Ғ.З.Хайырұлы)
Анатомия человека (М.Г.Ласенков, Н.К.Бушкович)
kazmedic.kz/archives/1718
Общеклинические исследования (моча,кал,ликвор)
Миронова И.И, Романова Л.А. 2005г,206ст
Бактериальные менингиты у детей Сорокина М.Н.,
Иванова В.В. 2003г-313ст.