Aholi-orasida-jismoniy-faollikni-oshirish-usullari

1.

Aholi orasida jismoniy faollikni
oshirish usullari
Fan: Jismoniy madaniyat
Tayyorladi: Hakkulov A.
Guruh: 2000

2.

Kirish: Harakat – salomatlik garovi
Jismoniy faollik inson salomatligini mustahkamlovchi asosiy
omillardan biridir. Bu nafaqat jismoniy, balki ruhiy va ijtimoiy
farovonlik uchun ham muhim ahamiyatga ega. Aksariyat
jamiyatlarda, ayniqsa shahar aholisi orasida, texnologik
taraqqiyot va zamonaviy turmush tarzi tufayli kamharakatlilik
tobora keng tarqalmoqda. Bu holat esa turli surunkali
kasalliklar, masalan, semirish, yurak-qon tomir kasalliklari,
diabet va hatto ba'zi saraton turlari xavfini sezilarli darajada
oshiradi. Shu sababli, aholining jismoniy faolligini oshirishga
qaratilgan kompleks yondashuvlarni ishlab chiqish va ularni
amaliyotga tatbiq etish bugungi kunning eng dolzarb
masalalaridan biridir.

3.

Muammoning dolzarbligi: Kamharakatlilikning salbiy
oqibatlari
Kamharakat turmush tarzi
Semirish va yurak-qon tomir kasalliklari
Raqamli texnologiyalar va avtomatlashtirishning kengayishi
Jismoniy faollikning yetishmasligi organizmda ortiqcha vazn
insonlarning harakatlanishiga bo'lgan ehtiyojni
to'planishiga va yurak, qon tomir tizimi kasalliklarining
kamaytirmoqda, bu esa jismoniy faoliyatsizlikni keltirib
rivojlanishiga olib keladi.
chiqaradi.
Stress va ruhiy zo‘riqish
Mehnat unumdorligining pasayishi
Jismoniy mashqlar endorfin ishlab chiqarishni rag'batlantirib,
Jismoniy faollikning yetishmasligi diqqatni jamlash,
stressni kamaytiradi. Ularning yo'qligi esa ruhiy holatga salbiy
charchoqni his qilish va ish samaradorligining pasayishiga
ta'sir ko'rsatadi.
olib kelishi mumkin.

4.

Jismoniy faollik tushunchasi: Energiya va harakat
Jismoniy faollik — bu skelet mushaklari tomonidan ishlab
chiqariladigan va energiya sarfini talab qiladigan har
qanday tana harakati. U muntazam yurish, velosipedda
yurish, sport bilan shug'ullanish, uy ishlari, bog'dorchilik
kabi kundalik faoliyatlardan tortib, professional sport
mashg'ulotlarigacha bo'lgan barcha turdagi harakatlarni
o'z ichiga oladi.
Jismoniy faollikning intensivligi va davomiyligi uning
salomatlikka ta'sirini belgilaydi. Muntazam va o'rtacha
darajadagi jismoniy faollik inson tanasining umumiy
holatini yaxshilaydi, energiya darajasini oshiradi va turli
kasalliklar xavfini kamaytiradi. Shuning uchun, jismoniy
faollikni turmush tarzining ajralmas qismiga aylantirish
muhimdir.

5.

Jismoniy faollikning ahamiyati: Keng qamrovli foydalar
Sog‘liqni mustahkamlaydi
Immunitetni oshiradi
Yurak-qon tomir tizimini, suyaklarni va mushaklarni
Muntazam jismoniy mashqlar immunitet tizimining faoliyatini
mustahkamlaydi, qon bosimini me'yorlashtiradi va qondagi
yaxshilab, kasalliklarga chidamlilikni oshiradi.
qand miqdorini nazorat qiladi.
Ruhiy holatni yaxshilaydi
Umr davomiyligini uzaytiradi
Stress, tashvish va depressiya xavfini kamaytiradi, kayfiyatni
Surunkali kasalliklar xavfini kamaytirish orqali sog'lom va faol
ko'taradi va umumiy ruhiy farovonlikni ta'minlaydi.
hayot kechirish imkoniyatini oshiradi, natijada umr davomiyligi
uzayadi.

6.

Tadqiqot maqsadi: Faol hayot sari
qadamlar
Ushbu tadqiqotning asosiy maqsadi — aholi orasida jismoniy
faollikni oshirishga qaratilgan eng samarali usullarni aniqlash
va ularni amaliyotga joriy etish yo‘llarini ko‘rsatish. Biz jismoniy
faoliyatni rag‘batlantirish bo‘yicha global tajribani o‘rganish,
mahalliy sharoitlar va imkoniyatlarni inobatga olgan holda
moslashtirilgan strategiyalar taklif qilishni maqsad qilganmiz.
Bu, o‘z navbatida, jamiyatda sog‘lom turmush tarzini keng
targ‘ib qilish va aholining umumiy salomatlik darajasini
oshirishga xizmat qiladi.

7.

1-usul: Ommaviy sport tadbirlari — Harakatga chorlov
Mahalla sport musobaqalari
Ochiq havodagi
mashg‘ulotlar
sport turlarini o‘z ichiga olgan
Mahalla darajasida tashkil
Parklarda, maydonlarda yoki
tadbirlari aholini, ayniqsa
keng ko‘lamli tadbirlar barcha
etiladigan musobaqalar (futbol,
maxsus jihozlangan ochiq sport
yoshlarni sportga jalb qilishning
yoshdagi aholini qamrab
voleybol, basketbol va
maydonlarida muntazam
samarali usulidir. Bu tadbirlar
olishga yordam beradi. Bunday
boshqalar) jamoatchilikni
ravishda bepul yoga,
jismoniy chidamlilikni oshirish
festivallar faol hordiq chiqarish
birlashtiradi va jismoniy faollikni
gimnastika yoki raqs
bilan birga, jamiyatda sport
uchun qiziqarli muhit yaratadi.
odatiy holga aylantirishga
mashg‘ulotlarini tashkil etish
yordam beradi.
aholining jismoniy faolligini
Yugurish marafonlari
Sport festivallari
Turli masofalarga mo‘ljallangan
Oilaviy sport festivallari va turli
marafoni va yarim marafoni
ruhini uyg‘otadi.
oshirishda muhim rol o‘ynaydi.

8.

2-usul: Ta’lim muassasalarida faollik — Kelajak uchun investitsiya
Jismoniy tarbiya darslarini kuchaytirish
Maktab va oliy ta’lim muassasalarida jismoniy tarbiya darslarining sifatini oshirish, ularni
yanada qiziqarli va samarali qilish. Dasturlarga zamonaviy sport turlari va harakatli o‘yinlarni
kiritish.
Sport to‘garaklarini ko‘paytirish
Talabalar va o‘quvchilar uchun sportning turli yo‘nalishlarida (suzish, kurash, yengil atletika
va h.k.) to‘garaklar ochish va ularning faoliyatini doimiy qo‘llab-quvvatlash.
Talabalar o‘rtasida musobaqalar
O‘quv yil davomida muntazam ravishda fakultetlararo, kurslararo yoki maktablararo sport
musobaqalarini o‘tkazish. Bu sportga bo‘lgan qiziqishni oshiradi va sog‘lom raqobat muhitini
yaratadi.
Sog‘lom turmush targ‘iboti
Ta’lim muassasalarida sog‘lom turmush tarzi, to‘g‘ri ovqatlanish va jismoniy faollikning
ahamiyati bo‘yicha seminarlar, ma’ruzalar va plakatlar orqali targ‘ibot ishlarini kuchaytirish.

9.

3-usul: Ish joylarida jismoniy mashqlar —
Samaradorlik va salomatlik
Ish vaqtida qisqa mashqlar
Ish kunida qisqa tanaffuslarda bir necha daqiqalik yengil mashqlar, cho‘zilishlar yoki nafas olish
mashg‘ulotlarini joriy etish. Bu qon aylanishini yaxshilaydi va charchoqni kamaytiradi.
Sport burchaklari tashkil etish
Korxonalar va ofislarda kichik sport zallari yoki jismoniy mashqlar uchun maxsus joylar yaratish. Bu
xodimlarga ishdan keyin yoki tanaffuslarda sport bilan shug‘ullanish imkonini beradi.
Korxona sport jamoalari
Korxona ichida futbol, voleybol, stol tennisi kabi sport jamoalarini tashkil etish va ular o‘rtasida
muntazam musobaqalar o‘tkazish. Bu jamoaviy ruhni va xodimlar orasida sog‘lom turmush tarzini
rag‘batlantiradi.
Sog‘lom ish muhiti yaratish
Piyoda yurishni rag‘batlantirish (masalan, lift o‘rniga zinadan foydalanish), ish joylarida ergonomik
mebel va jihozlardan foydalanish, shuningdek, sog‘lom ovqatlanishni targ‘ib qilish.

10.

4-usul: Axborot va targ‘ibot ishlari — Ongni oshirish va ilhomlantirish
OAV orqali targ‘ibot
Televideniye, radio va gazetalar orqali jismoniy faollikning foydalari, sog‘lom turmush tarzi
qoidalari va mashqlar bo‘yicha ko‘rsatuvlar, maqolalar va eshittirishlar tayyorlash.
Ijtimoiy tarmoqlarda sport chaqiriqlari
Ijtimoiy media platformalarida jismoniy faollikni rag‘batlantiruvchi kampaniyalar,
chellenjlar va qiziqarli kontent yaratish. Influenserlarni jalb qilish orqali keng auditoriyani
qamrab olish.
Plakat va bannerlar
Jamoat joylarida (parklar, sport majmualari, transport bekatlari) jismoniy faollikning
ahamiyatini ko‘rsatuvchi ma’lumot beruvchi plakatlar va bannerlarni joylashtirish.
Sog‘lom turmush tarzi bo‘yicha seminarlar
Aholi uchun bepul seminarlar, vebinarlar va mahorat darslari tashkil etish. Unda sport
mutaxassislari, shifokorlar va dietologlar ishtirokida ma’lumot berish.