Д_3

1.

Дәріс 3. ЭЕМ-ның функционалды
ұйымдастырылуы.
ЭЕМ-нің процессорлары.
Процессордың негізгі функциялары.
Процессордың командалық циклі.

2.

1) Программаға сәйкес операцияларды
орындауға арналған компьютердің негізгі
құрылғысы, қызметтік бөлігі. Көптеген
жартылай өткізгішті элементтерден тұратын
және компьютерде барлық есептеулер мен
ақпарат өндеу жұмыстарын орындайтын
электрондық микросхема. Қазіргі
компьютерлерде бір немесе бірнеше
процессорлар жұмыс істейді;
2) Мәліметтерді өңдеу кезінде кейбір алдын ала
есептеу жұмыстарын немесе ұйымдастыру
қызметін атқаратын машиналық программа.

3. Процессор

ПРОЦЕССОР
Процессор немесе микропроцессор
компьютердегі орталық мәліметтер өңдеу
құрылғысы болып табылады. Процессор
бағдарламалар
жұмысына
қажетті
есептеулерді орындайды. Процессордың
жылдамдығы мегагерцпен (МГц) немесе (ГГц)
өлшенетін
оның
ырғақтық
жиілігімен
анықталады.
3

4.

4

5.

Магистралдық қағида бойынша
жасалған компьютердiң құрылымының схемасы

6.

Магистраль – электронды схеманы
қосатын ұяшықтардан тұратын өткізгішті
құрылғы.
Ол
компьютердің
барлық
құрылғылары арасында байланыс орнатып,
ақпарат алмасуды жүргізеді.
Магистраль көп өткізгішті жолдардан
тұратын, көп разрядты үш шинадан тұрады:
1) Адрестік шинасы –бойынша өңделетін
мәлiмет
берiледi,
жедел
жады
ұяшықтарының адресі жіберіледі.
6

7.

2) Мәліметтер шинасы –бойынша
өңделетін мәлiмет берiледi, яғни
ол арқылы жедел жадыдан процессор
регистріне және керісінше мәліметтерді
көшіру орындалады.
7

8.

3) Басқару(командалық) шинасы – ол
арқылы
жедел
жадыдан
процессормен
орындалатын командалар келіп түседі, яғни ол
бойынша басқарушы сигналдар беріледі
(мысалы, құрылымның жұмысқа дайындық
сигналы, құрылымның жұмыс бастауына
сигнал және т.б.). Командалар байттар түрінде
ұсынылады.
8

9.

• Жүйелiк шина :
• Адрестік шинасы,
• Мәліметтер шинасы,
• Басқару(командалық) шинасы.
• Жүйелiк шина такты жиiлiкпен және
дәрежелiкпен бейнеленедi. Сан бiр уақытта
шина бойынша берiлетiн бит шинаның
дәрежелiгi деп аталады.
Такты жиiлiк 1 секундте деректердi беру
бойынша қарапайым операциялардың санын
мiнездейдi.
Шинаның дәрежелiгi - такты жиiлiк өлшенедi –
мегагерцтерде(Мц) өлшенеді
9

10.

Контроллер – шеткері құрылғылар немесе
каналдар қатынасын орталық процессормен
байланыстыратын құрылғы. Шеткі
құрылғылар шинаға тікелей емес, ал өздерінің
контроллері (адаптері) немесе порты арқылы
келесі схема
10

11.

12.

Процессорлар
Pentium, Pentium-II,
K7, Athlon XP, Duron
Pentium-III, Pentium 4
Athlon 64
Celeron (тұрмыста)
Xeon (серверлерге)
Sempron (тұрмыстық
компьютерлер мен ноутбуктер
үшін)
Pentium M (ноутбуктер үшін)
Turion (ноутбуктер үшін)
Pentium D, Core 2 Duo (2 ядро)
Opteron (серверлер үшін)
Core 2 Quad (4 ядро)
Athlon 64 X2 (2 ядро)
Intel Pentium 4 3.0G 800MHz/1M
тактілік жиілігі
3 ГГц
шинаның жиілігі
800 МГц
кэш-жад
1 Мб
12