WYKŁAD 3 z nagraniem

1.

WYKŁAD 3
Elementy konstrukcji protez
szkieletowych.
Zasady projektowania.
Katedra Protetyki Stomatologicznej
Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

2.

Utrzymywacze bezpośrednie to:
KLAMRY i ZACZEPY PRECYZYJNE
(zamki, zasuwy,
zatrzaski, korony teleskopowe)
Utrzymywacze pośrednie to:
ramiona stabilizujące klamer
lub element małego łącznika
Fot. A.Karpiński

3. Analiza paralelometryczna

Zespół czynności, dzięki którym poznaje się
kształt pola protetycznego z uwagi na
powierzchnie klamrowe (możliwość
umocowania protez na podłożu).
Pozwala przewidzieć, czy w danym
przypadku proteza może być umocowana
za pomocą klamer oraz czy umocowanie
będzie dostatecznie silne

4. Główne cele analizy paralelometrycznej:

• znalezienie korzystnego toru
wprowadzenia protezy na podłoże
• ocena zasięgu pola protetycznego
• wyszukanie właściwego dla danego
przypadku układu powierzchni
klamrowych
• zmierzenie istniejących na zębach
podcieni

5. Paralelometr

• płaska pozioma podstawa z
dołączoną sztywną kolumną
pionową, na której zamieszczone
jest pionowe ramię paralelometru
oraz ruchomy stolik ze śrubami
mocującymi model
• analizator; kolorowy grafit; talerzyki
(0,25; 0,5; 0,75) lub wskaźniki do
mierzenia głębokości podcieni;
nożyk do ścinania wosku
Fot. A. Karpiński

6. Analiza paralelometryczna składa się z:

• Poszukiwania powierzchni
retencyjnych i prowadzących
• Ustalenia położenia powierzchni
pośrednich oraz stwierdzenia istnienia
lub braku powierzchni
wprowadzających
• Badania jakości wykrytych powierzchni
• Badania nachylenia przedsionkowych
powierzchni wyrostka zębodołowego

7. Etapy analizy paralelometrycznej:

I ETAP - poszukiwanie podcieni na zębach
oporowych, ocena powierzchni
retencyjnych i analiza pola protetycznego
II ETAP – wykreślenie linii orientacyjnych w obrębie
zębów i wyrostków zębodołowych

8. Wykreślenie linii orientacyjnych i obszarów zębów oporowych

1. Wyznaczenie linii orientacyjnych
a) największej względnej wypukłości zęba
b)głębokość podcienia(zasięgu podcienia pod
największą względną wypukłością zęba)
c) największej wypukłości wyrostka zębodołowego
d) zasięgu podcienia pod wypukłością wyrostka

9. PYTANIE 1 ???

Analiza paralelometryczna dzieli się zwykle na dwa etapy. W
pierwszym z nich:
1. poszukujesz podcieni na zębach oporowych
2. oceniasz powierzchnie retencyjne
3. wykreślasz powierzchnie prowadzące
4. analizujesz pole protetyczne
5. wykreślasz linie orientacyjne
Wskaż prawidłową odpowiedź:
A. 1,2,3
B. 1,2,4
C. 2,3,5
D. Wszystkie

10. PYTANIE 2 ???

Analiza paralelometryczna składa się z:
1.badania głębokości powierzchni stabilizacyjnej
2.poszukiwania podcieni i powierzchni prowadzących
3.zaznaczenia ramion retencyjnych klamer
4.badania jakości wykrytych powierzchni
5.badania nachylenia wyrostka zębodołowego
Wskaż odpowiedzi prawidłowe:
A. 1,2,3
B. 2,3,5
C. 2,4,5
D. Wszystkie

11. Wypukłość własna i względna zęba

a- linia największej wypukłości własnej zęba
b- linia największej wypukłości względnej zęba

12.

Podcień
Największą względną wypukłością
zęba
Zasięg podcienia pod największą względną wypukłością zęba
ski

13.

Największa względna wypukłość zęba
Największa wypukłość wyrostka zębodołowego

14.

Zasięg podcienia
Zasięg podcienia pod wypukłością
wyrostka zębodołowego

15. Wykreślenie linii orientacyjnych i obszarów zębów oporowych

• 2. Wyznaczenie I i II obszaru zębów oporowych
II
I
II
I
I

16.

• I obszar oporowy
– obszar zajmujący powierzchnie boczne
zębów bezpośrednio sąsiadujące z
luką
• II obszar oporowy
– obszar zajmujący pozostałe
powierzchnie zęba ograniczającego
lukę
Granicę obszarów na powierzchni zęba
określa się jako linię łączącą najbardziej
zewnętrznie wysunięte punkty na pow.
policzkowej i językowej (podniebiennej)
II

17. PYTANIE 3 ???

Pierwszy obszar oporowy zęba zajmuje
powierzchnie:
A. boczne bezpośrednio sąsiadujące z brakiem
międzyzębowym
B. mezjalne lub dystalne w stronę luki
C. styczne dystalnie od braku międzyzębowego
D. interproksymalne oddalone do luki

18. PYTANIE 4 ???

W trakcie analizy paralelometrycznej wykreślasz następujące linie
orientacyjne:
1. linia największej anatomicznej wypukłości zęba
2. linia największej względnej wypukłości zęba
3. linia zasięgu podcienia pod największą wypukłością zęba
4. linia nachylenia wyrostka zębodołowego
5. linia zasięgu podcienia pod wypukłością wyrostka zębodołowego
Wskaż prawidłową odpowiedź:
A.
B.
C.
D.
1,3,4
2,3,4
1,3,5
2,3,5

19. Powierzchnie zęba tworzą z prp określony kąt – powierzchnia dolnokątowa

Podcień- przestrzeń poniżej największej wypukłości zęba lub wyrostka zębodołowego
Fot. A. Karpiński
Podcień +prowadzenie= powierzchnia retencyjna
Powierzchnia
dolnokątowa

20. Powierzchnie zęba tworzą z prp określony kąt – powierzchnia górnokątowa

Powierzchnia
górnokątowa
Zdjęcie: Broszura „Protezy szkieletowe” mat. Renfert

21. Powierzchnie klamrowe

• Retencyjna
• Prowadząca
– klasyczna
– aktywna
– bierna
• Stabilizująca
• Pośrednia
• Wprowadzająca

22. Cechy powierzchni klamrowej

• Długość
• Szerokość
• Głębokość
• Stopień pogłębiania się

23.

Cechy powierzchni klamrowej
a. długość
b. szerokość
c. głębokość
d. stopień
pogłębiania
się podcienia

24. Powierzchnia retencyjna

•Dolnokątowa na bocznej
ścianie zęba, zawarta
pomiędzy jego największą
wypukłością, a brzegiem
dziąsła, w stosunku do której
występuje prowadzenie
Podcień +prowadzenie= powierzchnia retencyjna

25. Powierzchnia retencyjna

Powierzchnia prowadząca
klasyczna
Powierzchnia retencyjna

26. Powierzchnie prowadzące

• Powierzchnia prowadząca klasyczna
• Powierzchnia prowadząca aktywna
• Powierzchnia prowadząca bierna

27. Powierzchnia prowadząca klasyczna

• Na ścianie zęba równoległej do analizatora,
przy kontakcie liniowym
• Szerokość co najmniej jednej ściany zęba,
długość >= 2mm
• W odniesieniu do powierzchni retencyjnej
znajduje się w następującym
umiejscowieniu:
- na przeciwległej ścianie tego samego zęba
- na analogicznej ścianie innego zęba po
przeciwnej stronie łuku
- na ścianie drugiego zęba oporowego,
zwróconej do luki (pierwszym okalającym
lukę jest ząb z pow. retencyjną)

28. Powierzchnia prowadząca klasyczna

29. Powierzchnia prowadząca aktywna

• Dolnokątowa
• Szerokość co najmniej jednej ściany zęba
• W stosunku do innej powierzchni retencyjnej
znajduje się w następującym
umiejscowieniu:
- na przeciwległej ścianie tego samego zęba
- na analogicznej ścianie innego zęba po
przeciwnej stronie łuku
- na ścianie drugiego zęba oporowego,
zwróconej do luki

30. Powierzchnia prowadząca aktywna

Powierzchnia retencyjna

31. Powierzchnia prowadząca bierna

• Równoległa do pionowego ramienia analizatora
• Szerokość=co najmniej jednej ze ścian zęba
oporowego
• Jest w określonym stosunku przestrzennym do innej
powierzchni równoległej do analizatora,
– na przeciwległej ścianie tego samego zęba
– na analogicznej ścianie innego zęba stojącego po
przeciwległej stronie łuku zębowego
– na ścianie mezjalnej lub dystalnej drugiego zęba
oporowego okalającego lukę
Na powierzchniach prowadzących
biernych uzyskujemy umocowanie protezy
przez tzw. WKLINOWANIE

32.

Położenie powierzchni prowadzących
biernych

33. Powierzchnia stabilizacyjna

• Powierzchnia górnokątowa
• Nie musi znajdować się nad powierzchnią
retencyjną
• Charakteryzuje się długością i szerokością

34. Powierzchnia pośrednia

• Powierzchnia pośrednia- znajduje się
nad powierzchnią retencyjną
• Charakteryzuje się długością i szerokością
(odwrotnie niż na innych powierzchniach)
szerokość
długość

35. Powierzchnia wprowadzająca

• Powierzchnia wprowadzająca – część powierzchni
pośredniej, po której ślizga się ramę klamry podczas
wprowadzania protezy
• Charakteryzuje się :
– Wielkością kąta, który tworzy z prp
– Długością(odległość od największej wypukłości do pow. żującej)

36. PYTANIE 5 ???

Powierzchnie klamrowe mają swoją długość i
szerokość. Dla której z wymienionych
powierzchni długość i szerokość oznacza się
dokładnie odwrotnie niż dla pozostałych
powierzchni klamrowych:
A. stabilizacyjnej
B. pośredniej
C. wprowadzającej
D. prowadzącej biernej

37. Ramiona klamer

• Ramię retencyjne - sprężyste
• Ramię prowadzące klasyczne – sztywne
• Ramię prowadzące aktywne – sprężyste
• Ramię prowadzące bierne - sztywne
• Ramię stabilizujące - sztywne

38. Budowa klamer

1
2
4
3
3
Broszura „Protezy szkieletowe” mat. Renfert
5
1- ramię retencyjne
2- ramię prowadzące/
stabilizujące
3- ramiona klamry
4- podparcie (cierń)
5- łącznik mały

39. Budowa klamer

• Klamra składa się z ramienia
retencyjnego i drugiego ramienia
klamry( prowadzącego lub
stabilizującego)
• Ramiona retencyjne zapewniają
retencję protezy
• Ramiona prowadzące utrzymują
protezę na obranym torze
wyprowadzenia podczas
zdejmowania protezy
• Ramię stabilizacyjne przenosi siły
poziome, natychmiast traci kontakt z
zębem podczas ruchu zdejmowania
protezy

40. Ramiona retencyjne

a) część właściwa – na powierzchni
retencyjnej
b) część pośrednia- na linii największej
wypukłości zęba lub tuż nad nią na
powierzchni pośredniej

41. Ramiona retencyjne

Część pośrednia klamry (b)
Część właściwa klamry (a)

42. Typy ramion retencyjnych

Ramię proste
• Część właściwa na głębokości 0,15 -0,40 mm
• Może być stosowane na każdym zębie

43. Typy ramion retencyjnych

Ramię powrotne
• Część właściwa na głębokości 0,25 -0,50 mm
• Na zębach trzonowych dolnych zwykle na
powierzchni językowej, na pozostałych zębach- na
ścianach policzkowych

44. Typy ramion retencyjnych

Ramię okrężne (pierścieniowe)
• Część właściwa na głębokości 0,50-0,80 mm
• Przebiega po trzech ścianach jednego zęba: policzkowej
dystalnej i językowej, projektowana głównie na zębach
trzonowych górnych i dolnych
• Jest wyjątkiem od reguły, że klamrę tworzą dwa ramiona
stanowi kompletną pojedynczą klamrę

45. Typy ramion retencyjnych

Ramię naddziąsłowe
• Część właściwa na głębokości 0,40 -0,80 mm
• Do pow. zęba przylega tylko część właściwa
• ↑ dł części pośredniej =↑ elastyczności ramienia
klamry
• Może być stosowana na wszystkich zębach

46.

Klamra pojedyncza - klamra
utrzymująca złożona z dwóch ramion;
może być klamrą samodzielną lub
klamrą zależną.
Klamra samodzielna umocowuje
protezę bez współdziałania z innymi
elementami. Składa się ona z :
– ramienia retencyjnego i prowadzącego
klasycznie
– ramienia retencyjnego i prowadzącego
aktywnie
Klamra zespołowa – połączenie kilku
klamer pojedynczych w jednym
szeregu.

47.

Klamra zależna- umocowuje dzięki
współdziałaniu z innymi klamrami
zależnymi, samodzielnymi lub z
powierzchniami trzonu protezy
Klamry zależne mogą być tworzone przez ramiona:
rr lub rpa + rs
dwa ramiona retencyjne
rr + rpk zależne
rpk +rs

48.

KLAMRA PODWÓJNA
TYPU E
Klamra powrotna
KLAMRA PODWÓJNA
TYPU G
Klamra Neya I
KLAMRA BONYHARDA
KLAMRA OKRĘŻNA
(PIERŚCIENIOWA)
Klamra Neya II
Rodzaje klamer
w protezach
szkieletowych
(spotykane w literaturze
fachowej)
KLAMRA BONWILLA
Źródło: Broszura „Protezy szkieletowe” Renfert

49. PYTANIE 6 ???

Klamra samodzielna składa się z
ramienia retencyjnego i drugiego
ramienia klamry, wyjątkiem jest jednak
klamra utworzona przez:
A. dwa ramiona prowadzące klasycznie
B. dwa ramiona stabilizacyjne
C. ramię retencyjne okrężne
D. ramię retencyjne powrotne

50. Ciernie przenośniki sił pionowych i stabilizatory protez

• Powierzchnia min. 2 mm2
• Umieszczać na powierzchniach poziomych,
prostopadłych do sił zgryzowych

51. Ciernie

Grubość cierni
cierni
Stop Cr Co
1,25- 1,5 mm
Stopy metali
szlachetnych
1,5- 2 mm
Szerokość
2- 4 mm
2,5- 4,5 mm

52. Ciernie

• Mogą być wypustkami samodzielnymi
wychodząc bezpośrednio z łącznika
dużego
• Mogą być częścią klamry( ale nie są
elementem umocowującym)
• Połączone łącznikiem małym w
przypadkach podparć oddalonych i
dalekich

53. Projektowanie podparcia protezy szkieletowej

54.

Rodzaje sztywnego podparcia ozębnowego
protezy szkieletowej
Podparcie bliskie
Podparcie oddalone
Podparcie oddalone
Podparcie dalekie
Podparcie bliskie

55.

2
1
3
4

56.

Podparcie bliskie
Podparcie oddalone
Podparcie dalekie
(a,b,c)

57. PYTANIE 7 ???

Ciernie w konstrukcji protezy
szkieletowej mogą być:
A. samodzielnymi wypustkami wychodzącymi
bezpośrednio z łącznika dużego
B. elementem umocowującym klamry
C. połączone łącznikiem dużym w przypadku
podparć oddalonych
D. połączone małym łącznikiem z klamrą w
przypadku podparć bliskich

58. PYTANIE 8 ???

Analiza paralelometryczna w projektowaniu protez szkieletowych
pozwala:
1.Ocenić podatność podłoża dla protezy
2.Zanalizować zasięg pola protetycznego
3.Ustalić miejsce dla cierni
4.Ustalić układ powierzchni klamrowych
5.Określić potrzeby wstępnego leczenia protetycznego
Wskaż twierdzenia prawdziwe:
A. 1,3,4
B. 2,3,4
C. 2,4,5
D. Wszystkie

59. Wytyczne w planowaniu elementów podpierających i trzonu protezy

• Objęcie podparciami ozębnowymi jak największej
liczby zębów
• Lokalizacja elementów podpierających na poziomych
powierzchniach zębów, aby obciążenia przechodziły
wzdłuż osi długich zębów
• Sztywne połączenia podparć z trzonem protezy
• Rozległe pokrycie płytą podstawową podłoża
śluzówkowego w przypadkach rozległych braków i
niewydolnego przyzębia pozostałych w jamie ustnej
zębów

60. PYTANIE 9 ???

W planowaniu elementów podpierających i trzonu
protezy szkieletowej, istotne jest:
A.Objęcie podparciami ozębnowymi minimalnej liczby
zębów
B.Lokalizacja elementów podpierających na poziomych
powierzchniach zębów
C.Uwzględnienie elastycznych połączeń podparć z trzonem
protezy
D.Jak najmniejsze pokrycie podłoża śluzówkowego płytą
protezy

61. Projektowanie płyt protez –łączników dużych

Projektowanie płyt protez –
łączników dużych
• Im więcej elementów skutecznie
utrzymujących i korzystnie
podpierających tym mniejszy
zasięg płyty- łącznika dużego
• Ogólne pomniejszenie zarysu płyty
• Ograniczenie płyty protezy
wymaga zachowania sztywności,
co osiąga się przez jej pogrubienie

62.

Źródło:Broszura „Protezy szkieletowe” mat. Renfert
PROJEKTOWANIE PŁYTY PROTEZYłącznika dużego
Wyznaczenie środka podniebienia
Odciążenie okolic przyzębia w okolicy zębów filarowych
Zaznaczamy miejsca na przyszłe odciążenie wyrostka
3/3
2/3
Szerokość płyty protezy powinna stanowić około
2/3 długości najszerszego braku

63. Łączniki duże w protezie górnej

• Granice łącznika górnego powinny być
odsunięte od dziąsła brzeżnego ok. 6mm
• Należy tworzyć przestrzenie pomiędzy
zębem własnym ograniczającym lukę a
pierwszym zębem w protezie (zapewnienie
możliwości samooczyszczania)
• Zarys płyty powinien odsłaniać okolicę
zmarszczek podniebiennych oraz strefy
gruczołowej

64. Łączniki duże w protezie górnej

Przerzut podniebienny
min 8- 10 mm
• Najczęściej stosowany rodzaj
łącznika górnego
• Min. Szerokości 8-10 mm
• Brzegi pogrubione o ok. 0.5 mm i
zaokrąglone (sztywność konstrukcji i
ochrona tkanek przed urazem)

65. Łączniki duże w protezie górnej

Przednio-tylny przerzut
podniebienny
• Minimalne pokrycie tkanek
• Dwa cienkie przerzuty
metalowe
• Zalecane przy wydatnym
wale podniebiennym i
różnego rodzaju
guzowatościach
• Odległość między
przerzutami nie mniej niż 15
mm

66. Łączniki duże w protezie górnej

Łącznik płytowy
•Wskazany tylko przy rozległych
brakach zębowych i zanikłych
wyrostkach zębodołowych przy
pozostałych nielicznych zębach
objętych procesem
periodontopatii

67. Łączniki duże w protezie górnej

Zmodyfikowany łącznik
podniebienny
• Różnoraki kształt i
wielkość
• W specyficznych
warunkach podłoża
protetycznego

68. PYTANIE 10 ???

Przy wydatnym wale podniebiennym w brakach
klasy II wg Galasińskiej najkorzystniejszym
rozwiązanie konstrukcyjnym będzie
zaprojektowanie łącznika dużego w formie:
A.przerzutu podniebiennego
B.przednio-tylnego przerzutu podniebiennego
C.łącznika płytowego
D.łącznika zmodyfikowanego

69. Łączniki duże w protezie dolnej

•Łuk podjęzykowy
•Łuk zębowy
•Łuk podjęzykowo- zębowy
•Łącznik płytowy

70.

Rodzaj łącznika zależy od:
– Warunków anatomicznych ( głębokość
dna jamy ustnej, guzy żuchwy, wędzidełka)
– Jakości zębów filarowych
– Estetyki (diastemy)
– Planowania na przyszłość (ekstrakcje w
niedalekiej przyszłości)

71. Łączniki duże w protezie dolnej

Łuk podjęzykowy 1. Zapewnia wystarczającą sztywność
konstrukcji
2. Ułożenie łuku jest uzależnione od
konfiguracji ściany językowej części
zębodołowej żuchwy w stosunku do
dna jamy ustnej – łącznik może
przylegać, gdy ściana jest zbieżna lub
równoległa natomiast łącznik musi być
odsunięty w przypadku jej rozbieżności
3. Wysokość łuku nie mniejsza niż 4 mm

72. Zasady projektowania łuku podjęzykowego

•Łuk podjęzykowy
powinien być
umieszczony ok.
3- 4 mm od brzegu
dziąsła i ok. 7- 8 mm od
dna jamy ustnej
3 – 4 mm
7- 8 mm
•Kształt w przekrojuspadająca kropla
zdjęcie: Broszura „Protezy szkieletowe” mat. Renfert

73. Łączniki duże w protezie dolnej

Łuk podjęzykowozębowy
1. Zapewnia sztywność
konstrukcji i estetykę
2. Szynuje zęby przednie
3. Łuk podjęzykowy+łuk
zębowy połączone z
łącznikami małym

74. Łączniki duże w protezie dolnej

Łuk zębowy
(klamra ciągła,
łuk Kennedy’ego)
1. Umieszczany na górnokątowych,
językowych powierzchniach zębów
2. Zwiększa stabilizację protezy
3. Sztywność konstrukcji mniejsza niż w
przypadku łuku zębowopodjęzykowego
4. Odsłania okolicę przyzębia
5. Łatwy w utrzymaniu higieny

75. Łączniki duże w protezie dolnej

Łącznik płytowypłyta językowa
1. Pokrywa zęby, przyzębie i
błonę śluzową wyrostka od
strony językowej
2. Podparty na zębach
oporowych (odciążenie
przyzębia)
3. Zapewnia sztywność
Korzyści
konstrukcji
• Zapewnia dobrą stabilizację
przy brakach skrzydłowych
4. Stwarza warunki do
• Stosowany w przypadku
odkładania się płytki
płytkiego dna jamy ustnej oraz
nazębnej
niskich koron zębów
• Szynuje zęby przednie
• Dobrze akceptowany przez
pacjentów

76. PYTANIE 11 ???

Rodzaj łącznika dużego w protezie szkieletowej będzie zależał od:
1.warunków zwarciowych w obszarze zębów oporowych
2.obecności diastemy oraz szparowatości międzyzębowych
3.głębokości dna jamy ustnej
4.planowanych w niedalekiej przyszłości ekstrakcji zębów
5.ilości i jakości śliny pacjenta
Prawidłowa odpowiedź to:
A. 1, 2, 3
B. 1, 3, 5
C. 2, 3, 4
D. 3, 4, 5

77. TAKIE….

źródło: Internet

78. LUB TAKIE…

źródło: Internet

79. A dla wielbicieli kreskówek…….

źródło: Internet

80. Prawidłowe odpowiedzi na pytania zawarte w wykładzie:

Pyt. 1 - B
Pyt. 2 - C
Pyt. 3 - A
Pyt. 4 - D
Pyt. 5 - B
Pyt. 6 - C
Pyt. 7 - A
Pyt. 8 - C
Pyt. 9 - B
Pyt. 10 - B
Pyt. 11 - C

81. Dziękuję za uwagę