№1А_Зат_мөлшері_Моль_Авогадро_саны_

1.

Тақырыбы: «Зат мөлшері. Моль. Авогадро саны. Молдік масса»
8 сынып
Химия пәні мұғалімі:

2.

3.

Оқу мақсаты:
• 8.1.1.1 зат мөлшерінің өлшем бірлігі ретінде –мольді білу және Авогадро санын білу
Сабақ мақсаты:
зат мөлшерінің бірлігі-моль екендігін біледі;
-мольдер санын есептейді;
- тиісті формулаларды қолдана отырып, есептеулер жүргізе алады;
-жаңа түсініктерді тұжырымдай алады.

4.

• І. Ұйымдастыру кезеңі:
а) «Комплимент айту» әдісі
бойынша жағымды
психологиялық ахуал орнатады
в) «Стикер түсі» бойынша
топқа бірігуге нұсқау береді.
• Ой қозғау
Оқушыларға «Литр,
килограмм, грамм, тонна,
милилитр, метр деген
сөздерді не
топтастырады?» деген
сұрақ қойылады.
4

5.

Зат мөлшері мольмен өрнектеледі.
Моль – бұл құрамында 0,012 кг (12 г) көміртекте болатын
атомдар санына тең құрылымдық бөлшектер (атомдар,
молекулалар, т.б.) болатын заттың мөлшері.
Көміртектің әрбір атомының массасын (19,93∙10-27 кг) біле
отырып көміртектің 0,012 кг массасында қанша атом (N)
болатынын есептеуге болады.
N= 0,012 кг / 19,93∙10-27 кг = 6,02∙1023 (атом)
602 000 000 000 000 000 000 000 (немесе 6,02∙1023) құрылымдық бөлшектерді атом, молекула
және т.б біріктіріп 1 моль деп атайды.
5

6.

6

7.

Амедео Авогадро (1776-1856)
1776 жылы 9 тамызда Туринде
дүниеге келген итальяндық физик. Ол
зат құрылысының атомдық теориясын
дамытуға
үлесін қосқан елеулі ғалымдардың
бірі.
Турин Университетінің
математикалық
физика профессоры Авогадро саны
ұғымын алғаш боп енгізді, Авогадро
заңын шығарып,
атомдық және молекулалық массаны
анықтау әдісін ойлап тапты.
7

8.

Авогадро саны
6,02∙1023 саны итальяндық ғалым Амадео Авогадроның құрметіне
Авогадро саны деп аталады.
Белгісі NА, өлшем бірлігі моль -1.
NА = 6,02∙1023 моль -1.
Ол кез келген заттың 1 молінде 6,02∙1023 бөлшектер болатынын
көрсетеді.
Мысалы : 1 моль суда да, 1 моль темірде де бөлшектер саны бірдей, тек судың
1 молінде 6,02∙1023 молекула болса, темірдің 1 молінде 6,02∙1023 атом бар.
Авогадро санын заттың молекуласын табу үшін қолданады.
8

9.

Зат мөлшері мен Авогадро саны арасындағы байланыс
Зат мөлшерінің формуласы: n = N / NА
Зат мөлшері белгілі болса бөлшектер санын анықтауға болады.
Молекуланы (N) әрпімен белгілейді.
Ол Авогадро санын зат мөлшеріне көбейткенге тең.
N = n ∙NА
мұндағы : n - зат мөлшері
N - молекула немесе атом саны
NА - Авогадро саны
9

10.

Мольдік масса
Заттың мольдік массасының мәні оның сапалық және сандық құрамымен
анықталады, яғни Mr және Ar - ге тәуелді. Сондықтан әртүрлі заттардың
моль саны бірдей болса да , массалары түрліше болады.
Графит 12г
Күкірт 23 г
Темір 56 г
Мыс 64 г
10

11.

Зат мөлшерінің формуласы: n = N / NА
Зат мөлшері белгілі болса бөлшектер санын анықтауға болады.
Молекуланы (N) әрпімен белгілейді.
Ол Авогадро санын зат мөлшеріне көбейткенге тең.
N = n ∙NА
мұндағы : n - зат мөлшері
N - молекула немесе атом саны
NА - Авогадро саны
11

12. «Кинометафора» әдісі

Моль ұғымы
https://youtu.be/M-WJ6-CH0vU?si=yET-8DQejY1dWzjx
Авогадро заңы
https://youtu.be/DFR54C8CEwM?si=j074t1_JGGOCLWkm

13. Топтық жұмыс.

1-топ «Зат мөлшері. Моль» ұғымын талдайды.
2-топ «Авогадро заңы» туралы талдайды.

14.

Су молекуласының ыдырап, нәтижесінде сутек және оттек молекулаларының
түзілуін көрсету?
Дұрыс / Бұрыс
1.Сынаптың 1 молі 1 моль гелийге қарағанда көбірек атомдардан тұрады.
2.Авогадро саны заттың 1 моліндегі бөлшектер санын сипаттайды.
3. Сұйық заттың бір молі қатты күйдегі тура сондай заттың бір моліне
қарағанда әр түрлі бөлшектер санын құрайды

15.

1-тапсырма Төменде хлорсутектің, азот, күкірт және фосфор қышқылдарының
молекулаларының модельдері берілген.
Олардың формулаларын жазып , мольдік массаларын есептеңдер.
15

16.

Жаңа сабақты бекіту тапсырмасын орындау.
2-тапсырма
1-есеп. Стаканға 1.5 моль қант сыяды. Стакандағы қанттың молекула санын
анықтаңдар.
2-есеп. Ауа шарында шамамен 0.9 10 23 молекула азот болады. Азоттың
зат мөлшерін есептеңдер.
3 –тапсырма
«Сәйкестендіру кестесі» тәсілі
Берілген формулаларды олардың анықтамаларымен сәйкестендіріңдер.
NА = 6,02∙1023 моль -1.
m=n∙M
N = n ∙NА
M=m/n
n=m/M
Зат массасы
Мольдік масса
Зат мөлшері
Авогадро тұрақтысы
Атом ,бөлшек саны

17. ЕБК тапсырмасы .

Таразының екінші табақшасында
қандай атомдар болуы мүмкін?

18.

Барлығы түсінікті
5712
8913
31411
622
20
210
14
21
16
18
17
15
19
Сұрақтарым бар
5712
8913
31411
620
210
14
16
18
17
15
19
Түсініксіз
5712
8913
31411
620
210
14
16
18
17
15
19

19.

Қорытынды
Бүгінгі сабақта:
• зат мөлшерінің өлшем бірлігі ретінде –мольді және Авогадро санын
білдім
• қосылыстың мольдік массасын есептей аламын
• масса, зат мөлшері және құрылымдық бөлшектер санын есептей аламын
19