Zamonaviy-Layfxaklar-va-Ozbek-Tili-Rivojlanishi-1

1.

Zamonaviy "Layfxak"lar va
O‘zbek Tili Rivojlanishi
Ijtimoiy tarmoqlardagi "layfxaklar" (vaqtni tejash, tengdoshlarga taqlid) o‘zbek
tilining yozma nutqiga qanday ta’sir ko‘rsatmoqda? Ushbu taqdimotda ushbu
muammolarni tahlil qilamiz va yechimlarni taklif etamiz.

2.

Loyiha Mavzusi va Dolzarbligi
Bizning loyihamiz zamonaviy kommunikatsiya usullari, ayniqsa ijtimoiy tarmoqlar vaqtni tejash maqsadida kiritilayotgan turli "layfxak"lar
(qisqartmalar, aralash tillar, o‘ziga xos imlo) tufayli o‘zbek tilining rivojlanishiga to‘sqinlik qilayotgan omillarni o‘rganishga qaratilgan.
Loyihaning asosiy mahsuloti sifatida yuzaga kelgan xatolar tahlili bilan boyitilgan “Chat-log” nomli vizual manba yaratiladi.
Vaqtni tejash
Tengdoshlarga taqlid
Til buzilishi
Qisqa va tez yozish uchun imlo
Yoshlar orasida ommalashgan, ammo
Noto‘g‘ri yozish amaliyotlari natijasida
me'yorlaridan chekinish.
normaga zid bo‘lgan yozish uslubini
tilning sof me'yorlariga putur yetishi.
qabul qilish.

3.

Asosiy Muammo: Raqamli Xatolar Epidemiyasi
Savodsizlikka Qarshi
Muammoning ildizi ijtimoiy tarmoqlar va tezkor xabar almashish platformalaridan noto‘g‘ri foydalanish natijasida yozma nutqda xatolarning tobora ko‘payib borishida yotadi. Bu xatolar shunchaki grammatik yoki imloviy xatolar
emas, balki til madaniyatining pasayishidan dalolat beradi.
Doimiy qisqartirishlar rasmiy yozishmalarga ko‘chib o‘tishi
Kirill va lotin alifbolarining o‘rinsiz aralashtirilishi
Punktuatsiya qoidalariga e’tibor bermaslik
Chet tillar (ayniqsa, rus va ingliz tillari) so‘zlarining noto‘g‘ri o‘zlashtirilishi

4.

L oyihaning Maqs adi: S avodli
Kommunikats iya Madaniyatini
S hakllantiris h
Bizning bosh maqsadimiz — zamonaviy texnologiyalardan foydalangan holda ijtimoiy
tarmoqlarda savodli muloqot qilish madaniyatini shakllantirishdir.
Bu jarayon imlo va grammatik me’yorlarga qat’iy rioya qilish ko‘nikmalarini
rivojlantirishni o‘z ichiga oladi, toki yosh avlod ham onlayn, ham oflayn hayotda o‘z ona
tilida benuqson yozishga odatlansin.
1
S avodli Foydalanis h
Raqamli vositalardan madaniyatli foydalanishga o‘rgatish.
2
Imlo Me’yorlari
O‘zbek tilining imloviy qoidalariga rioya qilishni targ‘ib qilish.
3
Grammatik R ivojlanis h
Yozma nutqda grammatik xatolarni minimallashtirish.

5.

Vizualizats iya: “Chat-log” – Xatolar Tahlili Manbas i
“Chat-log” bu ijtimoiy tarmoqlarda uchraydigan tipik xatolarni yig‘ish, tahlil qilish va ularning to‘g‘ri variantlarini ko‘rsatish uchun mo‘ljallangan vizual
vositadir.
Bu vosita o‘qituvchilar, talabalar va o‘zbek tilida savodxonligini oshirishni istagan barcha uchun amaliy qo‘llanma bo‘lib xizmat qiladi. U
yoshlarning real muloqotlari asosida yaratiladi.
Ijtimoiy tarmoqlar
Chat-log tahlili
To'g'ri yozuv

6.

L oyiha J amoas i va B os hlang‘ich Qadamlar
Har qanday muvaffaqiyatli loyiha puxta rejalashtirilgan bosqichlardan boshlanadi.
Bu loyihaning samarali amalga oshirilishi uchun birinchi navbatda ijodiy va g‘ayratli
jamoani shakllantirish muhimdir.
Jamoa a’zolari filologik bilimga ega talabalar, tilshunoslar yoki o‘zbek tilini
jonlantirishga intilayotgan yoshlardan iborat bo‘lishi mumkin.
1 . J amoa Tuzis h
2. Ma’lumotlarni To‘plas h
Loyiha uchun kerakli
Ijtimoiy tarmoqlardan (Telegram,
ko‘nikmalarga ega bo‘lgan
Instagram, Facebook) yozma xato
guruhni yig‘ish va vazifalarni
misollarini muntazam ravishda
taqsimlash.
jamlash.
3. Lug‘atlar bilan Ishlas h
To‘plangan xatolarni imlo va izohli lug‘atlar asosida tekshirish va tasniflash.

7.

Tahlil va Eks pertiza B os qichlari
Ma’lumotlar to‘plangandan so‘ng, loyihaning sifatini oshirish uchun tahrirlash va malakali mutaxassislar bilan maslahatlashish muhimdir. Bu
bosqichlar “Chat-log”ning ilmiy asoslanganligini ta’minlaydi.
4. Tahrirlas h
5. O‘qituvchi bilan
Mas lahatlas his h
Topilgan xatolarni tipologiyaga ajratish,
Tayyorlangan tahlil va “Chat-log”
xato sabablarini aniqlash va har bir misol
namunasini tajribali o‘qituvchi yoki
uchun me’yoriy variantni tayyorlash.
tilshunos ekspert bilan ko‘rib chiqish.
6. Taqdimot Tayyorlas h
Loyiha natijalarini keng auditoriyaga
taqdim etish uchun vizual va mazmunli
taqdimot yaratish.

8.

Kutilayotgan Natijalar va Samaradorlik
Ushbu loyiha muvaffaqiyatli yakunlansa, bir qancha ijobiy natijalarga erishish mumkin. Loyiha nafaqat xatolarni ko‘rsatadi, balki ularning oldini
olish yo‘llarini ham o‘rgatadi.
1
200+
1
Sifatli taqdimot
Tahlil qilingan xato misollari (o‘rtacha)
Amaliy "Chat-log" qo‘llanmasi
Savodxonlikni Ommalashtirish
Loyihaning asosiy yutug‘i – yoshlar o‘rtasida o‘zbek tilidagi yozma savodxonlikni ko‘tarishga qaratilgan amaliy vositaning yaratilishi.

9.

Qiyinchiliklar va Ularni Yengis h Yo‘llari
Loyihani amalga oshirish jarayonida bir qancha qiyinchiliklar uchraydi, biroq ularni yengish uchun strategik yondashuvlar mavjud.
Qiyinchilik
Yengish Yo‘li
Axborot To‘lqini
Ma’lumotlarni faqat eng ommaviy xato turlariga
qaratish va tasniflash.
Normativ Bahslar
Faqat rasmiy imlo va grammatika lug‘atlariga
asoslanish.
Jamoani Boshqarish
Vazifalarni aniq taqsimlash, har hafta progress-report
o‘tkazish.
Muammolarni yechishda moslashuvchanlik va aniq me’yorlarga tayanib ishlash loyihaning
barqarorligini ta’minlaydi.

10.

Xulosa: O‘zbek Tili Kelajagi
Bizning Qo‘limizda
Ushbu loyiha ijtimoiy tarmoqlar davrida tilning tozaligini saqlash yo‘lidagi muhim
qadamdir.
Loyihamiz ijtimoiy tarmoq foydalanuvchilariga amaliy ko‘nikmalar beradi.
“Chat-log” til me’yorlarini yengil va qiziqarli formatda o‘rganish imkonini beradi.
O‘qituvchi va tilshunoslar uchun yangicha resurs yaratiladi.