7-сабақ Зат масссасының сақталу заңы

1.

Нұр-Сұлтан қаласы, №54 мектеп-лицейі
Тақырыбы: «Зат масссасының сақталу заңы. №1көрсетілім «Зат
массасының сақталу заңын дәлелдейтін тәжірибе»»
8 сынып
Химия пәні мұғалімі: Есиркепова Акерке Усеновна

2.

Оқу мақсаты
8.2.3.4 -заттар массасының сақталу заңын білу;
Бағалау критерийлері
Заттар массасының сақталу заңын біледі.
2

3.

Зат массасының сақталу заңы
ф
1748 жылы орыс ғалымы Ломоносов алғаш
рет зат массасының сақталу заңын тұжырымдаған
болатын. Кейін 1756 жылы металдарды жабық
ыдыстарда балқыту тәжірибе жүзінде дәлелдеген.
Химиялық реакцияға қатысқан заттардың
жалпы массасы одан түзілетін заттардың
массасына тең болады. Бұл тұжырым барлық
заттар үшін дұрыс және ол зат массасының
сақталу заңы деп аталады. Атомдар жоқтан пайда
болмайды және бардан жоғалып кетпейді. Сол
себепті дұрыс жазылған химиялық реакция
теңдеуінде заттардың атомдар саны реакция
өнімдерінің атомдар санына тең болады.
3

4.

Зат массасының сақталу заңына мысал
1-мысал.
фБерілген
Na + O2 = Na2O
реакция теңдеуінің зат
массасының
сақталу
заңына
бағынбай
тұруының себебі?
4

5.

Зат массасының сақталу заңына мысал
1-мысал.
фБерілген
Na + O2 = Na2O
23 г 32 г 46 г 16 г
реакция теңдеуінің зат
массасының
сақталу
заңына
бағынбай
тұруының себебі?
23 г + 32 г = 55 г
46 г + 16 г = 62 г
5

6.

Зат массасының сақталу заңына мысал
1-мысал.
фБерілген
Na + O2 = Na2O
4Na + O2 = 2Na2O
23 г 32 г 46 г 16 г
23 г + 32 г = 55 г
реакция теңдеуінің зат
массасының
сақталу
заңына
бағынбай
тұруының себебі?
Зат массасының сақталу
заңына бағыну үшін
реакцияны
теңестіру
қажет:
46 г + 16 г = 62 г
6

7.

Зат массасының сақталу заңына мысал
1-мысал.
фБерілген
Na + O2 = Na2O
4Na + O2 = 2Na2O
23 г 32 г 46 г 16 г
23 г + 32 г = 55 г
реакция теңдеуінің зат
массасының
сақталу
заңына
бағынбай
тұруының себебі?
92 г 32 г 92 г 32 г
Зат массасының сақталу
заңына бағыну үшін
реакцияны
теңестіру
қажет:
46 г + 16 г = 62 г
92 г + 32 г = 124 г
92 г + 32 г = 124 г
7

8.

Зат массасының сақталу заңына мысал
ф
2-мысал. Сутек пен оттек 1:8 массалық қатынаста әрекеттесетіні
белгілі. 36 г су алу үшін сутек пен оттектің қанша массасы қажет?
Шешуі:
9 г су алу үшін 1 г сутек, 8 г оттек қажет;
36 г су алу үшін х г сутек, у г оттек қажет:
х = 1 г ∙ 36 г / 9 г = 4 г
у = 8 г ∙ 36 г / 9 г = 32 г
8

9.

Бекіту тапсырмасы
1-тапсырма. Зат массасының сақталу
заңына бағынбай тұрған реакция
теңдеуін табыңыз:
А) 2Al + 3Cl2 = 2AlCl3
Ә) Ca + Cl2 = CaCl2
Б) Na + Cl2 = NaCl
Дескриптор:
Білім алушы
- Реакция теңдеуіндегі реагенттер мен өнімдердегі элементтердің атом сандарының және
массаларының тең не тең емес екендігін анықтайды
9

10.

Дұрыс жауабы
1-тапсырма. Зат массасының сақталу
заңына бағынбай тұрған реакция
теңдеуін табыңыз:
А) 2Al + 3Cl2 = 2AlCl3
Ә) Ca + Cl2 = CaCl2
Б) Na + Cl2 = NaCl
Шешуі
А) 2Al + 3Cl2 = 2AlCl3
54 + 213
267
267 = 267
Ә) Ca + Cl2 = CaCl2
40 + 71 111
111 = 111
Б) Na + Cl2 = NaCl
23 + 71 58,5
94 > 58,5
Дескриптор:
Жауабы: Б)
Білім алушы
- Реакция теңдеуіндегі реагенттер мен өнімдердегі элементтердің атом сандарының және
массаларының тең не тең емес екендігін анықтайды
10

11.

Қорытынды
Бүгінгі сабақта:
Зат массасының сақталу заңын білдім
11

12.

Қосымша ресурстар
- Химия оқулығы 8 сынып Оспанова М.Қ., Белоусова Т.Г.
- https://bilimland.kz/kk/subject/ximiya/8-synyp/
12