Аитв жұқпасы және житс ауруы

1.

АИТВ ЖҰҚПАСЫ ЖӘНЕ
ЖИТС АУРУЫ
ЖИТС ОО Ақтөбе қ.
2025 жыл

2.

АИТВ – адамның иммун тапшылығы
вирусы

3.

АИТВ жұқтырылған кезде:
Адам ағзасының қорғаныш күштері
(иммундық жүйе) әлсірейді, өйткені
АИТВ осы жүйенің негізгі жасушаларын
зақымдайды – лимфоциттерді
Адам ағзасы инфекциялар мен ісіктерге
қарсы тұру қабілетін жоғалтады
АИТВ-жұқпасы соңғы кезені ЖИТС –
жұқтырылған
иммун
тапшылығы
синдромы деп аталады

4.

АИТВ-жұқпасын анықтаған
Люк МОНТЕНЬЕРоберт ГАЛЛО – амер.ғалым
франц. ғалым

5.

АИТВ таралу тарихы:
1979 жылы Нью-Йорктегі және Лос-Анджелестегі дәрігерлер жас
емделушілерде ерекше иммундық өзгерістерді байқады:
-герпес
-қан тамырларының қатерлі ісігі
-өкпе қабынуы (пневмоцисттік пневмония).
1982 ж.: ЖИТС-ті аурулар тізіміне енгізді.;
1983 ж.: ғалымдар АИТВ-вирусты анықтады;
1985 ж.: КСРО-да АИТВ-ның тіркелген алғашқы жағдайлары
1987 ж.: Қазақстан Республикасында АИТВ-ның алғашқы
жағдайлары
1989 ж.: Ростов, Волгоград ауруханаларындағы АИТВ жұқпасы

6.

АИТВ таралу тарихы:
1994 ж.: Қазақстанда ЖИТС-ті алдын алу туралы заң
қабылданды
1996 ж.: – Теміртау қаласында инъекциялық есірткі
тұтынушылар арасында АИТВ-жұқпасының өршуі
2006 ж.: – Оңтүстік Қазақстан облысында АИТВ-жұқпасының
өршуі

7.

АИТВ үш жолмен ғана беріледі:
I. ПАРЕНТЕРАЛЬДІ
Қан, қан өнімдері,
донорлық органдар,
шприцтер арқылы.
II.Жыныстық жолы.
Кез келген жыныстық
қатынаста
(сақтану
шараларынсыз
қатынас)
III. ВЕРТИКАЛДІ
(Анадан балаға)
1.Жүктілік кезінде.
2. Босану кезінде.
3. Ана сүті арқылы

8.

Адам ағзасына АИТВ-ны жұқтыру үшін
қауіпті биологиялық сұйықтықтар:
• Жыңыстық жолдарының сұйықтықтары;
• Қан;
• Ана сүті.

9.

• АИТВ сілекей, тер, несепте инфекцияны
жұқтыру үшін мөлшері жеткіліксіз.
• АИТВ терінің тұтастығы бұзылмаған
жағдайда жұқпайды және суық немесе
тұмаудың вирусы сияқты ауада ұшпайды.

10.

АИТВ-жұқпасынан қалай қорғану керек?
• Өзіңізді АИТВ-жұқпасынан (және басқа да
қауіпті жұқпалы аурулардан) қорғау үшін сіз
алдын-алудың қарапайым ережелерін ұстануды
үйренуіңіз керек. Оларды өмірдің барлық
жағдайларында сақтауға болады.
• Ең бастысы - бұл ережелерді білу және оларды
орындау ниеті

11.

АИТВ алдын алудың қарапайым ережелері:
• Есірткіні қолданбаңыз: бұл денсаулығына үлкен зиян
келтіреді, ағзаның әлсіреуіне, АИТВ-жұқпасына, гепатитке,
тәуелді болады. Егер татуировкалар немесе пирсинг жасалса,
тек залалсыздандырылған құралдар қолданылуы керек. Басқа
біреудің қырыну құралдарын, басқа біреудің тіс щеткаларын
пайдаланбаңыз.
• Кез келген жыныстық қатынас үшін презервативті пайдалану
керек.
• Тек жоғары сапалы мүшеқапты қолдану керек.

12.

АИТВ-ға не үшін тестілеу керек??
Сіздің денсаулық жағдайын білу үшін
Отбасын, мансапты және мінез-құлықты жоспарлау туралы
шешім қабылдау
Арнайы емдеудің уақытында басталуы үшін
АИТВ-ға тестілеу түрлері:
• ерікті
• міндетті
• клиникалық себептер бойынша
• құпия

13.

АИТВ-жұқпасының ерекшеліктері:
• АИТВ-жұқпасы дереу пайда болмайды.
• АИТВ-жұқпасының пайда болғанын ықтимал
жұқтырудан 2-3 айдан кейін қан анализы арқылы
білуге болады (басқа біреудің шприцтерін
пайдалану, презервативсіз жыңынстық қатынас
кезде және т.б).
• Бұл уақыт серологиялық терезенің кезеңі деп
аталады.
• Вирус жұқтырғаннан кейін бірінші күннен бастап
басқа адамдарды АИТВ-мен жұқтыра алады.

14.

Ақтөбе облысында АИТВжұқпасы эпидемиологиялық
жағдайы
Облыстық ЖИТС алдын алу және оған қарсы
күрес жөніндегі орталығы
14

15.

Ақтөбе облысында ВИЧинфекциясының эпидемиологиялық
жағдайы 31.12.2024ж.
• Республика бойынша 17 орын – анықталған АИТВ
жағдай саны бойынша және 100 000 адамға
шаққанда таралуы. 15-49 жас аралығындағы
жастардың таралуы - 0,625%
• Аймақ аумағында қанмен, медициналық
құралдармен, лагерьдағы ішкі аурулармен (бас
бостандығынан айыру орындарында) АИТВ-жұқпасы
болған жоқ.
15

16.

Ақтөбе облысындағы АИТВ індетін анықтау жылдар
бойынша динамика
90
граждане РК, абс
80
82
80
все выявленные, абс
73
71
70
61
60
55
50
40
33
35
30
22
20
10
0
1
1
0
3
0
5
3
9
5
16
16
14
4
7 11
27
28
25
14 17
21
18
22
10 15
12 15
19
23
28
28
24
23
17
40
36
41
48
57
58
44 44
40
37
19
31.12.2024 ж. Эпид. жағдай бойынша облысымызда 859 АИТВ-позитивті адамдар
тіркелді, оның ішінде 749 Қазақстандықтар (87,1%).
72 74

17.

Аймақта есірткіні тұтынушылар арасында АИТВ
індетін анықтауы (жылдар бойынша)
90
граждане РК, абс
80
80
ЛУИН, абс
71
70
61
60
50
27
22
21
20
10
1
1
1
1
0
3
0
5
3
16
9
5
7 4
7
3
14
9
4
21
18
13
10
10
5
19
41
37
36
30
0
48
44
40
57
26
23
17
12
5
9
8
9
12
8
3
3
4
6
5
4
3
3
5
1
31.12.2024 ж. Облыста тіркелген 749 ҚР азаматтарынан АИТВ жұқтырғандардың ішінен,
172-есірткіні инъекциялық есірткі тұтынушы тұлғалар (ИЕТ)
17

18.

120
100
100 100
96
93
78
80
78
75
43
40
56
56
38
39
58
57
58
0
0
0
81
84
80
42
43
42
83,6
90
77
59
50
29
25
20
5
82
94
89
71
57
60
22
91
7
инъекционное потребление %
13
18
15
17
21
14
половой путь %
9
7
9
6
12,3 10

19.

31.12.2024 ж. (749) ҚР азаматтары арасында АИТВжұқпасының таралу жолдары
6 1 10
жыныстық гомо
123
жыныстық гетеро
172
инъекциялық есірткі тұтыну
анасынан баласына
медициналық монипуляциялар
437
анықталмаған

20.

31.12.2024 ж. өңірдегі ҚР азаматтарының арасында
жасына қарай АИТВ-жұқпасы анықталған (N=749)
60-тан жоғары
16
50-59 жас
45
40-49 жас
135
30-39 жас
278
20-29 жас
243
15-19 жас
25
6-14 жас
0
2-5 жас
2
0-1 жас
5

21.

Облысымыздағы АИТВ жұқпасына
тексерілу
•Тексерілу – қол жетімді:
- облыстың емханалары мен ауруханаларында,
- ЖИТС Облыстық орталығында (сенім пункттері,
достық кабинет).
21

22.

АИТВ жұқтырған адамдарды
диспансеризациялауы
31.12.2024 жағдай бойынша.
«Д» есепке алынған адамдар саны– 529:
Ер адам- 346 (65,4%);
Әйел адам- 183 (34,5%)
АРВ-емдеу алатындар— 482.
22

23.

Облыстық ЖИТС алдын алу және
оған қарсы күрес жөніндегі орталығы
Телефон доверия:
Сайт ОЦ СПИД:
Instagram:
Facebook:
Вконтакте:
8 (71-32) 21-31-97
http://aids-aktobe.kz
aktobe_oc_spid
Актюбинский центр по
профилактике и борьбе со
СПИД
Актобе Спид

24.

Назарларыңызға рахмет!
24