Doimiy elektr toki tasirida ishlaydigan elektroterapiyalar

1.

TAYYORLADI: TDSI
1-STOMATOLOGIYA FAKULTETI
311-B GURUH TALABALARI
SAMADOVA SEVINCH VA XO‘JAYEVA IRODA

2.

MAVZU: DOIMIY ELEKTR TOKI
TASIRIDA ISHLAYDIGAN
ELEKTROTERAPIYALAR

3.

ELEKTR TOKI- ZARYADLANGAN
ZARRALARNING TARTIBLI OQIMI

4.

DOIMIY ELEKTR TOKI BILAN
ISHLAYDIGAN
ELEKTRTERAPIYALAR
1- ELEKTROFOREZ
2- GALVANOFOREZ
3- DEPOFOREZ
4-ELEKTROUYQU

5.

ELEKTROFOREZ-(YUNONCHAO‘TKAZISH) TASHQI ELEKTR MAYDON
TA‘SIRIDA SUYUQ MUHITDA DISPERS FAZA
ZARRALARI KOLLOID YOKI OQSIL ERITMALARI
HARAKATINING ELEKTROKINETIK HODISASI
DORILI ELEKTROFOREZ- BU DORI
MODDALARINI KICHIK KUCHLI VA PAST
KUCHLANISHLI DOIMIY ELEKTR TOKI
YORDAMIDA ORGANIZMGA KIRITISH

6.

REIS TAJRIBASI
IKKITA SHISHA NAYCHALAR XÔL LOY BÔLAGIGA BOSILADI VA SHU TARZDA
OLINGAN STAKANLARGA YAXSHI YUVILGAN MAYDA QUM QÔYILADI,
SÔNGRA SUV QÔYILADI VOLTAIK USTUNIDAN ELEKTRODLAR QUM USTIDA
TÔLIQ SHAFFOF BÔLGAN SUV BILAN STAKANLARGA TUSHIRILGANDAN
SÔNG VA OQIM QÔLLANILGACH REIS LOY ZARRALARI QUM QATLAMI
ORQALI MUSBAT ELETROD BILAN TRUBKAGA KIRA BOSHLAGANINI VA SUV
ASTA SEKIN PASTDAN YUQORIGA LOYQA BÔLIB QOLGANINI KUZATDI.LOY
ZARRALARINI ULARNING MANFIY ZARYADINI KÔRSATUVCHI MUSBAT
ELEKTROGA ÔTKAZISH ELETROFOREZNING NAMOYON BÔLISHI,LOY KIRGAN
STAKANDAGI SUV SATXINING OSHISHI ELEKTROFOREZNING NOMOYON
BÔLISHIDIR.

7.

Elektroforez
Bu usulni 1801 yilda italiyalik olim Rossi taklif etgan.
Elektroforez deganda,
organizmga doimiy tok va u bilan birga organizmga kiruvchi
dori moddasining
uncha ko‘p bo‘lmagan miqdorining birgalikda yoki bir vaqtdagi
ta'siri tushuniladi.

8.

ELEKTROFOREZ YO’LI BILAN
KIRITISH MUMKIN BO’LGAN DORI
VOSITALARI:
SUVLI ERITMADA ION DISSOTSIYALANADIGAN
XUSUSAN:
-SUVDA ERUVCHI VITAMINLAR
-FERMENTLAR
- TUZLI ERITMALAR
-ANTIBIOTIKLAR

9.

10.

ELEKTROFOREZDA ISHLATILADIGAN
MODDALAR FIZIOTERAPEFTLAR
TOMONIDAN QUYIDAGILARGA
BO’LINADI:
1. MANFIY ZARYADLANGAN,KATODGA
QO’LLANILADI(BROMIDLAR, YODIDLAR, NIKOTIN
KISLOTASI)
2. MUSBAT ZARYADLANGAN, ANODGA
QO’LLANILADIGAN(K,CA,METAL IONLARI)
3. KATOD YOKI ANODGA QO’LLANILADIGAN(GUMISOL,
DENGIZ TUZI)

11.

12.

Elektroforezda “qutblar qonuni” yoki “oltin” qonun mavjud. Musbat zaryadlangan
dori moddasi musbat elektrod ostidan organizmga yuboriladi, manfiy
zaryadlangan
dori moddasi manfiy elektrod ostidan organizmga yuboriladi. Bunga sabab shuki,
bir xil zaryadlangan yoki bir xil zaryadlar bir-biridan qochadi, shunga asosan
dori
moddalari elektrodlardan qochib, teri orqali organizmga kiradi.
Agar qutblar qonuni buzilsa, ya'ni musbat zaryadli dori moddasi manfiy elektrod
ostidan, manfiy zaryadlangan dori moddasi musbat elektrod ostidan yuborilsa, u
holda dori moddalari prokladkaning o‘zida qolib, organizmga kirmaydi.

13.

14.

Elektroforez usulida musbat elektrod, anoddan organizm to‘qimalariga metall
ionlari va musbat zaryadlangan dori moddalari yuboriladi. Masalan : Ca, Magniy,
Natriy, novokain. Vitamin B 12, lidaza xinin, dimedrol va boshqalar. Manfiy
elektroddan, katoddan organizmga kislota radikallari va manfiy zaryadlangan dori
moddalari yuboriladi. Masalan : xlor, brom, yod, penitsillin, geparin, kofein,
gidrokartizon, nikotin kislotasi va boshqalar. Manfiy va musbat zaryadlangan dori
moddalarining ro‘yxati alohida jadvallarda ko‘rsatilishi kerak va ular elektroforez
muolajasini o‘tkazish xonasida bo‘lishi shart.Hozirgi vaqtda dori moddalarini tejash
maqsadida filtr qog‘ozidan foydalaniladi, ya'ni dori moddasi bilan shimdirilgan filtr
qog‘ozi namlanib, prokladka ostiga qo‘yiladi va muolaja o‘tkaziladi.

15.

ELEKTROFOREZ
AFZALLIKLARI:
-ELEKTR TOKI VA DORI MODDASINING BIRGALIKDAGI
TA’SIRI
-DORI MODDASINING UMUMIY TOKSIK TA’SIRINING
YO’QLIGI
-DORI PREPARATINING MINIMAL DOZASI
-KIRISHI QIYIN TO’QIMALARGAANIQ IONNING TANLAB
TA’SIR KO’RSATISHI VA DEPO HOSIL QILISHI

16.

17.

ELEKTROFOREZGA QARSHI
KO’RSATMALAR:
1.O’TKIR YIRINGLI YALLIG’LANISH KASALLIKLARIDA
2. II-III BOSQICH YURAK YETISHMOVCHILIGIDA
3. IIIBOSQICH GIPERTENZIYA
4. ISITMA
5. TAVSIYA ETILGAN PREPARATGA FARMOKOLOGIK QARSHI
KO’RSATMALARDA
6. DORI PREPARATI VA DOIMIY ELEKTR TOKINI INDIVIDUAL KO’TARA
OLMASLIKDA
7. DERMATIT YOKI ELEKTRODLAR QO’LLANILADIGAN SOHADA TERI
YAXLITLIGI BUZILGANDA

18.

Galvanoforez
Davolash maqsadida doimiy tokning past
kuchlanishli (80 voltgacha) va kichik
kuchli tok (50 milliampergacha)
qo‘llaniladi.

19.

Galvanoforezda quyidagi
elektrodlar qo‘llaniladi :
-qo‘rg‘oshinli, qalinligi 0.1 –
0.3 mm;
-platinali (ko‘z va quloq uchun vannalarda qo‘llaniladi);
-ko‘mirli, asosan
AGVK apparati uchun qo‘llaniladi (4 kamerali vanna)

20.

21.

Ta'sir qilish mexanizmi
Galvanik toklar yoki hosil bo‘ladigan impulslar teridagi nerv
retseptorlariga ta'sir
qiladi, ya'ni markazga intiluchi yo‘llar orqali impulslar ko‘rinishida
markaziy nerv
sistemasiga ta'sir etib, u yerda og‘riqdan ustun bo‘ladigan dominant
o‘choqni hosil
qiladi. U yerdan impulslar orqa miya orqali o‘tib, pastga tushuvchi
nervlar
yordamida patologik o‘choqqa tushadi. Bunday ta'sir neyroreflektor
ta'sir deb
ataladi. Bundan tashqari gumoral ta'sir farqlanadi – har xil biologik
aktiv moddalar
ishlab chiqarib, gipotalamo-gipofizar sistemsiga ta'sir etadi.

22.

Patologik o‘choq jarayonining katta-kichikligiga qarab elektrodlarni 2 xil qo‘yish
mumkin, ya'ni bo‘ylama va ko‘ndalang.
-Bo‘ylama usulda ketma-ket joylashadi va
to‘qima yuzasiga ta'sir qiladi. U asosan umurtqa pog‘onasi kasalliklarida, nerv
jarohatlarida (chiqish va kirish yerlari), segmentar zonalarga ta'sir qilishda
qo‘llaniladi.
-Ko‘ndalang usulda elektrodlar parallel joylashadi, ya'ni ikki elektrod oralig‘ida
kasallangan organ joylashadi va asosan qalinlik bo‘yicha ta'sir etadi. U bo‘g‘im va
ichki organ kasalliklarida qòllaniladi.

23.

24.

Muolajalar prokladka yoki qistirmalar yordamida o‘tkaziladi.
Prokladkalar paxtalik
to‘qimalardan tayyorlanib, 10-12 qavatdan iborat bo‘ladi,
shunda tok bir tekis
tarqaladi. Muolajalardan oldin prokladkalar fiziologik suyuqligi
yoki suv bilan
namlanadi, chunki bu bilan quruq teri qarshiligi yengiladi va
elektroliz
mahsulotlarining kuydiruvchi ta'siri bartaraf etiladi.
Muolajalar 10-15-20 minutgacha davom etishi mumkin, har kuni
yoki kun ora, 1
davolash kursiga 6-12-15 muolaja to‘g‘ri keladi

25.

ELEKTROSON
ELEKTROUYQU TERAPIYASI

26.

ELEKTROUYQU TERAPIYABU PAST CHASTOTALI(1-150GTS), PAST
QUVVATLI(10MAGACHA)VA 80V
GACHA BO’LGAN KUCHLANISHLI
IMPULSLI OQIM YORDAMIDA INSON
MARKAZIY ASAB TIZIMIGA TERAPEVTIK
TA’SIR QILISH USULI

27.

28.

TA’SIR MEXANIZMI:
IMPULS OQIMI ORBITALARNING TESHIKLARI
ORQALI KRANIAL BO’SHLIQQA KIRIB BORADI,
ULAR MIYA YARIM SHARLARIGA KO’TARILGAN
FAOLLASHTIRUVCHI TA’SIRLARNI KAMAYTIRADI VA
ULAR SEROTONERGIC NEYRONLARNI
FAOLLASHTIRADI. SEROTONIN SHARTLI REFLEKS
FAOLLIGI VA HISSIY FAOLLIKNING PASAYISHIGA
OLIB KELADI. SHU BILAN BEMOR UYQU HOLATIGA
YOKI UYQUCHANLIKKA KIRADI.

29.

30.

ELEKTROUYQU
TERAPIYANING FOYDALI
TOMONLARI:
-CHARCHOQ VA BOSH OG’RIQLARINI KAMAYTIRADI
-OG’RIQ HISSINI KAMAYTIRADI YOKI BUTUNLAY YO’QOTADI
-QON BOSIMINI NORMALLASHTIRADI
-QON IVISH SISTEMASIGA IJOBIY TA’SIR KO’RSATADI
-KAYFIYATNI KO’TARADI
-BOSHLANG’ICH BOSQICHIDA YENGIL UYQUCHANLIKNI
CHAQIRADI
-YUZAKI NOXUSH SEZGILARNI KAMAYTIRADI

31.

ELEKTR UYQU MUOLAJASINI O‘TKAZISHDA “ELEKTROSON 4”, “ELEKTROSON - 3”
APPARATLARIDAN KENG FOYDALANILADI. MUOLAJA 10-30
MINUTDAN 2-4 SOATGACHA
O‘TKAZILADI, HAR KUNI YOKI KUN ORA.

32.

QO’LLASHGA KO’RSATMALAR:
1. NEVROZDA
2. ASTENIK HOLATDA
3. UYQUSIZLIKDA
4. GIPO YOKI GIPERTONIYADAQON TOMIR BUZILISHLARIDA
5. YUZDAGI OG’RIQLARDA
6. MARKAZIY ASAB TIZIMI FUNKSIONAL BUZILISHLARIDA
7. EMOTSIONAL LABILLIKDA
8. YUZ SOHASI JAROHATLARIDA

33.

34.

FOYDALANISHGA QARSHI
KO’RSATMALAR:
-EPILEPSIYADA
-YURAK NUQSONLARIDA
-MIOKARD INFARKTIDA
-O’TKIR YIRINGLI YALLIG’LANISHLI KASALLIKLARDA
-HOMILADORLIKDA

35.

E’TIBORINGIZ
UCHUN
TASHAKKUR