Python тілінде программалаудың негіздері

1. Python тілінде программалаудың негіздері

2.

№12 ДӘРІС. ОБЪЕКТКЕ БАҒЫТТАЛҒАН БАҒДАРЛАМАЛАУДЫҢ
КОНЦЕПЦИЯСЫ.
Объектке бағытталған бағдарламалау (ООП) — бұл бағдарламалық
қамтамасыз етуді әзірлеу әдісі, ол кодты түсінікті, оңай кеңейтетін
және қолдайтын түрде құрылымдауға көмектеседі. Бұл көптеген
бағдарламалау тілдерінде, мысалы, Python, Java, C++, C# және
басқаларында қолданылатын негізгі бағдарламалау парадигмасы.
Бұл дәрісте біз ООП-тың негізгі принциптерін егжей-тегжейлі
қарастырамыз және Python тіліндегі мысалдарды қарастыратын
боламыз.

3.

"ООП 'объектілер' идеясына негізделген. Объектілер нақты заттарды
немесе
автомобильдер,
пайдаланушылар,
тапсырыстар
сияқты
абстракцияларды білдіруі мүмкін. ООП-да объектілер қасиеттер мен
әдістерге ие."
Қасиеттер немесе атрибуттар объектінің күйі туралы ақпаратты сақтау
үшін пайдаланылады, ол бағдарлама жұмыс істеген кезде өзгеруі мүмкін.
Әр класс объектісі осы атрибуттардың өзіне тән мәндеріне ие болуы
мүмкін, олар оның нақты күйін немесе мінез-құлқын сипаттайды.
Атрибуттар нақты объектілер мен олардың қасиеттерін бағдарламалауда
модельдеуге мүмкіндік береді, бұл объектке бағытталған тәсілдің негізі
болып табылады."

4.

Атрибуттардың мысалдары:
Автомобиль:
Түс (color) — мысалы, қызыл, көк немесе қара.
Модель (model) — мысалы, Toyota Camry, Ford Mustang.
Шығарылған жылы (year) — мысалы, 2020 немесе 2018.
Жылдамдығы (speed) — мысалы, 180 км/сағ, 240 км/сағ.
Двигатель түрі (engine_type) — мысалы, бензинді, дизельді, электрлі.
Адам:
Аты (name) — мысалы, Алексей, Мария.
Жасы (age) — мысалы, 25 жас, 30 жас.
Бойы (height) — мысалы, 170 см, 180 см.
Салмағы (weight) — мысалы, 70 кг, 80 кг.
Жынысы (gender) — мысалы, еркек немесе әйел."

5.

Әдістер — бұл класстардың ішіндегі функциялар, олар осы класстардың
объектілерінің мінез-құлқын сипаттайды. Яғни, әдістер — бұл объектіге
немесе классқа тиесілі функциялар, олар оның атрибуттарымен жұмыс
істей алады немесе белгілі бір әрекеттерді орындай алады.
Объектке бағытталған бағдарламалаудың негізгі концепциялары
ООП-да таза және қолайлы кодты жасауға көмектесетін бірнеше негізгі
принциптер бар. Олар: класстар, объектілер, инкапсуляция,
мұрагерлік, полиморфизм.
Класс — бұл объектілердің құрылымын және мінез-құлқын сипаттайтын
шаблон немесе сызба. Ол осы класстың объектілеріне қолжетімді болатын
деректерді (атрибуттар) және әрекеттерді (әдістер) анықтайды. Класс
форма береді, ал объектілер — осы класстың экземплярлары болып
табылады. Әр объект өзіне тән ерекше күйге ие болуы мүмкін, бірақ оның
мінез-құлқы класста сипатталған әдістермен анықталады.

6.

Мысалы: Автомобиль классы барлық автомобильдерді сипаттай
алады, бірақ нақты автомобильдер (объектілер) бір-бірінен
ерекшеленеді.
Объектілер — бұл класстың нақты экземплярлары болып табылады.
Объект кез келген нәрсе болуы мүмкін: автомобиль, пайдаланушы,
тауар, жалпы, өзіне тән сипаттамалары мен мінез-құлқы болуы мүмкін
кез келген нәрсе.
Мысалы: автомобиль объектісі сипаттамаларына (түс, модель) және
мінез-құлқына (жүру, тежелу) ие болуы мүмкін.

7.

# Класс
class Car:
# Конструктор (инициализация әдісі)
def __init__(self, brand, model, color):
self.brand = brand # Атрибут brand
self.model = model # Атрибут model
self.color = color # Атрибут color
# Әдіс
def start_engine(self):
print(f"{self.brand} {self.model} қозғалтқышы іске қосылды.")
# Объектіні жасау
my_car = Car("Toyota", "Corolla", ""Red")")
# Объектінің атрибуттары мен әдістерін пайдалану
print(my_car.brand) # Шығарады: Toyota
my_car.start_engine() # Шығарады: Toyota Corolla қозғалтқышы іске қосылды.

8.

Біз автомобильді сипаттайтын Car классын жасадық.
• init әдісінде объектінің үш атрибуты: brand, model және color
анықталады.
• start_engine әдісі автомобильдің қозғалтқышын іске қосуды
имитациялайды.
• my_car объектісін Car класынан нақты мәндермен жасадық.
• my_car объектісінің brand атрибутының мәнін шығарып, start_engine
әдісін шақырамыз.
Инкапсуляция — объектінің ішкі жұмыс детальдарын жасыру және
тек арнайы анықталған интерфейстер арқылы ғана қол жеткізуді
қамтамасыз ету. Бұл деректерді қорғауға көмектеседі және
объектілермен өзара әрекеттесуді жеңілдетеді.
• Мысалы: сіз автомобилді руль мен педальдар арқылы басқарасыз,
бірақ қозғалтқыштың қалай жұмыс істейтінін білмейсіз.

9.

Мұрагерлік жаңа класстарды бар класстар негізінде олардың қасиеттері мен
әдістерін мұра ете отырып құруға мүмкіндік береді,. Бұл кодты қайта
пайдалануға және оны икемдірек етуге көмектеседі.
• Мысал: Спорттық автомобиль классы автомобиль классының барлық
қасиеттерін мұрагерлікке ала отырып, мысалы, жылдамдықты арттыру
сияқты жаңа қасиеттерді қосуы мүмкін.
Полиморфизм — бұл әртүрлі класстардың объектілерінің бірдей
интерфейсті пайдалану қабілеті, бірақ әрқайсысының өзгеше әрекет ету
қабілеті.. Бұл объектілермен олардың қандай типке жататынына қарамастан
жалпы интерфейс арқылы жұмыс істеуге мүмкіндік береді.
Мысал: әртүрлі типтегі автомобильдер үшін жол жүру әдісі әртүрлі түрде
жүзеге асырылуы мүмкін (электромобиль мен спорттық автомобиль үшін),
бірақ олар бірдей түрде шақырылады.
ООП — бұл заманауи бағдарламалау тілдерінің негізі болып табылады, және
осы принциптерді түсіну сізге бағдарламаларды тиімді әзірлеуге көмектеседі.

10.

Тыңдағандарыңызға рахмет