Фиолетовый и Черный Простая Технология Основная Мысль Мысль Презентация_20241212_104247_0000

1.

Сот тауартану
сараптамасы
ОРЫНДАҒАН:
БАҚЫТБЕК ЗАРИНА

2.

Кіріспе
Сот
тауартануының
анықтамасы
Сот тауартануы – тауарлардың
сапасын, құнын, түпнұсқалығын
және басқа да қасиеттерін
зерттеуге бағытталған сараптама
түрі. Ол сот өндірісі барысында
дәлелдемелік деректерді алу үшін
тағайындалады және арнайы
ғылыми әдістерді қолдануды талап
етеді.
Сараптаманың мақсаты
мен маңызы
Мақсаты:
1. Тауардың сапасын немесе оның ақауларын анықтау.
2. Зиянның мөлшерін немесе шығынның көлемін
бағалау.
3. Контрафактілік өнімдерді анықтау.
4. Тауарлардың нарықтық құнын әділ анықтау.
Құқықтық және
экономикалық салалардағы
рөлі
Құқықтық салада:
Сотта әділ шешім қабылдауға ықпал етеді.
Тауардың сапасы мен құндылығы туралы
дауларды шешуге көмектеседі.
Контрафактілік тауарларды заңсыз
айналымнан шығаруға негіз болады.
Маңызы:
Экономикалық салада:
Сот процесінде дәлелдемелер ұсыну: Сараптама
нәтижелері сот шешімінің негізі бола алады.
Нарықтағы тауар айналымының ашықтығын
қамтамасыз етеді.
Тұтынушы құқығын қорғау: Сапасыз немесе
контрафактілік өнімдерге қатысты мәселелерді шешу.
Сапасыз өнімдермен күресу арқылы
экономикалық шығындарды азайтады.
Сақтандыру жағдайларында зиянды әділ
бағалауға мүмкіндік береді.

3.

Сот тауартану сараптамасының
құқықтық негіздері
02
Сот тауартану сараптамасы Қазақстан
Республикасының заңнамасы мен нормативтік
актілеріне сәйкес жүзеге асырылады. Оның
құқықтық негіздері азаматтық, қылмыстық және
әкімшілік істерде тауарларға байланысты даулы
мәселелерді шешуге бағытталған.

4.

Қазақстан Республикасының
заңнамасындағы реттелуі
1. ҚР Азаматтық іс жүргізу кодексі
(АІЖК):
Сот сараптамасын тағайындау тәртібі мен оны
өткізу нормалары реттеледі (мысалы, 86-89баптар).
2. ҚР Қылмыстық іс жүргізу кодексі
(ҚІЖК):
Қылмыстық істер бойынша сараптаманы тағайындау мен
өткізу тәртібі (272-281-баптар).
Сарапшының қорытындысы қылмыстық процестегі
маңызды дәлелдеме болып табылады.
Сараптама нәтижелерін дәлелдеме ретінде
қарастыру тәртібі.
3. ҚР «Сот сараптамасы туралы» заңы:
Сараптама жүргізудің жалпы ережелері мен
сарапшылардың құқықтары мен міндеттерін белгілейді.
Сараптама органдарының қызметін ұйымдастыру тәртібі.
4. Техникалық реттеу және стандарттау
туралы заңнама:
Тауарлардың сапасын тексеру үшін қолданылатын
стандарттар мен нормалар.
Сертификаттау және сәйкестік декларациялары.

5.

Сараптама тағайындау тәртібі
1. Соттың шешімі немесе өтініш:
Сараптама сот шешімімен немесе тараптардың өтініші бойынша тағайындалады.
2. Сараптама жүргізу үшін құжаттарды ұсыну:
Сараптамаға тауар үлгілері, келісімшарттар, техникалық құжаттар, шот-фактуралар және басқа қажетті
материалдар беріледі.
3. Сарапшыны немесе сараптама органын таңдау:
Тәуелсіз немесе мемлекеттік сарапшылар тартылуы мүмкін.
4. Сараптама өткізу:
Сарапшы тауардың сапасын, сәйкестігін, құнын немесе ақауларын зерттейді және қорытынды
дайындайды.
5. Қорытынды ұсыну:
Сарапшының қорытындысы сотқа дәлел ретінде беріледі.

6.

Сарапшының құқықтары мен міндеттері
Құқықтары:
Міндеттері:
1. Тауарды толық зерттеу үшін барлық қажетті
ақпаратты сұрату.
1. Зерттеуді толық және объективті түрде жүргізу.
2. Өзінің құзыретіне кірмейтін сұрақтардан бас тарту.
2. Белгіленген мерзімде қорытынды ұсыну.
3. Тәуелсіз зерттеулер жүргізу және қорытынды
жасау.
3. Сотқа жалған немесе алдын ала келісілген
ақпарат бермеу.
4. Сараптама өткізу барысында қауіпсіздік
талаптарының сақталуын талап ету.
жалған немесе алдын ала келісілген ақпарат бермеу.
4. Құпиялылықты сақтау (құпия деректерді
жария етпеу).

7.

Сараптаманың негізгі түрлері мен
міндеттері
01
Сараптаманың негізгі түрлері:
1. Сапаны бағалау сараптамасы:
Тауардың стандарттарға сәйкестігін тексеру.
Тауардың табиғи қасиеттерін, құрамын, техникалық және
функционалдық сипаттамаларын зерттеу.
Ақаулардың болуын және олардың пайда болу себептерін
анықтау.
2. Бағасын анықтау сараптамасы:
Нарықтағы тауардың құнын әділ бағалау.
Тауар құнына әсер ететін факторларды анықтау (сапа,
жасалу мерзімі, зақымдану дәрежесі).
Тауар құнының төмендеуі немесе жоғалуына байланысты
шығынды есептеу.
3. Контрафактілік және түпнұсқалық сараптама:
Тауардың түпнұсқа екенін немесе жалған екенін анықтау.
Контрафактілік өнімдерді анықтау үшін таңбалау және
сәйкестендіру белгілерін тексеру.
4. Мүліктік зиянды бағалау сараптамасы:
Зақымдалған немесе жоғалған тауарлардың құнын
есептеу.
Тауардың бастапқы және қалпына келтіру құнының
айырмашылығын анықтау.
02
Сараптама міндеттері:
1. Тауар сапасын бағалау:
Өнімнің белгіленген стандарттар мен
техникалық регламенттерге сәйкестігін
тексеру.
Өнімнің тұтынушылық қасиеттерін
анықтау.
Ақаулардың себептерін зерттеу (өндірістік,
тасымалдау немесе сақтау кезінде).
2. Бағасын анықтау:
Тауардың нарықтық құнын бағалау.
Құнға әсер ететін факторларды анықтау
(жағдайы, пайдалану мерзімі, сирек
кездесуі).
Экономикалық шығынды есептеу (мысалы,
жарамсыз тауардан келген залал).
3. Дәлелдемелерді ұсыну:
Сараптама нәтижелері сот шешімі үшін
негізгі дәлелдер ретінде пайдаланылады.
Зерттеу нәтижесінде алынған мәліметтерді
объективті түрде баяндау.

8.

4.Сараптама өткізу кезеңдері
1. Дайындық кезеңі
Сараптаманы тағайындау:
Соттың шешімімен немесе
тараптардың өтініші бойынша
сараптама тағайындалады.
Қажетті құжаттарды жинау:
Сарапшыға зерттеу жүргізу үшін
қажетті материалдар (тауардың
үлгілері, техникалық
сипаттамалар, келісімшарттар,
актілер) беріледі.
Зерттеудің міндеттерін анықтау:
Сот сарапшыға нақты сұрақтар
қояды:
Тауардың сапасы қандай?
Құны қанша?
Ақаулар бар ма, болса, олардың
пайда болу себебі неде?
Зерттеу әдістерін таңдау:
Сарапшы тауарды зерттеу үшін
қолданылатын әдістерді
(органолептикалық, физикалық,
химиялық, лаборато
риялық) таңдайды.
2. Зерттеу кезеңі
Тауарды қабылдау:
Сарапшы тауарды қабылдап, оны
толық зерттеу үшін алдын ала
тексеріс жасайды.
Зерттеу жүргізу:
Сарапшы таңдалған әдістерге сәйкес
зерттеу жүргізеді:
Органолептикалық әдіс: Тауарды
көру, сезу, есту арқылы бағалау
(мысалы, тамақ өнімдерін иісін
тексеру).
Физико-химиялық әдістер:
Тауардың құрамын, физикалық
қасиеттерін анықтау (мысалы,
металл немесе пластиктің беріктігін
зерттеу).
Сәйкестік тексерісі: Тауардың
стандарттарға немесе техникалық
регламенттерге сәйкестігін бағалау.
Деректерді жинақтау:
Сарапшы алынған нәтижелерді
құжаттап, ола
рды талдайды.
3. Қорытынды
дайындау кезеңі
Зерттеу нәтижелерін талдау:
Сарапшы зерттеудің барлық
нәтижелерін жүйелеп,
олардың негізінде қорытынды
жасайды.
Қорытынды құру:
Сарапшы ресми түрде
қорытынды дайындайды. Ол
келесі бөлімдерден тұрады:
Сараптаманы тағайындау
негіздері.
Тауардың сипаттамасы.
Қолданылған әдістер мен
зерттеу нәтижелері.
Сарапшының қорытынды
пікірлері.
Сотқа ұсыну:
Дайындалған қорытынды
сотқа немесе тағайындаушы о
рганға беріледі.
4. Қорытындыны
талқылау және
қолдану кезеңі
Қорытындыны
қарастыру:
Сот сарапшының
қорытындысын дәлел
ретінде қабылдап, оны
шешім қабылдау
барысында
пайдаланады.
Қорытындыны
түсіндіру:
Егер қажет болса,
сарапшы сотта өз
қорытындысын
түсіндіріп, қойылған
сұрақтарға жауап бере
ді.

9.

Сот тауартану сараптамасында қолданылатын әдістер мен
технологиялар
Негізгі қолданылатын
әдістер
Заманауи
технологиялар
1.Органолептикалық әдіс
2.Физикалық әдістер
3.Химиялық әдістер
4.Метрологиялық әдістер
5.Лабораториялық әдістер
6.Салыстырмалы әдістер
1.Сканерлеу және бейнелеу
технологиялары
2.Хроматографиялық зерттеулер
3.Спектроскопия
4.Цифрлық технологиялар мен
деректерді талдау
5.Өнім туралы ақпаратты
тексеру үшін QR кодтар мен
RFID чиптерін пайдалану.

10.

Қорытынды
Сот тауартану сараптамасы – құқықтық, экономикалық және техникалық аспектілерді қамтитын
маңызды процесс. Ол даулы жағдайларды шешуде, тауардың сапасын, құнын, түпнұсқалығын және
сәйкестігін бағалауда үлкен рөл атқарады.
Сараптаманың негізгі артықшылықтары:
1. Объективтілік:
Тауардың сапасы мен жағдайын ғылыми негізде анықтау мүмкіндігі.
2. Құқықтық қолдау:
Сот шешімін қабылдауда негіздеме ретінде қолданылатын дәлелдер ұсыну.
3. Әділ шешім қабылдау:
Зақымдалған немесе сапасыз тауарлардан келген шығынды әділ бағалауға көмектесу.
4. Заманауи технологияларды қолдану:
Тауарды тереңірек зерттеу және нақты нәтижелер алу.
Практикалық маңыздылығы:
Сараптама сауда, өндіріс, сақтандыру, тұтынушылар құқықтарын қорғау және контрафактілік
өнімдерді анықтау сияқты салаларда шешуші рөл атқарады. Ол экономикалық шығынды азайтып,
әділдік пен заңдылықты қамтамасыз етеді.
Қорытынды сөз:
Сот тауартану сараптамасы қоғамның құқықтық және экономикалық тұрақтылығын қолдауға
бағытталған маңызды құрал. Оның нәтижелері сот процестерінде шешім қабылдауға ғана емес,
сонымен қатар тұтынушылардың, өндірушілердің және саудагерлердің сенімін арттыруға ықпал
етеді. Сондықтан оның сапалы әрі білікті түрде жүргізілуі заңдылық пен әділд
іктің кепілі болып табылады.

11.

Назарларыңызға рақмет!