ассоциация өлшемдері-9.11.2020

1.

Ассоциациялар өлшемдері:
қауіп-қатер айырымы(RD),
салыстырмалы қауіп-қатерлік (RR),
шанстар (мүмкіндіктер) қатынасы (OR)
Биостатистика және ғылыми зерттеу негіздері
кафедрасының доценті Ахтаева Назгүл Смайлханқызы

2.

Дәріс жоспары:
1. Ассоциациялар өлшемдері
2. Қауіп-қатерлік (R)
3. Қауіп-қатерлер айырымы(RD)
4. Салыстырмалы қауіп - қатерлік(RR)
5. Шанстар (мүмкіндіктер) қатынасы (OR)

3.

-Ассоциация (лат. assciato – связываю)
заманауи психологияда екі немесе
одан көп психикалық құбылыстардың
арасындағы байланыс, және олардың
біреуінің пайда болуы екіншісінің
пайда болуын тудырады.
- Ассоциациялар өлшемі –
айнымалылар арасындағы
ассоциациялардың күшін өрнектейтін
шама.

4.

Байланыс (ассоциация) (association)
Байланыс – медицинадағы (эпидемиология) негізгі ұғым.
Егер бір айнымалының (тәуелсіз) бар болу ықтималдығы
екінші бір айнымалының (тәуелді) бар болуына байланысты
болса, онда екі айнымалы арасында байланыс бар деп
айтылады.
Байланыс оң және теріс болуы мүмкін. Байланыс күшінің
өлшемі – қауіп-қатерлер қатынасы, қауіп-қатерлер
айырымы, шанстар (мүмкіндіктер) қатынасы, байланыс
күшінің басқа көрсеткіштері (үздіксіз деректер үшін).
Байланысты талдау алгоритмі (байланыста бағаланатын
деректердің сапасын және оларды алу тәсілдерін
бағалағаннан кейін) байланыс жүйелі қателіктердің
салдары емес пе деген сұрақты бағалау қадамдарынан
тұрады.
Байланыс себепті ма?

5.

Қауіп-қатерлік (risk)
Қауіп-қатерлік – бұл белгілі-бір оқиғаның
(нәтиженің), мысалы, аурудың немесе жарақаттың
пайда болу ықтималдығы.
Қауіп-қатерлік 0-ден (нәтиженің пайда болу
ықтималдығы жоқ), 1-ге дейінгі (барлық
жағдайларда қолайсыз нәтиже күтіледі) мәндерді
қабылдайды.
Медициналық статистикада қандай да бір
факторлардың әсерінен оқиғаның пайда болу
қауіп-қатерінің өзгеруі зерттеледі.
Пациенттер шартты түрде 2 топқа бөлінеді,
олардың біреуіне фактор ықпал етеді, екіншісіне
ықпал етпейді.

6.

Қауіп-қатерлік (risk)
Қауіп-қатерлік этиологияны (қауіп-қатер
факторлары, немесе қорғаныс
факторлары), диагностиканы (бар
ауруды айқындау ықтималдығы), емдеу
(қолайлы емес оқиғаның пайда болу
немесе жазылу ықтималдығы), аурудың
алдын-алу, болжау (белгілі бір
популяцияда аурудың белгілі бір
сатысында пайда болуы мүмкін оқиға)
зерттеулерінде негізгі ұғым болып
саналады.

7.

Қауіп-қатерлік (risk)
Қауіп-қатерлік оқиға пайда болған
адамдар санының белгілі бір
фактордың ықпалында бақыланып
отырған адамдар санына қатынасымен
есептеледі.
Қауіп-қатерлік медицинада
оқиғаның пайда болу ықтималдығын
алдын-ала болжауда, оның пайда
болу себептерін анықтауда,
диагностикалық критерийлерді және
олардың шынайылықтарын
анықтауда, емдеу мен аурудың алдыналуды бағалауда қолданылады.

8.

Қауіп-қатерлер айырымы (risk difference,
attributive risk)
Қауіп-қатерлер айырымы – байланыс
көрсеткіші, бір қауіп-қатерден екінші
қауіп-қатерді
арифметикалық
алып
тастау арқылы өрнектеледі.
Қауіп-қатерлер айырымы популяцияға
әсер ету арқылы немесе қауіп-қатер
факторымен
келтірілген
зиянды
есептеуге мүмкіндік береді.

9.

Нәтиже бар Нәтиже жоқ барлығы
(+)
(-)
Қауіп-қатер А
В
А+В
факторы
бар (+)
Қауіп-қатер С
D
С+D
факторы
жоқ (-)
Барлығы
А+С
В+D
А+В+С+D