Момын Нуржан

1.

КӘСІБИ ӨСУДЕГІ
КЕДЕРГІЛЕР,
ОЛАРДЫ
БОЛДЫРМАУ
ЖӘНЕ ЖЕҢУ
ЖОЛДАРЫ
Психология
19.10.2023ж
ОРЫНДАҒАН:ҚУАТБАЙ Д
МАЗМҰНЫ
-
Кіріспе
-
Негізгі бөлім
-
Кәсіби өзін

2.

-
Кәсіби кедергілер себебі
-
Кәсіби кедергілерді шешу жолдары
-
Қорытынды /Қолданылған әдебиеттер тізімі
КІРЕСПЕ
КЕДЕРГІ
адамның тіршілік әрекетінің көріністерін шектеу, оның
қажеттіліктерін қанағаттандыруға жол бермеу үшін объектінің
қасиеттерін көрсететін психологиялық құбылыс.
Психологиялык кедергілердін турлері: дагдарыстар касіби дамутулгалык; тулганын жеке
психологиялык касиеттері (қаттылық, төмен төзімділік, агрессивтілік жане т.б.); касіби психологиялык
денсаулыктын, нашарлауы; касіби жойылу.
Негізгі бөлім
Кәсіби өсу
Кәсіби өсу (даму) - еңбек әлемінде, соның ішінде жекеленген кәсіби
ролдердің, кәсіби мотивацияның, кәсіби білімдер мен дағдылардың
2

3.

әртүрлі аспектілерін игеруге бағытталған адамның онтегенезде болып
жатқан әлеуметтену үрдісі.
Кәсіби өзін
Кәсіби өзін- өзі анықтаудың басты(ізгі) мақсаты - адамдағы өз
даму келешегін өз бетінше саналы түрде жоспарлауға және оны
іске асыруға деген іштей дайындықтың бірте -бірте қалыптасуы.
(Ізгі мақсат деп аталу себебі бұл мақсатқа қол жеткізу өте сирек
кездеседі
Кәсіби өзін – өзі анықтаудың міндеттерінің негізгі топтарына
ақпаратты-анықтамалық немесе ағартушылық, диагностикалық
( өзін - өзі тануға жәрдемдесу), моральді –эмоциялық ( таңдауда,
шешім қабылдауда көмек көрсету) міндеттері жатады.
Кәсіби өсу - технологиялық әрекеттің үнемі жүзеге асуы,
бағытталудың, қалыптасудың тиімділігін арттыру.
3

4.

“Кәсіби өсудегі кедергілер”
Белгілері:
орындалатын іс-әрекеттегі мағынаның тоқтауының субъективті
сезімі; жұмысқа қатысты жағымсыз эмоциялардың басым
жоғалуы; жаңа сезімнің жоғалуы; дамудың болуы; тітіркену
немесе апатия, жағымсыз субъективті статус (әл-ауқат,
белсенділік, көңіл-күй); ауырсыну синдромының болуы (соның
ішінде психоэмоционалды - «жан психикалық стресстің
жоғарылауына төзімділіктің төмендеуі; бейімделу
қызығушылықтың төмендеуі
Кедергілер бастауы:
-Оқу және кәсіптік бағдардың дағдарысы (14 15 немесе 16 17 жас)
нұсқалық кезеңде Факторлар: кәсіби ниеттерді жүзеге асыру
мүмкін емес. Мамандықты жеке қарастырмай таңдау
психологиялық ерекшеліктеріжәне психофизиологиялық
4

5.

қасиеттері. Маманның жағдайлық таңдауы оқу орны. Күресу:
Психологиялық сауатты кәсіби кеңес беру. Кәсіби ниеттерді
түзету
- Кәсіптік білім беру кезеңіндегі кәсіптік таңдау дағдарысы (16-18
немесе 19-21 жас) Факторлар: Қанағаттанбау, кәсіптік білім
беру және кәсіптік оқыту. Әлеуметтік тұрғыдан өзгеріңіз
экономикалық жағдайларөмір. Жетекші қызметті қайта
құрылымдау. Жеңу жолдары: Белсендендіру тренингі танымдық
белсенділік. Тәрбиелік мотивтердің өзгеруі кәсіби қызмет.
Мамандық таңдауды түзету
- Кезеңдегі кәсіби күту дағдарысы (18-20 жас немесе 21-23 жас).
кәсібибейімделу Факторлар: Кәсіби бейімделудегі сәйкессіздік.
Жеңу жолдары: Кәсіби күш- жігерді белсендіру. Еңбек мотивтерін
түзету және І тұжырымдамасы. Мамандық пен қиындықтар. Жаңа
жетекші әрекетті меңгеру.Кәсіби үміт пен шындық арасындағы
кәсіпті өзгерту
- Бастапқы кәсібилендіру кезеңіндегі кәсіби өсу дағдарысы (3033
жас) Факторлар: атқаратын лауазымының мүмкіндіктеріне және
олардың кәсіби өсуіне қанағаттанбау. Кәсіби өзін-өзі бекіту
қажеттілігі және оны қанағаттандыру қиындығы. Жеңу жолдары:
Әлеуметтік кәсіби белсенділікті және біліктілікті арттыру. Жұмыс
орны мен қызмет түрін өзгерту.
Кәсіби кедергілерді шешу
Жолдары
5

6.

Кәсіби өсудегі кедергілерді болдырмау үшін және
оларды жеңу үшін төмендегі әрекеттерді сақтау
қажет:
• Мақсат қоя білу; өз алдына кәсіби мәнді
мақсат пен өзіндік даму міндеттерін қою;
• Жоспарлау: өзіндік даму құралдары мен
әдістерін, әрекеттері мен тәсілдерін таңдау;
• Түзету: өзімен жүргізілген жұмыс
нәтижелеріне қажетті түзетулер енгізу.
• - Кәсіби әрекетті атқаруға кедергі жасайтын
тыс нәрселермен айналысуы және жұмыстың
атқарылуы кезіндегі қателердің туындауында
болатын жағдайлардан өзін алшақ ұстауға
ұмтылу, жауапқа тартылуға тура келетін
шараларды болдырмау.
6

7.

Қорытынды
Рухани ілгерілеу адамның өзін-өзі жеңу күшімен өлшенуі
керек. Өзін-өзі дамыту жолына түскен адам сөзсіз көптеген
қиындықтарға, қиындықтарға және кедергілерге тап болады.
Оған тек шыдамдылар ғана бар күш жігерімен төтеп бере алады.
Көптеген кәсіпкерлерге қол жеткізген ерекше адамдардын
өмірі мен қызметін талдау арқылы ол сәттіліктің маңызды
психологиялық сипаттамаларын атап ті. Маккей есімді
бизнестренер бәрімізде жеке қабілеттер болғанымен,
өркендеген адамдардың жалпы сипаттамаларын ажыратуға
болады деп санайды.
Осы ерекшеліктерге сүйене отырып, ол келесі
компоненттердін қосындысын қамтитын сәттілік
формуласын шығарды: табандылық, мақсатты анықтау, күш
жігерді шоғырландыру. Егер сіз осы формулаға өзіне деген
сенімділікті қоссаңыз, сәттілік сөзсіз келеді. Сонымен,
әрқайсымыз өз қабілеттерімізді, мінезімізді, іскерлік
белсенділігімізді, мақсаттылығымызды дамыту үшін коп
нарсе жасай аламыз. Аталған ерекшеліктердің барлығын
дерлік өзгертуге және дамытуга болады.
7

8.

Кәсіби жетістік формуласы: табыс табандылық мақсатты
аныктау өзіне деген сенімділік - күш-жігерді шоғырландыру:
Қолданылған әдебиеттер тізімі
• И.Д.Богаева .Педагогикалық қызметтегі кәсіби
шеберлік//2009
• Г.К. Селевко. Педагогикалық технологияларды меңгеру
факторы//2009
• А.Горбунова Зерттеу туралы білімі, білік дағдысының
болуы 2007
8