Ekonomia Wykład 1. Wprowadzenie do Ekonomii - Rynek, formy rynkowe

1.

EKONOMIA
Wykład
Prowadzący:
dr Robert Majkut
[email protected]

2.

Wprowadzenie do ekonomii
2

3.

Plan wykładu:
1) Założenia organizacyjne wykładu
2) Geneza ekonomii
3) Główne szkoły ekonomii
4) Opcje i funkcje ekonomii
5) Rynek jako podstawowy obszar
badań ekonomicznych
3

4.

Założenia organizacyjne,
program zajęć i warunki
zaliczenia wykładu z Ekonomii

5.

Ekonomia na Państwa kierunku jest przedmiotem
kształcenia ogólnego, podstawowego, który
wyposaża w wiedzę, umiejętności i kompetencje:
- przydatne na dalszym etapie studiów (na zajęciach
z przedmiotów kierunkowych i specjalnościowych
oraz przy pisaniu projektu kierunkowego);
-
wymagane wśród osób posiadających wyższe
wykształcenie po studiach;
Pytania z Ekonomii będą na egzaminie dyplomowym.

6.

Metody dydaktyczne:
wykład i ćwiczenia

7.

Program wykładu
1. Rynek, prawa rynku, podaż popyt, elastyczność popytu i
podaży
2. Analiza kosztów w prowadzeniu dzielności gospodarczej
3. Miary aktywności ekonomicznej
4. Rynek pracy i bezrobocie
5. Inflacja
6. Polityka monetarna i fiskalna
7. Czynniki wzrostu gospodarczego
8. Model IS-LM
9. Cykle koniunkturalne
10. Globalizacja
11. Społeczna odpowiedzialność biznesu

8.

Ocena na zaliczenie przedmiotu:
Ocena wynikająca z:
1) Pozytywnej oceny zaliczeniowej z
ćwiczeń
2) Pozytywnej oceny z egzaminu z
treści wykładu

9.

Wykład kończy się egzaminem, który
będzie w formie testu na moodlu na
ostatnich zajęciach realizowanych w sali
w Uniwersytecie WSB Merito.
Test można wypełnić na smartfonie, ale
zaleca się przyniesienie na egzamin
laptopa lub tabletu (w miarę
możliwości).

10.

Literatura obowiązkowa:
•Ekonomia, Paul A. Samuelson, William D. Nordhau

11.

Literatura uzupełniająca:
• Mikroekonomi, David Begg, Rudiger Dornbusch, Stanley Fischer
• Makroekonomia, David Begg, Rudiger Dornbusch, Stanley Fischer
• Przedsiębiorczość w perspektywie interdyscyplinarnej, Robert
Majkut
• Przedsiębiorca wobec współczesnych uwarunkowań i czynników
przedsiębiorczości, Robert Majkut
Dodatkowo:
-
Materiały do zajęć:
- Prezentacje do wykładów – kurs na moodlu
Syntetyczne treści wykładowe – manual na moodlu

12.

Ekonomia jest jedną z nauk społecznych
zajmującą się problemem gospodarowania
ograniczonymi zasobami w celu zaspokajania
nieograniczonych potrzeb.
12

13.

Słowo Ekonomia wywodzi się od greckich słów:
oikos - dom inomas - prawo, reguła.
W starożytności terminem ekonomia
najwcześniej posługiwali się: Ksenofont (430355 p.n.e.) i Arystoteles (384-322 p.n.e.).
Ekonomia pierwotnie dotyczyła zasad
prowadzenia gospodarstwa domowego
13

14.

Ekonomia
Mikroekonomia Makroekonomia
14

15.

Ekonomia spełnia następujące funkcje:
1) Poznawczą
(w oparciu o wyniki badań tworzy się teorie
wyjaśniające działanie machizmów
gospodarczych)
2) Aplikacyjną
(ekonomia jest nauką praktyczną, stosowaną,
wskazuje sposoby ograniczania problemów
ekonomicznych takich jak kryzys gospodarczy
bezrobocie, inflacja itp.).
15

16.

Podstawowymi pytaniami ekonomii są:
1) co wytwarzać?
2)jak wytwarzać?
3) dla kogo wytwarzać?
Głównymi zagadnieniami ekonomii są kwestie
alokacji i dystrybucji zasobów.
Nadrzędnym celem ekonomii jest wskazywanie
sposobów radzenia z problemem rzadkości
zasobów w sytuacji nieograniczoności
potrzeb.
16

17.

Racjonalność gospodarowania polega na
minimalizacji kosztów (zużycia zasobów) i
maksymalizacji korzyści.
Ograniczoność zasobów jest podstawową
przyczyną konieczności racjonalnego
gospodarowania.
Jego istotą jest dokonywanie najbardziej
korzystnych (optymalnych) wyborów przy
podejmowaniu decyzji w zakresie celów
społeczno-gospodarczych oraz środków i metod
(sposobów) realizacji tych celów.
17

18.

EKONOMIA jest to nauką o racjonalnym
gospodarowaniu zasobami, czyli czynnikami
produkcji:
-ziemią
-pracą
-kapitałem.
18

19.

Zasada racjonalnego gospodarowania
(zasada gospodarności) - może być
ujmowana dwojako:
1.jako zasada największego efektu przy
danym nakładzie środków.
2.jako zasada najmniejszego nakładu
środków na osiągnięcie danego efektu.
19

20.

Racjonalność gospodarowania oparta jest na
rachunku ekonomicznym.
Polega on na porównywaniu uzyskanych z
danej działalności gospodarczej efektów (np.
dochodów) z ponoszonymi w związku z tą
działalnością nakładami (np. wydatkami) w
celu wyboru możliwie najlepszych, czyli
najbardziej efektywnych ekonomicznie,
wariantów podejmowanych decyzji
20

21.

Przedmiot ekonomii stanowi obszar ludzkich
zachowań obejmujący produkcję, wymianę i użytek
czyniony z dóbr i usług.
Naczelnym problemem ekonomicznym stojącym
przed społeczeństwem jest pogodzenie
sprzeczności między nieograniczonymi potrzebami
ludzkimi w zakresie dóbr i usług a ograniczonością
niezbędnych do ich wytwarzania zasobów.
Celem ekonomistów jest formułowanie teorii
zachowań ludzkich i ich weryfikacja w zestawieniu z
rzeczywistością
21

22.

Główne szkoły i nurty ekonomiczne:
22

23.

- Merkantylizm akcentował
wspieranie postępu technicznego,
który jest efektem
przedsiębiorczości, innowacyjności i
kreatywności.
Przedsiębiorczość jest motorem
wzrostu gospodarczego.
(za prekursora merkantylizmu uważa się
Thomasa Muna żyjącego w latach 1571-1641)

24.

Fizjokratyzm
Podstawowe miejsce w teorii fizjokratów ma koncepcja
pracy produkcyjnej i produktu dodatkowego.
Fizjokraci uważali, że produkcyjną pracą (tj. tworzącą nową
wartość) jest jedynie praca w rolnictwie, bo tam powstaje
tzw. produkt dodatkowy, czyli nadwyżka wytworzonej
wartości ponad koszty produkcji.
Produkcyjne są jednak tylko gospodarstwa nowoczesne,
typu kapitalistycznego, bo nastawione na rynek – stosują
nowe metody produkcji.
(Do prekursorów zalicza się Françoisa Quesnaya oraz Anne-RobertaJacques Turgo)
24

25.

- Leseferyzm i liberalizm – swoboda
działalności gospodarczej, wolność
gospodarcza stanowi podstawowy
warunek rozwoju gospodaczego.

26.

-Ekonomia klasyczna – ekonomia wyraża się w
pomysłowości, twórczości, identyfikowaniu i
wykorzystywaniu szans, ale również
umiejętność oszczędzania i mobilizowania
kapitału (A.Smith).
Przedsiębiorczość gospodarczą należy wiązać z:
a) poszukiwaniem sposobów na podnoszenie
wydajności i zyskowności realizowanych
przedsięwzięć,
b) kreatywnością
c) ponoszeniem ryzyka (J.B.Say).

27.

Keynesizm - gospodarka jest z założenia niestabilna i
nie ma tendencji do równowagi ogólnej, czyli
produkcji potencjalnej, która oznacza, że gospodarka
znajduje się w stanie pełnego zatrudnienia.
Kluczowa role w gospodarce wzroście
gospodarczym odgrywa popyty glokany jako suma
popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego.
Inwestycje pobudzają wzrost gospochy poprzez
mechanizm mnożnikowy.
27

28.

-ekonomia neoklasycznawszystkie podmioty gospodarcze
zachowują się w sposób racjonalny.
Mówi się przy tym o homo
economicus.
Przedsiębiorczość oparta na
określonych cechach, takich jak
innowacyjność, ponoszenie ryzyka,
kierowanie, organizowanie działalności.
(prekursor Alfred Marshall)

29.

-Instytucjonalizm – przedsiębiorczość
musi być oparta na wiedzy
specjalistycznej, menedżerskiej.
W ten sposób może pobudzać wzrost
gospodarczy i postęp technologiczny.
(przedstawiciel T.Veblen)

30.

- Neoliberalizm –
przedsiębiorca, jako jednostka
ponosząca ryzyko i działająca
w warunkach niepewności
(przedstawiciele: Friedrich
August von Hayeka;
Współcześnie Milton
Friedman – twórca
monetaryzmu)

31.

Podstawą kategorią ekonomii jest rynek.
Rynek zazwyczaj charakteryzuje się
jako miejsce spotkań kupujących i
sprzedających w efekcie czego
dochodzi do kształtowania warunków
kupna i sprzedaży określonej w
transakcji ilości dóbr (towarów, usług,
aktywów) po określonych cenach.
31

32.

Rynek nie musi oczywiście istnieć jako jedno,
fizyczne miejsce, może być tworzony przez całą
ogólnokrajową sieć sklepów, a może również
istnieć tylko wirtualnie, w postaci zapisów
transakcji na dyskach komputerowych.
Rynek można więc również rozumieć jako
całokształt dokonywanych transakcji
kupna/sprzedaży danego towaru, usługi
lub aktywa.
32

33.

Istnieje wiele klasyfikacji
rynków.
Jak można podzielić rynki
oraz jak forma rynku
wpływa na konsumentów i
przedsiębiorców?
33

34.

Istnieje wiele klasyfikacji rynków. Rynki można podzielić:
wg kryteriów przedmiotowych na rynki towarów, usług, aktywów, a także
rynki dóbr konsumpcyjnych (trwałych i nietrwałych), inwestycyjnych,
czynników produkcji,
wg kryteriów geograficznych na rynki lokalne, regionalne, narodowe,
międzynarodowe, globalne,
wg kryteriów podmiotowych na rynki producenta (monopol) konsumenta
(konkurencja doskonała i niedoskonała – monopolistyczna),
wg kryterium legalności na rynki legalne, półlegalne i nielegalne (czarne)
wg liczby aktorów (w ujęciu W. Euckena). Klasyfikacja ta zamieszczona jest w
tabeli poniżej. Pokazuje ona różne formy rynków w zależności ile i jakie
podmioty na nich występują. Charakterystyka podmiotów (jeden duży, mało
średnich, dużo małych) oznaczać może np. wielkość zatrudnienia, obrotów ale
przede wszystkim udział w danym rynku. W przypadku kategorii „dużo małych”
34
klientów chodzi po prostu o gospodarstwa domowe.

35.

Oferent
Jeden
duży
Mało średnich
Dużo
małych
Monopol
bilateralny
Ograniczony
monopson
Monopson
Ograniczony
Mało średnich
monopol
Oligopol
bilateralny
Oligopson
Oligopol
Polipol
Klient
Jeden
duży
Dużo
małych
Monopol
35