4-дәріс

1.

4-тақырып. Сақтандыру
нысандары, салалары, класстары
және түрлері

2.

Жоспар:
1. Сақтандыру нысандары
2. Сақтандыру салалары мен
сыныптары

3.

Заңға сәйкес мынадай негіздерге
байланысты сақтандырудың
нысандары ажыратылғын:
Міндеттік дәрежесі бойынша
ерікті
міндетті
Сақтандыру лбъектісі бойынша
Жеке
Мүліктік
Сақтандыру төлемін төлеу негіздері бойынша
Жинақтаушы
Жинақтаушы емес

4.

Ерікті сақтандыру
Міндетті
• адамдардың жеке
өмірі және
шаруашылық
жағдайындағы
мүліктік мүдделерін
әр түрлі
жағдайлардан
қорғауға деген
қажеттіліктен
туындайды.
• заңмен бекітілген
және оның талабын
орындауға барлық
адам міндетті,яғни
адамдардың белгілі
әрекетпен
айналыспауға
қойылатын заң
жүзіндегі талап.

5.

Ерікті сақтандыру
Мүліктік және жеке деп екіге бөлінеді.
Жеке сақтандыру-азаматтың
өмірін,денсаулығын,еңбекке қабылеттігін және жеке
басына байланысты өзге де әр түрлі жағдайлардан
қорғауға деген қажеттіліктен туады.
Жазатайым оқиғалардан
Ауырудан
Өмірде белгілі оқиғалардың басталуына байланысты
Өмірді сақтандыру
Көп елдерде ерікті сақтандыру сыйақысы сақтандыру
компаниясының сыйақысының 50-80%
ұстаса,қазақстанда небәрі 2% ғана. Ол жан басына
шаққанда 4$ құраса, дамыған елдерде айталық АҚШта-1661$, Жапонияда-2528$. Ұлыбританияда-2725$,
Швецарияда-3291$.

6.

Міндтті сақтандыру
Мүлікті сақтандыру және жауапкершілікі
сақтандыру.
Мүліті сақтандыру –заңды және жеке тұлғалардың
жылжымаитын мүліктерін,көліктерін,малын,ұй
мүліктерін.ауылшаруашылық
өнімдерін,қондырғыларын,шикізат және т.б.ларды
сақтандыруда туындайтын қатынас.
Жауапкершілікті сақтандыру-бұл көлік иелерінің
азаматтық құқықтық жауапкершілігін
сақтандыру,жүмыс беріушінің жүмысшылар
алдындағы жауапкершіліктерін сақтандыру
,кәсіпорындардың 3-түлғаға тигізетін залалдарын
сақтандыру және т.бзаңды және жеке түлғалардың
заң жүзінде туындайтын азаматтық құқықтық
жауапкершіліктерін сақтандыруға байанысты
қатыныс.

7.

2. Сақтандыру ұйымының сақтандыру
қызметi "өмiрдi сақтандыру" саласы және
"жалпы сақтандыру" саласы бойынша
жүзеге асырылады.

8.

Өмiрдi сақтандыру" саласы ерiктi
сақтандыру нысанында мынадай
сыныптарды
қамтиды:
•өмiрдi
сақтандыру;
•аннуитеттiк
сақтандыру

9.

"Жалпы сақтандыру" саласы ерiктi
сақтандыру нысанында мынадай
сыныптарды қамтиды:
1) жазатайым жағдайлардан сақтандыру;
2) ауырған жағдайдан сақтандыру;
3) автомобиль көлiгiн сақтандыру;
4) темiр жол көлiгiн сақтандыру;
5) әуе көлiгiн сақтандыру;
6) су көлiгiн сақтандыру;
6-1) ғарыш объектілерін сақтандыру;
7) жүктердi сақтандыру;
8) осы тармақтың 3)-7) тармақшаларында аталған
сыныптарды қоспағанда, мүлiктi залалдан сақтандыру;
9) автомобиль көлiгi иелерiнiң азаматтық-құқықтық
жауапкершiлiгiн сақтандыру;

10.

10) әуе көлiгi иелерiнiң азаматтық-құқықтық жауапкершiлiгiн
сақтандыру;
11) су көлiгi иелерiнiң азаматтық-құқықтық жауапкершiлiгiн
сақтандыру;
11-1) ғарыш объектілері иелерінің азаматтық-құқықтық
жауапкершілігін сақтандыру;
11-2) кәсіби жауапкершілікті сақтандыру;
12) осы тармақтың 9), 10), 11), 11-1) және 11-2)
тармақшаларында көрсетілген сыныптарды қоспағанда,
азаматтық-құқықтық жауапкершілікті сақтандыру;
13) заемдарды сақтандыру;
14) ипотеканы сақтандыру;
15) кепілдіктер мен кепілгерліктерді сақтандыру;
15-1) осы тармақтың 13), 14), 15) және 16) тармақшаларында
көрсетілген сыныптарды қоспағанда, қаржы ұйымдарының
шығындарын сақтандыру;
16) басқа да қаржы шығындарынан сақтандыру;
17) сот шығыстарынан сақтандыру;
18) титулдық сақтандыру.

11.

Өмiрдi сақтандыру сақтандырылушы
қайтыс болған немесе ол сақтандыру
мерзiмi бiткенге дейiн не сақтандыру
шартында белгiленген жасқа дейiн өмiр
сүрген жағдайда сақтандыру төлемiн
жүзеге асыруды көздейтiн сақтандыру
түрлерiнiң жиынтығы болып табылады.

12.

Аннуитеттiк сақтандыру сақтандырылушы белгiлi бiр жасқа жеткен,
еңбек ету қабiлетiн (жасына байланысты, мүгедектiгiне байланысты,
науқастығына байланысты) жоғалтқан, асыраушысы қайтыс болған,
жұмыссыз қалған жағдайларда немесе сақтандырылушының жеке
табыстарының кемуiне немесе одан айрылуына әкелiп соққан өзге де
жағдайларда зейнетақы немесе рента түрiнде шартта белгіленген
мерзім ішінде немесе өмір бойы кезең-кезеңiмен сақтандыру
төлемдерiн жүзеге асыру көзделетiн жинақтаушы сақтандыру
түрлерiнiң жиынтығы болып табылады. Аннуитеттiк сақтандыру
шарттары бойынша кезең-кезеңiмен сақтандыру төлемдерiн жүзеге
асыру жағдайы сақтандыру төлемдерiнің мөлшерін айқындаумен,
нақтылаумен және растаумен байланысты емес.

13.

Cақтандырылушы жазатайым жағдайдың, кәсіби
аурудың салдарынан қайтыс болған, еңбек ету (жалпы
немесе кәсіптiк жағынан) қабiлетiн (толық немесе
iшiнара) жоғалтқан немесе сақтандырылушының
денсаулығына өзге де зиян келтiрiлген жағдайларда
оның шығыстарын тіркелген сомада және (немесе)
iшiнара немесе толық өтемi мөлшерiнде сақтандыру
төлемiн жүзеге асыру көзделетiн сақтандыру түрлерiнің
жиынтығы болып табылады.

14.

Ұсынылатын әдебиеттер:
Сақтандыру қызметі туралы Қазақстан
Республикасының 2000 ж. 18 желтоқсандағы
№ 126-II Заңы (2009.11.07. берілген өзгерістер
мен толықтырулармен) 78 бап
Обязательное социальное страхование :
сборник норм. – прав. актов. – Алматы :
Юрист, 2004. – 39 с
Худяков А.И. Страховое право РК. Учебник. Алматы, Издательство «Норма-К» - 456
Белых В.С., Кривошеев И.В. Страховое право.
– М.: Издательство Норма.