1 Мемлекеттіліктің белгілері

1.

11.1.2 бөлім Мемлекеттану
Тақырып:
Мемлекеттіліктің белгілері

2.

Оқу мақсаты:
11.2.1.1 мемлекеттіліктің басты белгілерін
талдау

3.

«Мемлекет» деген ұғымды
топтастырыңыз
?
?
?
Мемлекет
?
?

4.

Терминдерге қысқаша түсінік
Мемлекет – белгілі бір аумаққа иелік етіп, халқының еркін
дамуы үшін қоғам табиғатына сәйкес ортақ істерді атқаратын
басқарудың жоғарғы дәрежеде ұйымдасқан жүйесі, саяси
билік ұйымы.

5.

Президент
инаугурациясы
сәтінде
қандай
мемлекеттік
рәміздерді байқадыңыз?
Тарихи сәтте неліктен мемлекеттік нышандар міндетті түрде
болуы тиіс?
Сіздің ойыңызша, мемлекеттіліктің тағы да қандай белгілері бар?

6.

Елімізде Президентті ұлықтау рәсімі ең алғаш
1991
жылы
1
желтоқсанда
болды.
Инаугурацияда Тұңғыш Президент Н. Ә.
Назарбаев егеменді елдің Туы астында,
Конституцияға қолын қойып тұрып, Қазақстан
халқына
қалтқысыз
қызмет
көрсетуге
салтанатты түрде ант берді.

7.

СЕН БІЛЕСІҢ БЕ?
Кеңестік дәуірде мемлекет басшысын салтанатпен
ұлықтау дәстүрі болмаған. Ұлықтау рәсімін өткен
ғасырдың 90-жылдары ТМД елдері жасай бастады.
1789 жылғы 30 сәуірде АҚШ Президенті Дж.
Вашингтонның салтанатты ұлықтау шарасы болған.
Ол оқыған 135 сөзден тұратын ант мәтіні әлі күнге
сақталған және әрбір жаңа президент сол мәтінді
қайталайды.

8.

МЕМЛЕКЕТТІҢ ПАЙДА БОЛУ ТЕОРИЯЛАРЫ
Патриархалдық.
Ағылшын
ойшылы
Р.Филмер
мемлекеттің
пайда
болуын
отбасымен байланыстырады. Ол ру, тайпа,
қауымдастыққа бірігу мемлекетке дейінгі бірігуі
деп санайды. «Отбасы басшысы – әке,
мемлекет басшысы – монарх» деген анықтама
берді.

9.

МЕМЛЕКЕТТІҢ ПАЙДА БОЛУ ТЕОРИЯЛАРЫ
Қоғамдық келісім. Т. Гоббс, Ж. Ж. Руссо
мемлекет тәуелсіз әмірші мен оның қол
астындағы адамдардың келісімі, шарты арқылы
пайда болған дейді. Осы шарттың негізінде
адамдар өз бостандықтары мен билігін
мемлекетке тапсырады.

10.

МЕМЛЕКЕТТІҢ ПАЙДА БОЛУ ТЕОРИЯЛАРЫ
Теологиялық. А. Августин, Ф. Аквинский
мемлекет құдайдың құдіретімен пайда болған
дейді. А. Августинның «Құдай қаласы туралы»,
ал Ф. Аквинскийдің «Билеушіл ердің басқаруы
туралы» деген еңбектерде олардың саяси
көзқарасы баяндалған.

11.

МЕМЛЕКЕТТІҢ ПАЙДА БОЛУ ТЕОРИЯЛАРЫ
Күш көрсету. Е. Дюринг, Л. Гумплович,
К. Каутский пікірі бойынша, мемлекет бір елді
екінші елдің немесе ішкі күштердің билікті басып
алуынан пайда болған.

12.

МЕМЛЕКЕТТІҢ ПАЙДА БОЛУ ТЕОРИЯЛАРЫ
Психологиялық. Г. Тард, Л. Петражицкий
мемлекетті адамдарға психологиялық әсер
етуден пайда болған дейді. Олар бір адамдар
тобына бағыну мен құлшылық ету қажеттігі тән
құбылыс деп санайды.

13.

МЕМЛЕКЕТТІҢ ПАЙДА БОЛУ ТЕОРИЯЛАРЫ
Географиялық. А. Гатцель, В. Соловьев,
Б. Чичерин мемлекеттің қалыптасу барысы
оның географиялық-табиғи ортасына, ауа райы,
жер бедері мен табиғи байлығына байланысты
деп түсіндіреді.

14.

МЕМЛЕКЕТТІҢ ПАЙДА БОЛУ ТЕОРИЯЛАРЫ
Материалистік. К. Маркс, Ф. Энгельс
мемлекет жеке меншік пен таптың пайда
болуынан қалыптасты, ол үстем таптың
мүддесін қорғап, басқа таптардың қарсылығын
басу үшін керек деген тұжырымды береді.

15.

Аристотель: «Мемлекет – бірге өмір сүру үшін құрылған
қоғамдық одақ».
И. Кант: «Мемлекет деген – көп адамдардың құқықтық
заңдармен бірігуі»
Конфуций: «Мемлекет – халықтың талап тілегін іске асыратын
құрал».
Гераклит: «Отбасыңның берекесі үшін қалай күрессең, мемлекет
белгілеген тәртіпті іске асыру үшін де солай күресуің керек».
Демокрит: «Мемлекет жалпыға бірдей игілік пен әділеттілік
әкелуі керек. Жақсы басқарылатын мемлекет – үлкен тірек.
Платон: «Заңы пәрменсіз және әлдебіреудің билігінде кеткен
мемлекеттің жуық арада күйрейтініне сенімім кәміл. Ал заңы –
әміршілердің билеушісіне айналған және олар заңның құлы болған
мемлекет есен-сау болады».

16.

Мемлекеттің ішкі функциялары
• шаруашылық-экономикалық өмірді ұйымдастыру, реттеу
• тұрақтандыру - қоғамда тұрақтылық пен бейбітшілікті сақтау
• үйлестіру - қоғамдық келісім мен бірлікті қамтамасыз ету;
• әлеуметтік - әлеуметтік қамтамасыз ету, игіліктерді әділетті
бөлу
• мәдени - тәрбиелік-мәдениет пен рухани құндылықтарды
қолдау
• құқықтық - норма, құқықтарды, заңдылықты қорғау
• экологиялық - табиғатты қорғау

17.

Мемлекеттік
қауіпсіздіктің
қорғалуын
ұйымдастыру
Халықаралық
ынтымақтастықты
қамтамасыз ету
БҰҰ, ЕҚЫҰ , ШЫҰ
т.б.
Мемлекет
сыртқы
функциясы

18.

19.

Аналитикалық картамен жұмыс
Қазір сәйкес келеді
Себебі
Себебі
Қорытынды:
Болашақта сәйкес
келеді
Қазір және
болашақта
Қазақстанға
сай келетін
биліктің
формасы
қайсысы?
Себебі
Себебі

20.

Рефлексия
- нені білдім?
- нені үйрендім?
- нені толық түсінбедім?