Аваз үзгәрешләре

1.

АВАЗ ҮЗГӘРЕШЛӘРЕ

2.

ҖӨМЛӘЛӘРНЕ ТУЛЫЛАНДЫРЫП ЯЗЫГЫЗ
Үпкәбездән килгән һава бераз
................рәк
булса,
Ул аваз бары тик ................тан гына торса?
.
Иҗектә бер генә була, ул ............ дип атала.
Алты иҗек калыбы да аның белән ясала.

3.

Туры китер
арткы һәм алгы рәт кыска сузыкларны сыз
...........һәр күлгә төшмәс.
...........теленнән табар.
............чыпчык аулар.
............биектән курыкмас.
...........каңгылдап каз булмас.
..........кычкырмый җәйнең яме
булмый
Күке
Тартар
Байгыш
Аккош
Бөркет
Карга

4.

АВАЗ ҮЗГӘРЕШЛӘРЕ

5.

МЕҢӘРЛӘГӘН ЧАКРЫМГА БАГЫШЛАНГАН СӘЯХӘТ ТӘ
БЕРЕНЧЕ АДЫМНАН БАШЛАНА.

6.

ПОЗИЦИОН ҮЗГӘРЕШЛӘР
Авазларның сүздәге урынына, позициясенә һәм нинди иҗектә килүенә бәйле.
Позицион үзгәрешләр:
Протеза – янәшә тартыклар алдына сузык өстәлү: шляпа-эшләпә, скамья эскәмия, скирда - эскерт, шкаф - ышкаф, стена - ыстена.
Эпентеза – янәшә тартыклар арасына сузык өстәлү: клеть -келэт, бревно бурәнә, смола - сумала, кровать - карават, книга-кенәгә, трактор-тырактыр.
Редукция – басымсыз иҗектә килгәндә, [ы, е, о, ө] сузыкларының кыскарып
килүе: борыны-борно
Эпитеза – сүз ахырына аваз өстәлү: отпуск - отпускы, пропуск- пропускы,
Саранск - Сарански, Уральск - Уральски.
Апокопия – сүз башында яисә сүз ахырында басымсыз сузыкның төшеп калуы:
минута - минут, секунда -секунд, квартира - квартир, гәҗит-газета.