Эмоцияларды түсіну

1.

Қазақ ұлттық қыздар педагогикалық университеті
Мектепке дейінгі және бастауыш оқыту кафедрасы
СӨЖ
ТАҚЫРЫБЫ: ЭМОЦИЯЛАРДЫ ТҮСІНУ
Орындаған: Нагыматдин Ботагөз
Топ: 111/1
Қабылдаған: Кулымбаева А.К

2.

Эмоциялардың
комплексін түсіну
ЖОСПАР:
Эмоциялар
арасындағы байланыс
Эмоциялардың
себептері

3.

ЭМОЦИЯЛАРДЫҢ КОМЛЕКСІН ТҮСІНУ
Эмоционалды комплекс - бұл
әр түрлі бағыттағы эмоциялар,
олар монотонды түрде
белсендірілетін сыртқы орта
сигналдарына мотивациялық
түс береді. Оларға: қуаныш,
қызығушылық, таңдану, азап
шегу, ашу, менсінбеу,
қорқыныш, ұят жатады.

4.

ЭМОЦИЯЛАРДЫҢ КОМЛЕКСІН ТҮСІНУ
Эмоционалды комплекстің, сезімдердің ұзақ тәжірибесі
көбінесе
тұрақты,
күрделі,
кейде
ішкі
қайшылықты
эмоционалды психикалық күйлерге айналады. Кейбір сезімдер,
эмоционалды күйлер жетекші рөл атқаратын болады, тұлға
құрылымында басым болады және осыған байланысты мінездің
қалыптасуына, өзгеруіне айтарлықтай әсер етуі мүмкін.
Олардың әрқайсысымен танысып өтейік

5.

ЭМОЦИЯЛАРДЫҢ КОМЛЕКСІН ТҮСІНУ
1. Қызығушылық - танымдық белсенділікті ынталандыратын қажеттілік немесе
мотивациялық күй
2. Қуаныш - бұл жағымды эмоциялар мен жақсы көңіл-күйдің пайда болуымен бірге
жүретін психикалық қанағаттану сезімі. Қканыш оны алуға деген тікелей ұмтылыстың
нәтижесі емес, оқиғалар мен жағдайлардың жанама өнімі.
3. Таңдану - күтпеген, оғаш, түсініксіз оқиғадан алған әсер. Ол кез-келген кенеттен
болған оқиғадан туындайтын жүйке стимуляциясының күрт жоғарылауының
арқасында пайда болады.
4. Қайғы-қасірет - адамның рухын түсіретін эмоция, жалғыздықты сезінеді,
адамдармен байланыстың болмауы, өзін-өзі аяушылық.
5. Ашу. Ашуланған кезде қан қайнайды, бет күйе бастайды, бұлшықеттер қатаяды, бұл
күш сезімін, батылдық сезімін немесе өзіне деген сенімділікті тудырады. Бірнәрсемен
қанағаттанбаудың әсері

6.

ЭМОЦИЯЛАРДЫҢ КОМЛЕКСІН ТҮСІНУ
6. Жиіркеніш - біреуден не бірнәрседен туындаған жағымсыз эмоция. Өінің
мотивациялық белгілері болады
7. Менсінбеу - қандай-да бір жағынан өзінің артықшылығын сезінуге деген
ұмтылыс, алдында тұрған объект немесе субъектті лайықсыз деп санау
8. Қорқыныш - бұл ойдан шығарылған немесе нақты қауіптен туындайтын
эмоция. Қатты қорқыныш сенімсіздік пен жаман сезімдермен бірге жүреді
9. Ұят - жасырынуға, жоғалып кетуге деген ұмтылысты ынталандырады. Күшті
және тұрақты ұят сезімі адамның дамуына кедергі келтіруі мүмкін болса да, бұл
эмоция көбінесе өзін-өзі құрметтеуге ықпал етеді.
10. Кінә - көбінесе ұятпен байланысты, бірақ ұят кез-келген қателіктерге
байланысты пайда болуы мүмкін, ал кінә моральдық немесе этикалық сипатта
бұзылған кезде және субъект жеке жауапкершілікті сезінетін жағдайларда
пайда болады

7.

ЭМОЦИЯЛАРДЫҢ КОМЛЕКСІН ТҮСІНУ
Егер комплекстегі екі немесе бірнеше негізгі эмоциялар
адамда салыстырмалы түрде тұрақты және жиі пайда болса,
онда олар оның кейбір эмоционалды қасиеттерін анықтайды.
Мұндай
эмоционалды
белгілердің
дамуы
адамның
генетикалық
алғышарттарына
және
оның
өмірінің
ерекшеліктеріне байланысты.
Адамның негізгі эмоционалды белгілеріне мыналар жатады:

8.

1. Мазасыздыққорқыныш пен қайғы,
ашу, ұят, кінә және
кейде қызығушылыққозу сияқты
эмоцияларды
қамтитын негізгі
эмоциялар комплексі

9.

2. Депрессия-қайғы, ашу,
жиіркеніш, менсінбеу,
қорқыныш, кінә және
ұялшақтықты қамтитын
эмоциялар комплексі.
Ашулану, жиіркену және
менсінбеу өзіне (ішкі
бағыттағы дұшпандық) және
басқаларға (сыртқы
бағыттағы дұшпандық)
қатысты болуы мүмкін .

10.

3. Махаббат әр адамның өмірінде
ерекше орын алады, өмір мен
қуанышты байыту көзі болып
табылады. Махаббаттың көптеген
түрлері бар, олардың әрқайсысында
ерекше белгілер бар және
әрқайсысы ерекше әсер етеді.
Махаббаттың барлық түрлерінде
ортақ: ол адамдарды бір-бірімен
байланыстырады және бұл байланыс
эволюциялық-биологиялық,
әлеуметтік-мәдени және жеке
маңыздылыққа ие. Махаббатқа:
қуаныш, ыза, қызғану, қызығушылық,
уайым, толқу эмоциялары жатады

11.

4. Дұшпандық-кейде
агрессияға әкелетін
ашудың, жиіркенудің және
менсінбеудің негізгі
эмоцияларының өзара
әрекеттесуі. Дұшпандық
бағытталған объектілер
туралы белгілі бір
жиынтықпен бірге ол
жеккөрушілікке айналады.

12.

ЭМОЦИЯЛАР АРАСЫНДАҒЫ БАЙЛАНЫС:
Эмоция мен сезімнің арасындағы айырмашылық көбінесе шатасушылық тудыратын нәрсе адамның
ақыл-ойының қалай жұмыс істейтінін түсінуге
келгенде.
Эмоция мен сезім ұғымдарын оңай шатастыруға
болады және шын мәнінде тіпті психология әлемінде
олар синоним сияқты қолданыла береді.

13.

ЭМОЦИЯЛАР АРАСЫНДАҒЫ БАЙЛАНЫС:
Эмоциялар да, сезімдер де жағдайды сезінудің субъективті жолымен
байланысты болатын қисынсыз нәрсемен байланысты. Екі құбылыстың
екеуін де сөзге адал етіп және сия нюансында көптеген нюанстар
қалдырмай аударуға болмайды, ал жанашырлық танытуға күш салатын
басқа адам оның санасында және өз тәжірибесінде біз қалай құруымыз
керек сезіну.
Алайда, эмоция мен сезімнің арасындағы түбегейлі айырмашылық
мынада біріншісі толығымен негізгі, қарабайыр және бір бағытты (бұл
тітіркендіргіш ұсынылған кезде автоматты түрде пайда болатын нәрсе
деген мағынада), ал сезу ойлау қабілетін және сезінетін нәрсені саналы
түрде ойлау қабілетін қамтиды, демек, абстрактілі және символдық
тұрғыдан ойлау қабілетімен байланысты.

14.

ЭМОЦИЯЛАР АРАСЫНДАҒЫ БАЙЛАНЫС:
Негізінен эмоциялар олардың бір эмоциялық
комплексте бірге танылуыменен қатар, олардың бір
физикалық бөлімнен шығуымен байланысты. Айтып
өткендей: депрессия, махаббат, дұшпандық секілді
эмоциялық
комплекстер
әдетте
бірнеше
эмоциялармен қатар жүреді. Ал физикалық бөлімге
келер болсақ, эмоцияларға адам организмінің бір
бөлігі жауап береді. Ендігі кезекте осы эмоциялардың
себептері жайлы айта кетейік

15.

ЭМОЦИЯЛАРДЫҢ СЕБЕПТЕРІ:
Эмоциялар бізге қоғамда өмір сүру және бейімделу
үшін қажет. Бұл идеяны ХХ ғасырдың ортасында
физиолог Петр Кузьмич Анохин белсенді дамытты. Ол
эмоциялар эволюция процесінде тіршілік иелерінің
өмір сүру жағдайларына сәтті бейімделу құралы
ретінде пайда болғанына негізделген биологиялық
теорияны жасады. Эмоция өмір сүру үшін пайдалы
болды және тірі организмдерге сыртқы әсерлерге,
пайда болатын ішкі қажеттіліктерге және олардың
қанағаттануына тез және үнемді жауап беруге
мүмкіндік берді. Сонымен қатар, эмоциялар
жануарлар мен адамдарға әртүрлі, соның ішінде
зақымдайтын факторлардың ағзаға әсерін бағалауға
мүмкіндік
береді.
Олар
дененің
барлық
функцияларының лезде интеграциясын тудырады,
нәтижесінде әсер етуші фактордың пайдалылығы
немесе зияндылығы анықталады.

16.

ЭМОЦИЯЛАРДЫҢ СЕБЕПТЕРІ:
Эмоциялар мидың қандай да бір орталығынан немесе
оның бір аймағынан шықпайды; олар мидың әртүрлі
аймақтарында орналасқан көптеген құрылымдардан
бірден пайда болады. Эмоция, әрине, жүйке жүйесін
қамтиды.
Бірақ
жүйке
жүйесінің
эмоцияларды
қалыптастыру үшін ерекше маңызды екі бөлігі бар:
лимбиялық жүйе және автономды жүйке жүйесі. Дәл сол
жерден эмоциялар пайда болады

17.

ЭМОЦИЯЛАРДЫҢ СЕБЕПТЕРІ:

18.

ЭМОЦИЯЛАРДЫҢ СЕБЕПТЕРІ:
Эмоциялар - бұл біздің өміріміздің ағымын бастан
кешіретін сезімдер, ішкі қозғалыстар. Олар біздің өмірмен
қарым-қатынасымыздың шын мәнінде не екенін түсінуге
мүмкіндік береді, олар бізді болмыспен байланыстырады.
Күннің батуы немесе дәмді түскі ас кезінде біз өмірмен
жақсы қарым-қатынаста екенімізді көрсететін жағымды
эмоцияларды сезінеміз. Керісінше, жоғалтудан немесе
аурудан зардап шегу арқылы бізде жағымсыз эмоциялар
немесе аффекттер бар, бұл біздің болмысымызбен нашар
қарым-қатынаста екенімізді көрсетеді.