Yangi bilimlarni ishlab chiqish jarayoni

1.

23-mavzu: Iqtiboslik. Parafraza.

2.

Ilmiy tadqiqot
Yangi bilimlarni ishlab chiqish jarayoni,
bilish faoliyati turlaridan biri. Unga
obʼyektivlik, ishonchlilik, aniqlik xos. Ilmiy
tadqiqot hamma shartlarga amal qilib
takrorlanganda, hamisha birdek natija
berishi,
bahs
etilayotgan
masalani
isbotlashi lozim. Ilmiy tadqiqot bir-biri bilan
bog'langan ikki qutb — tajriba va
nazariyadan iborat.

3.

4.

TARKIBIY QISMLAR:
1.
Kirish-bunda
tanlangan
mavzuning
dolzarbligi
belgilanadi.
2. Asosiy qism- muallif tomonidan rejalangan fikr, muammo
yoki yangilik bayon qilinadi.
3. Xulosa- mavzu yuzasidan muallifning xulosalari,
tavsiyalari beriladi.

5.

Kirish
Mavzuning dolzarbligi.
Tadqiqotning obyekti.
Tadqiqotning predmeti.
Tadqiqotning maqsadi.
Tadqiqotning vazifalari.
Ilmiy yangiligi
Mavzuning o’rganilganlik darajasi.
Tadqiqotning nazariy va amaliy ahamiyati.
Ishning tuzilishi va umumiy hajmi.

6.

Iqtiboslik nima?
• Iqtibos. Iqtibos (arab. – ziyo olmoq), sitata – biror asardan so’zmaso’z olingan parcha. Iqtibos bayon qilinayotgan fikrni ishonchli fikr
bilan quvvatlash, muayyan fikrni tanqid qilish uchun hamda
muhim faktik material – misol sifatida qo’llaniladi.
• Iqtibos, asosan, ilmiy (ko’pincha gumanitar) va rasmiy nutqda
ishlatiladi hamda qo’shtirnoq bilan belgilanadi yoki alohida harf
bilan yoziladi; shuningdek, manbaga havola qilinadi. Bunday
ko’chirmalar foydalanuvchining fikri bilan qiyoslanganda uning
mohiyatini to’g’ri tushinish imkonini beradi.

7.

Tasviriy parafraza nima?
• Tasviriy ifoda.Parafraza.Narsa-buyumning nomini aniq
atamay, uni tasvirlab anglatadigan so`z birikmasi tasviriy
ifoda(yoki parafraza) deyiladi: qushlar - qanotli do`stlar;
fazogirlar – samo lochinlari; makkajo`xori - dala malikasi;
paxta - oq oltin, rassomlar – mo`yqalam sohiblari. Tasviriy
ifodalar narsa va hodisalarning ikkinchi nomi hisoblanadi.

8.

Parafraza
Havola-fikr, mulohaza va shu kabilar haqida maʼlumot uchun
biror manbaga qarashga undash, shu manbani koʻrsatish.
Iqtibos (arab. — ziyo olmoq), sitata — biror asardan soʻzmasoʻz olingan parcha. I. bayon qilinayotgan fikrni ishonchli fikr
bilan quvvatlash, muayyan fikrni tanqid qilish uchun hamda
muhim faktik material — misol sifatida qoʻllaniladi.
Sitata (lot. citare — keltirmoq, eʼlon qilmoq), iqtibos.

9.

Iqtibos
“LPning har qaysi turini alohida-alohida o‘rganish va
ularning o‘zaro munosabatini ochish hozirgi tilshunoslik
oldida turgan muhim vazifalardan biridir”1.
1. Нурмонов А., Искандарова Ш.Тилшунослик назарияси. Ўқув қўлланмаси– Тошкент., 2008, 151-152бетлар.].

10.

Iqtiboslik qanday manbalar olinadi?
• Davlat arboblari nutqidan(masalan, davlat rahmari)
• Taniqli insonlarning nutqidan(shoir, yozuvchi, aktyorlar,
biznesmanlar, kashfiyotchilar…)
• Muqaddas manbalardan(Qur’on, hadis matnlari, islomiy
olimlar fikrlaridan)
• Tarixiy shaxslarning fikrlaridan (Amir Temur, Navoiy…)
• Ilm-fan olimlari asarlari yoki nutqidan va hokozo.

11.

12.

13.

Uyga vazifa:
1. Mavzuni o‘qib o‘rganish.
2. Iqtiboslar yod olib kelish.
3. Badiiy asar o‘qish.

14.

Asosiy adabiyotlar:

15.

E'tiboringiz uchun rahmat