Działanie wysokiej temperatury, oparzenie chemiczne i zatrucie wziewne

1. Działanie wysokiej temperatury, oparzenie chemiczne i zatrucie wziewne (procedura 13, procedura 14, procedura 15)

Opracowanie: Mariusz Chomoncik

2. ZAGADNIENIA

• Anatomia
• Pojęcia
• Rokowanie w oparzeniu
• Oparzenie termiczne
• Oparzenie chemiczne
• Szczególne rodzaje oparzeń: oparzenia dróg
oddechowych, elektryczne, piorunem, okrężne, oczu
• Hipertermia

3. ANATOMIA

, źródło: fizjoterapeuty.pl/fizjoterapia/fizjologia/skora-cutis.html
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII)

4. POJĘCIA

• Rana oparzeniowa to uszkodzenie powłok ciała w
wyniku działania wysokiej temperatury, środków
chemicznych lub prądu elektrycznego
• Choroba oparzeniowa oznacza uszkodzenia miejscowe
oraz zmiany ogólnoustrojowe, które mogą doprowadzić
do wstrząsu.
Występuje ona w przypadkach oparzeń obejmujących co
najmniej 15 – 20% powierzchni ciała
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII)

5. ROKOWANIE W OPARZENIU

• Oparzenie jest wynikiem:
▪ bezpośredniego uszkodzenia tkanek
▪ odpowiedzi zapalnej organizmu
• Ciężkość oparzenia zależy od:
▪ powierzchni oparzenia
▪ głębokości oparzenia
• Wiek poszkodowanego
▪ dzieci mają większą niż dorośli powierzchnię ciała w stosunku do
masy i w związku z tym łatwiej tracą ciepło i ulegają oziębieniu
▪ osoby w wieku podeszłym mają mniejsze zdolności
wyrównawcze niż człowiek młody
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII)

6. OCENA POWIERZCHNI OPARZENIA (1)

• Reguła dziewiątek
9%
18%
18%
9%
9%
1%
18%
18%
PAMIĘTAJ! reguła dziewiątek nie ma zastosowania przed ukończeniem
14 roku życia
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII)

7.

OCENA POWIERZCHNI OPARZENIA (2)
• Reguła dłoni
1%
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII)

8. OBJAWY (1)

• Przytomny lub
zaburzenia
świadomości
różnego stopnia
(skala AVPU)
Uwaga! w przypadku izolowanego
oparzenia nie ma potrzeby stabilizacji
kręgosłupa
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII tabela 12.2)

9. OBJAWY (2)

• Częstość oddechu:
różna
10 sekund
• Częstość tętna: różna
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII tabela 12.2)

10. OBJAWY (3)

• kolor skóry uzależniony od stopnia oparzenia
Iº → czerwony
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII tabela 12.2)

11. OBJAWY (4)

• kolor skóry uzależniony od stopnia oparzenia
IIº → czerwony z białymi plamami
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII tabela 12.2)

12. OBJAWY (5)

• kolor skóry uzależniony od stopnia oparzenia
IIIº → perłowo biały i/lub tkanka zwęglona
picstopin.com
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII tabela 12.2)

13. OBJAWY (6)

• w oparzeniu chemicznym wywołanym przez kwasy
można zaobserwować charakterystyczne zabarwienie
strupów martwiczych
Substancja
Kolor strupów martwiczych
Kwas solny
biały
Kwas azotowy
żółty
Kwas siarkowy
zielonoczarny lub ciemnobrązowy
Kwas chlorowodorowy żółtobrązowy
Kwas trichlorooctowy
biały
Kwas fluorowodorowy
szary lub brązowy
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII tabela 12.2)

14. WYBRANE RODZAJE OPARZEŃ I ZATRUĆ WZIEWNYCH

• Oparzenia dróg oddechowych
• Oparzenia elektryczne
• Porażenie piorunem
burnsurgery.org
• Oparzenia oczu
• Oparzenia okrężne
dermaamin. com
burnsurgery.org
drnancyhoulder.com
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII )

15. OBJAWY (7)

• oparzenie górnych dróg oddechowych
▪ chrypka
▪ stridor
COURTESY ROY ALSON, M.D.
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII )

16. OBJAWY (7)

• oparzenie dolnych dróg oddechowych
▪ niewydolność
oddechowa
jnanobiotechnology.com
novicetoexpert.org
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII )

17. OBJAWY (8)

• oparzeniu dróg oddechowych może towarzyszyć zatrucie
związkami chemicznymi zawartymi w dymie
tlenek węgla
fenol
dwutlenek węgla
cyjanowodór
tlenki siarki
fosgen fosforowodór
chlorowodór
formaldehyd
www.tworzywa.com
www.elektro.info.pl/artykul
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII )

18. OBJAWY (9)

• zatrucie wziewne
▪ zaczerwienienie spojówek
▪ łzawienie
▪ wymioty
▪ drgawki
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII tabela 12.2)

19. OBJAWY (10)

• oparzenia elektryczne
▪ zatrzymanie krążenia
Szczególnie
niebezpieczny
przepływ prądu
na drodze:
▪ ręka – ręka
▪ ręka (ręce) - plecy
yadda.icm.edu.pl
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII )

20. OBJAWY (11)

• porażenie piorunem
• Najpoważniejszą konsekwencja
porażenia piorunem jest nagłe
zatrzymanie krążenia i oddechu
• Oparzenia występują tylko
u około ⅓ rażonych; (dzięki bardzo
krótkiemu czasowi jej działania i
„spływaniu” prądu po mokrej powierzchni
ciała są one
z reguły powierzchowne i nie stanowią
poważnego problemu)
zagadkowe-zjawiska-swiata.blogspot.com/2009
• Głębokie oparzenia mogą
powstać na skutek stykania się
z metalem
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII )

21. OBJAWY (12)

• oparzenia oczu
drnancyhoulder.com
documentingreality.com
• objawy wczesne:
▫ ból
▫ zaczerwienienie
▫ podrażnienie i uczucie ciała
obcego
▫ łzawienie
▫ trudność w utrzymaniu
otwartych powiek
▫ obrzęk
▫ niewyraźne widzenie
esculap.pl
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII

22. OBJAWY (13)

• oparzenia okrężne
partnerwleczeniuran.pl
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII

23. OBJAWY (14)

• Wywiad ratowniczy:
▪ ból
▪ pieczenie
▪ duszność
▪ drapanie w gardle
▪ ból głowy
▪ zawroty głowy
▪ nudności
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII tabela 12.2)

24. OBJAWY

• możliwe objawy wstrząsu hipowolemicznego:
▪ zaburzenia świadomości różnego stopnia,
▪ częstość oddechu: przyspieszona,
▪ częstość tętna: przyspieszona,
▪ tętno słabo wyczuwalne na tętnicy promieniowej,
▪ nawrót kapilarny wydłużony > 2 sekund,
▪ skóra: chłodna, blada, spocona.
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII tabela 12.2)

25. Procedura 13 – oparzenie termiczne

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII)

26. Procedura 14 – oparzenie chemiczne

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII)

27. Procedura 15 – zatrucie wziewne

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII)

28. POSTĘPOWANIE: rozpoznanie miejsca zdarzenia

• zabezpieczenie ratowników
• identyfikacja zagrożeń
• liczba poszkodowanych
• potrzebne dodatkowe siły i środki
• mechanizm zdarzenia
Uwaga! w przypadku podejrzenia współistnienia obrażenia kręgosłupa
→ stabilizacja odcinka szyjnego
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział I, pkt.I.2)

29.

DOTARCIE DO POSZKODOWANEGO
• Ocena wrażenia ogólnego
Uwaga! w przypadku
obecności intensywnego
krwawienia w ocenie
poszkodowanego należy
zmienić schemat ABC
na C ABC
Pamiętaj! do poszkodowanego należy podejść od strony
jego nóg
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział II, pkt.II.1)

30. POSTĘPOWANIE: sekwencja medycznych działań ratowniczych

Ocena wrażenia ogólnego
Ocena stanu świadomości – skala AVPU
Ocena drożności dróg oddechowych (A)
Ocena oddechu (B)
Tlenoterapia według wskazań
Ocena krążenia (C)
Wywiad ratowniczy
Ocena poszkodowanego pod kątem istniejących obrażeń
i dolegliwości – oparzenie termiczne, chemiczne, zatrucie wziewne
• Wdrożenie postępowania adekwatnego do dolegliwości
i obrażeń stwierdzonych u poszkodowanego – procedura nr 13,14,15
• Termoizolacja
• Regularna ocena funkcji życiowych i postępowanie
adekwatne do stanu poszkodowanego
W
s
p
a
r
c
i
e
p
s
y
c
h
i
c
z
n
e

31. POSTĘPOWANIE: usunięcie odzieży i biżuterii z oparzonej powierzchni

• Zapamiętaj!
w przypadku skażenia skóry i odzieży truciznami
płynnymi lub stałymi, które łatwo wchłaniają się przez
nieuszkodzoną skórę, przerwanie narażenia przez
usunięcie skażonej odzieży i spłukanie skóry wodą jest
tak samo pilnym działaniem jak podjęcie czynności
resuscytacyjnych w przypadku zatrzymania krążenia
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII tabela 12.3)

32. POSTĘPOWANIE: opatrunek hydrożelowy

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII tabela 12.3)

33. POSTĘPOWANIE: spłukiwanie wodą

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII tabela 12.3)

34. POSTĘPOWANIE: jałowy suchy opatrunek

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII tabela 12.3)

35. POSTĘPOWANIE: płukanie oka

(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII tabela 12.3)

36. POSTĘPOWANIE: RKO w zatruciu wziewnym

Dorośli
5
30 : 2
Dzieci
15 : 2
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII tabela 12.3)

37. HIPERTERMIA: wyczerpanie się mechanizmów termoregulacyjnych prowadzących do wzrostu temperatury głębokiej ciała

• Przegrzanie
• Wyczerpanie cieplne
• Udar cieplny
apteka-naturalniezdrowi.pl
(patrz: Ratownictwo Medyczne w KSRG. Rozdział XII)

38. PODSUMOWANIE

• Pamiętaj o własnym bezpieczeństwie
• Oparzonych należy oceniać i zabezpieczyć jak
poszkodowanych urazowych
• W każdym rodzaju oparzenia może wystąpić uraz
inhalacyjny
• Uważaj na urazy wziewne
• Wczesne zgony w oparzeniach nie są wynikiem obrażeń
wywołanych oparzeniem, ale niedrożnością dróg
oddechowych
• Prawidłowo schładzaj oparzenie

39. OPARZENIA TERMICZNE, CHEMICZNE I ZATRUCIA WZIEWNE

• PYTANIA?

40. LITERATURA

Zasady organizacji ratownictwa medycznego w ksrg. www.straz.gov.pl.
Wytyczne Europejskie Rady Resuscytacji., www.prc.krakow.pl.
Jaskuła J. Opieka przedszpitalna nad pacjentem po urazie. Omówienie
aktualizacji zaleceń Prehospital Trauma Life Support 2019.
https://www.mp.pl/ratownictwo/wytyczne/210465,opieka-przedszpitalnanad-pacjentem-po-urazie-omowienie-aktualizacji-zalecen-phtls-2019.
[dostęp:23.11.2020 r.].
Campbell J.E., Alson R.L.: International Trauma Life Support. Wydawnictwo
Medycyna Praktyczna, Kraków 2017.
Chomoncik M., Nitecki J.: Złote minuty w obrażeniach ciała. Wydawnictwo
Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.
Chomoncik M., Nitecki J., Poparda W.: KPP w KSRG. Wydawnictwo
Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
Guła P., Machała W.: Postępowanie przedszpitalne w obrażeniach ciała.
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015.
Kopta A., Mierzejewski J., Kołodziej G.: Kwalifikowana pierwsza pomoc.
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2016.
Sylwanowicz W., Michajlik A., Ramotowski W.: Anatomia i fizjologia
człowieka. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1985

41. OPARZENIA TERMICZNE, CHEMICZNE I ZATRUCIA WZIEWNE

• DZIĘKUJĘ