Қазақша Уикипедия

1.

Презентация
Тақырып: Қазақша
Уикипедия
ОРЫНДАДЫ: ӨЗБЕКСТАН, ТАШКЕНТ
ОБЛЫСЫ
ТУРГУНОВ МУЗАФФАР

2.

Зерттеу жұмысының өзектілігі
1. Интернетте Қазақ тіліндегі контент және мақалалар саны көбейтіру
2. Қазақстанға келуші шет ел азаматтары соның ішінде ұлты қазақ шет ел
азаматтарының Қазақстан туралы білімін, келген кезде Қазақстан заңдарын
(конститутция, миграция, жоо түсу мүмкіндіктері)
3. Туристтер санын арттыру

3.

Мазмұны
Кіріспе
1. Қазақша Уикипедия
2. Дамыту жолдары
3. Қоғамға берер пайдасы
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

4.

Кіріспе
Уикипедия (ағылш. Wikipedia) — Уики технологиясының
негізінде жасалған оқырмандар мен авторлар үшін тегін
және ашық, көптілді, онлайн энциклопедия.
Жобаның иесі және оның дамуына жауапты Уикимедиа қоры
болып саналады. Жобаның атауы «уики» немесе wiki (сайт
құру технологиясы) және энциклопедия сөздерінен
құрылған. Қазіргі уақытта энциклопедияның 285 тілде
тараулары бар. Барлық тілдердегі мақалалардың жалпы
саны 35 миллионнан асты. Үнемі 10 ең танымал вебсайттардың бірі болды және 2023 жылы Semrush ең көп
қаралған 4-ші веб-сайт болып табылады.

5.

Қазақша Уикипедия
Қазақша Уикипедия — Уикипедияның қазақ тіліндегі бөлімі. Ол 2002 жылдың 3
маусымынан бастап істеп келеді.
Бұл Уикипедияның ерекшелігі — 3
түрлі әліпбимен жазылады: кириллица (Қазақстан, Ресей, Моңғолия), төте
жазу (Қытай, Иран) және латын жазуы (Түркия).[2] Бірнеше әліпби бойынша жазылатын
Уикипедиялар қазақша Уикипедия тәжірибесіне жүгінеді.
Қазақша Уикипедияда қазіргі уақытта 14 администратор бар.
«Қазақша Уикипедия» атауы қандай да бір мемлекетке немесе халыққа қатыссыз, тек қана
мақалалардың жазылу тіліне ғана қатысты.

6.

Негізгі статистикалық көрсеткіштер
Сандық
2023-жылдың қарашаның 8 күніне сәйкес Қазақша
Уикипедияда 235 299 мақала бар. 141 274
қатысушы тіркелген, олардың 301 соңғы 30 күнде
әлдебір іс-әрекет жасаған, ал 14 қатысушы
администратор қызметін атқарады. Жалпы өңдеу
саны - 3 223 927. Тереңдігі (бүгін): 13.7
Көрушілер үлесі
(2014 1 қаңтар - 2014 31 желтоқсан)
Қазақстан
69.0%
АҚШ
14.7%
Германия
4.4%
Канада
4.3%
Франция
2.2%
Ресей
2.0%
Румыния
1.2%
Басқалары
2.2%

7.

Уикипедияға қалай келдім және бұл
ортаға қосқан үлесім
1. Мен Тургунов Музаффар Өзбекстан
Республикасы Ташкент облысы туылдым
2. 1,5 жылдан бері Уикипедияға үлес қосып
келем
3. Негізгі бағытым өзбекше уикипедияда
Қазақстан туралы мәліметтер мен байыту
(мысал үшін қазақша уикипедиядағы АТА
ЖОЛЫ КАРТАСЫ жазғам)
4. Бірінші Уикипедияға өзбек тілінен
бастағам, қазірді үлес қосып келем
5. Жарты жылдан соң қазақ тіліне үлес қоса
бастағам

8.

1. Бірінші марафоным өзбек тіліндегі
Wikistipendiya марафоны болды (6
мыңға жуық өңдеме және 700 ге
жақын мақала)
2. Украина мәдениет айлығы
сертификаты
3. Қазақша Уики-көктем конкурсы
жүлдегері
4. Астана қаласына болған 1-ші Қазақша
сөйлейтін уикимедияшылар
конференциясы қатысушысы

9.

Дамыту жолдары
1.
Ұлты қазақ шет ел азамматтарын Қазақша Уикипедияға тарту
2.
Уикипедия туралы түсінік қалыптастыру
3.
Қазақша Уикипедияда Қазақстан және шет елдегі өзекті мәселелерді сапалы түрде жазу
4.
Қазақша Уикипедиядағы Қазақстан туралы мәліметтерді басқа тілдерге аудару

10.

Ұлты қазақ шет ел азаматтары тарту
маңыздылығы
1.
Қазақ диаспорасы әлемдегі ең ірі диаспора өкілдері бірі.
Шетелдерде шамамен 7-8 миллион қазақ ұлты тұрады.
Шамамен 1,5 миллион – Өзбекстанда, 1,5 миллион –
Қытайда, 1 миллион – Ресейде, 100 000 – Түркіменстанда, 80
000 – Монғолияда және 45 000 – Қырғыз Республикасында.
Қазақ диаспорасының басым бөлігі Түркияда, Ауғанстанда,
Иранда тұрады.
2.
Шет ел қазақтары кемі 2 тілді болып саналады (қазақ тілі
және өз тұрғылықты тілі)
3.
Егер Қазақша Уикипедияға үлес қосса, интернетте қазақ тілді
мақалалар және контенттер саны көбейеді

11.

4. Қазақ Уикипедиясындағы Қазақстан туралы
мәліметтерді өз тіліне аударса шет ел азаматтарына
Қазақстан туралы көп зат біледі жәнеде туристтер
санын артуына себепші болады
5. Қазақстанға келген шет ел азаматтары Қазақстан
заңдарын білген жағдайда құқық бұзушылық
салдары болмайды
6. Ұлты қазақ азаматтар Көш қон саясаты туралы
тарихи отанына оралу қиыншылықтарға тап
болмайды
7. ЖОО туралы мәліметтер көбеюу шет ел
студенттер саны артуына және шет елден ақша кіру
экономика жоғарылауына себепші болады

12.

Қандастар үшін пайдасы
1. Компьютер сауаттылығын арттырады
2. Қазақстан және жаһандық мәліметтерге ие болады
3. Энциклопедияны еркін өңдей алады
4. IT саласындағы білімін арттырады

13.

5. Қазақ тіліне оңай және тез үйренеді
6. Отанға көшіп келуде барлық заңдарды бузбаған жағдайда еркін орналаса алады
7. Уикипедия арқылы саяхаттау және конференцияға қатысу тегін болады
8. Жаңа достар арттырады және жаңа идеялар иесіне біртіндеп алға қарай талпынады

14.

Қандастар үшін пайдасы
Компьютер сауаттылығын арттырады
Компьютерлік сауаттылық (Компьютерная
грамотность; computer literacy) — практикалық
жұмыстарда компьютерді қолдану біліктілігі.
Қазіргі кезде іскерлік пен білім салаларында
міндеттілікке айналды; белгілі бір саладағы
мәселелерді шашу жолында компьютерді қолдану
үшін керекті мүмкіндіктер мен білімдер жиыны.
Компьютерді пайдалана отырып, мвліметтер оку,
жазу, есептеу, сүрет салу және де акпарат іздеу
жолдары.

15.

Қазақстан және жаһандық
мәліметтерге ие болады
Қазақстанда және жаһанда болған оқиғаларды
сенімді деректерге негізделіп жаңалықтарға ие
болу. Яғни уикипедиядағы мәлімметер
энциклопедиялық маңызға ие болып келеді.
Әр бір дереккөз танымалы сайт немесе
кітаптан алынады

16.

Энциклопедияны еркін өңдей алады
Бая айтқанымдай Уикипедия онлайн энциклопедия,
яғни бұл энциклопедияға енгізілген мәліметтер
сенімді болып келеді. Тіркеуден өтіп дұрыс өңдеген
мақалаңыздағы өңдемеңізді сізді ешкім атыңызды
өшіріп тастай алмайды

17.

IT саласындағы білімін арттырады
Жаңадан IT саласындағы бастаған жастар үшін
Уикипедия өте ыңғайлы бағдарлама тілі.
Уикипедия PHP бағдарламасында жазылған,
үйрену оңай болып келеді. Вебсерверде HTML беттерін құру
және дерекқормен жұмыс істеуге
арналған скрипті бағдарламалау тілі. Қазіргі
күндерде хостинг қызметін ұсынатындардың
көпшілігімен қолданады.

18.

Қазақ тіліне оңай және тез үйренеді
Қазақша Уикипедиясы толықтай қазақ тіліне
жазылады, басқа тілдегі сөздерді тек аударылымы
жоқ кезде ғана қолдануға болады. Бір ғана жыл
санау атауларын көруге болады

19.

Отанға көшіп келуде барлық заңдарды
бұзбаған жағдайда еркін орналаса алады
Уикипедияға енгізілген Қазақстан заңдары
басқа тілдерге аударған қандастар Отанға
оралу кезінде еш қандай заңдарды бұзбаған
қандастар жылдам және ыңғайлы түрде ала
алады. Мысал үшін жақында енгізілген Ата
жолы картасы туралы мақаланы мысал
қылып келтіруге болады.

20.

Уикипедия арқылы саяхаттау және
конференцияға қатысу тегін болады
Уикипедияда өңдеме көп жасаған және басқа
уикимедиа қорының жобаларын дамытқан
адамдарға тегін конференцияға баруға мүмкіндік
береді. Әр жылы Уикимедиа қоры әлемнің түрлі
нүктелеріне конференция болады, ол кезде
қатысушыларға виза, самаолет, қонақ үй, жеп ішу
тегін болады. 2023 жыл Сингапурда болған, 2024
Польшаның Краков қаласына болуы
жоспарланған. Өзімде Астана қаласына болған
Қазақша Уикимедиа конференциясына тегін
қатысқам.

21.

Жаңа достар арттырады және жаңа идеялар иесіне
біртіндеп алға қарай талпынады
Әр бір Уикипедияда қатысушысы
бәлгілі бір білімге ие болады.
Қатысушы өзіне қызыққан бағытты
мақала жаза алады. Сізде олардың
өңдеген мақалаларын көріп ол
қатысушының талқылау бөліміне жаза
алады.

22.

Конкурстарға қатысып жүлделі
марапаттарға ие болу мүмкін
Уикипедияда көп әр түрлі тақырыптарда конкурс және марафондар болып тұрады. 2023
жылы қатаысқан марафондар тізімі
1.
Уики-көктем 2023
2.
Украина мәдениет айлығы
3.
Викистипендия марафоны
4.
Уики Жерді сүйеді 2022

23.

Қорытынды
Осы презентациядағы барлығын ескере отырып сіздерді
уикипедияға үлес қосуға шақырамын, көріп турғандарыңыздай
өте қатты қиын емес, осындай қызық мүмкіндіктер бар.