Кырым сынар, шыдаар мен

1.

-Кырым сынар, шыдаар
мен!
-Чоонган деп, чода сынар
эвес, чалгааравайн, билип
аар мен!
-Чарынныгга дүжүп бээр
эвес, шырбаяр-ла мен!

2.

3.

Орус чоннуң камгалалдары

4.

Тибет болгаш тыва, ѳске-даа чоннарның
камгалалдары

5.

Мал сѳѳктеринин чажыттары
Довук :
Дорзук
• Довук сөөгүн чараштыр
хемдиир – уруглары чараш
болур.
• Дорзук сөөгүн чараштыр
хемдиир – аъды чүгүрүк болур.
• «Тодуг мен дээш, дорзук эъди
холува (далдава),
• Бай мен дээш, балдыр эъди
октава»

6.

Чарын:
• Чарын эъдин диштеп чивес,
• Чарбыктыг дижир.
• Чарын эъдин чааскаан чиве
• Чанында эжинге кара бодава

7.

Чода:
• Човаг чокка мага-ботту
• Чода сөөгү чүктеп чоруур
• Кижи, мал-даа буду быжыг,
• Килдиш дивес ужур ында!
• Аал-өгге хүндүткелдиг,
• Аалчы кээрге хоюн өзеп,
• Ужа-биле чода эштээр
• Ужур-чаңчыл сагыыр чон бис.

8.

Кыры:
Куурартыр хемдип каапкан
Куу сөөкте ужур бар деп,
Кырган-ачам бир-ле кежээ
Кыштаг черге төөгүп орду.
Ону аалга шыгжап аарга,
Оор-суктан өршээлдиг боор.
Аңнаан кижи одаг черге
Артыжапкаш, тывыштыг боор.
Октуг-боолуг таңныыл ышкаш
Ожук-пашты кадагалаар
Ону сагаан кижилерге,
Олча-ажык арбын болур.
Аалдарже айбылаарда,
Кыры сөөгүн хойлаткаштың:
«Аспас боор сен,
кортпас сен» деп,
кырган-авам чагып чорду…

9.

Арбай-хоор
Ажыл-ишке дадыккан
Башкы уваа салаалар
Адыжывыс каям, эш
Пашты долдур дүлгеннер
Анай чашты чаптап
Бичии уваа салаалар
Арбай-хоорлап ойнаал
Бичии бүүрек манаанар
Арбай-хоор (4 катап)
Арбай-хоор (4 катап)
Чеди чылын тѳрүвээн
Чупу-чупу чудурук
Черге хонар ѳшкузун
Чудук ышкаш билээм
Улуг-эргек дѳгергеш
Кып-кыры, чап-чарын, ѳп-ѳжун,
Ужа-тѳжүн салган
Кижиргенчиг колдуктар
Арбай-хоор (4 катап)
Арбай-хоор (4 катап)

10.

11.

3
д
1
5
4
2
о
в
к
у
о
ч
о
а
р
д
з
у
а
к
Доора дургаар:
1.Ону хемдиирге уруглары чараш боор
4. … чааскаан чиве
Чаныңда эжинге кара бодава
6. Кадарчы таңныыл сѳѳк
а
ы
ж
н
6
ы
к
ы
р
ы
Узун дургаар:
2. Дѳрбелчин боттуг
дѳрт чүзүн малдыг
3.Ону хемдиирге аъды чүгүрүк боор
5.Хүндүлүг чем ужа-биле эштээш, салыр чем

12.

Кыры шимчээрге,
Хырын тодар.

13.

-Кырым сынар, шыдадым!
-Чоонган деп, чода сынар эвес, соонда ам-даа
чедир билип аар мен!
-Чарынныгга дүжүп бээр эвес, ооң соонда
шырбаяр-ла мен!

14.

Четтирдим!