Ауқымды есептеуіш желілер

1.

АУҚЫМДЫ ЕСЕПТЕУІШ ЖЕЛІЛЕР
ОРЫНДАҒАН:АНУАРОВ ОЛЖАС
ТЕКСЕРГЕН:СМАГУЛОВ СЕРИК

2.

• Ауқымды желі (Глобальная сеть; GAN — global
area network немесе WAN — wide area network) —
жүздеген және мындаған километрлік аумақты
қамтитын
халықаралық, мемлекетаралық, республикалық неме
се салалық компьютер желілері. Кез келген
компьютерді, олардың орналасқан географиялық
мекен-жайына қарамастан, бір-бірімен
байланыстыруға мүмкіндік береді. Ауқымды желі
көбінесе жергілікті және аймақтық есептеу
желілерін біріктіру нәтижесінде құрылады.

3.

(ГЛОБАЛЬНАЯ ВЫЧИСЛИТЕЛЬНАЯ
СЕТЬ) — БІР- БІРІНЕН АЛЫС
ОРНАЛАСҚАН ЖЕРГІЛІКТІ ЖЕЛІЛЕР
МЕН ЖЕКЕ КОМПЬЮТЕРЛЕРДІ
БАЙЛАНЫСТЫРАТЫН ЕСЕПТЕУ ЖЕЛІСІ.
АУҚЫМДЫ ЕСЕПТЕУ ЖЕЛІЛЕРІ НЕГІЗГІ
ҮШ ҚҰРАУЫШТАН ТҰРАДЫ:
А) ЖЕЛІНІҢ ТҮЙІНІ РЕТІНДЕ
ҚАРАСТЫРЫЛАТЫН ЖЕРГІЛІКТІ
ЕСЕПТЕУ ЖЕЛІЛЕРІ;
Ә) ЖЕРГІЛІКТІ ЕСЕПТЕУ ЖЕЛІЛЕРІН
БАЙЛАНЫСТЫРАТЫН АРНАЛАР;
Б) БАЙЛАНЫС АРНАЛАРЫНА ҚАТЫНАС
ҚҰРУҒА МҮМКІНДІК БЕРЕТІН
ЖАБДЫҚТАР МЕН ПРОГРАММАЛАР.
МЫСАЛЫ, INTERNET ТОРАБЫ — ТҮРЛІТҮРЛІ ХАТТАМАЛАРМЕН ЖҰМЫС
ІСТЕЙТІН, ӘР ТҮРЛІ ЕСЕПТЕУ
МАШИНАЛАРЫН БАЙЛАНЫСТЫРАТЫН,
МӘЛІМЕТТЕРДІ ТАСЫҒЫШТАРДЫҢ
(ТЕЛЕФОН СЫМДАРЫ, ОПТИКАЛЫҚ
ТАЛШЫҚ, ЖЕР СЕРІГІНІҢ АРНАЛАРЫ
ЖӘНЕ РАДИО-МОДЕМДЕР СИЯҚТЫ)
БАРЛЫҚ ТҮРЛЕРІМЕН
ТАСЫМАЛДАЙТЫН КОМПЬЮТЕРЛІК
ЖЕЛІЛЕРДІҢ БІРЛЕСТІГІ. ЕҢ КӨП
ТАРАҒАН ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТУ
ТҮРЛЕРІ: ЭЛЕКТРОНДЫҚ ПОШТА (EMAIL), ЖЕЛІЛІК ЖАҢАЛЫҚТАР
НЕМЕСЕ ТЕЛЕМӘСЛИХАТ (USENET),
ТАРАТУ ТІЗІМДЕРІ (MAILLISTS), БҮКІЛ
ӘЛЕМДІК ӨРМЕК (WWW— WORLD
WIDE WEB), ФАЙЛДАР ЖЕТКІЗУ (FTP —
FILE TRANSFER PROTOCOL),
ҚАШЫҚТАН ҚАТЫНАС ҚҰРУ (TELNET)
ЖӨНЕ Т.Б.

4.

• Ауқымды компьютерлік желілердің жетістігіне көбінесе
телефон
жүйесінің дамуын айтуға болады.
Егер сіздің бір дербес компьютерініз ғана болса, модемінің
болмаса,
онда компьютерлік желінің ерекшеліктерін түсіне қою қиын.
Қойы жоқтың
қорамен ісі жоқ дегендей көптеген мүмкіндіктер қалтарыста
қалады.
Бірақ сіздің бірнеше компьюерлерініз болып, олардың біріндегі
мәліметтерді екіншісіне беру керек болған да желілік
технология өте қажет –
ақ. Желілік технологиялар қаржымен уақытты үнемдеуге өте
үлкен мүмкіндік
береді.

5.

• Кейбір WAN желілері тек жеке ұйымдар үшін
құрастырылған, басқалары корпоративтік жергілікті
желілер мен Интернет арасындағы немесе
корпоративтік желілердің бөлігі болып табылатын
қашықтағы желілермен Интернет арқылы байланыс
құралы болып табылады. Көбінесе WAN жалға
алынған желілерге сүйенеді, олардың бір жағында
маршрутизатор LAN-ға қосылады, ал екіншісінде хаб
WAN-ның қалған бөлігімен байланысады.
Қолданылатын негізгі протоколдар: TCP/IP,
SONET/SDH, MPLS, ATM және Frame relay. Бұрын
X.25 хаттамасы кеңінен қолданылды, оны Frame
relay-дің бастаушысы деп санауға болады.

6.

• Олар жүздеген және мыңдаған километрге
таралған компьютерлерді біріктіреді.
Көбінесе қолданыстағы сапасыз байланыс
желілері қолданылады. Жергілікті желілерге
қарағанда деректерді беру жылдамдығы
төменірек (секундына ондаған килобит)
файлдарды тасымалдау қызметтерінің
ауқымын шектейді, негізінен желіде емес,
фондық режимде электрондық пошта арқылы.
Дискретті деректерді тұрақты беру үшін
жергілікті желілерге қарағанда күрделі
әдістер мен жабдықтар қолданылады.

7.

ЖАҺАНДЫҚ ЖЕЛІЛЕРДІҢ ЖЕРГІЛІКТІ
ЖЕЛІЛЕРДЕН АЙЫРМАШЫЛЫҒЫ, ОЛАР
АБОНЕНТТЕРДІҢ ШЕКСІЗ САНЫНА АРНАЛҒАН
ЖӘНЕ ӘДЕТТЕ ӨТЕ ЖОҒАРЫ САПАЛЫ ЕМЕС
БАЙЛАНЫС АРНАЛАРЫН ЖӘНЕ
САЛЫСТЫРМАЛЫ ТҮРДЕ ТӨМЕН
ЖЫЛДАМДЫҚТЫ ПАЙДАЛАНАДЫ ЖӘНЕ
ОЛАРДЫҢ АЛМАСУДЫ БАСҚАРУ МЕХАНИЗМІ,
НЕГІЗІНЕН, КЕПІЛДІК БЕРІЛМЕЙДІ. ЖЫЛДАМ
БОЛУ. ҒАЛАМДЫҚ ЖЕЛІЛЕРДЕ БАЙЛАНЫС
САПАСЫ ЕМЕС, ОНЫҢ ӨМІР СҮРУ ФАКТІСІ
МАҢЫЗДЫРАҚ. РАС, ҚАЗІРГІ УАҚЫТТА
ЖЕРГІЛІКТІ ЖӘНЕ ҒАЛАМДЫҚ ЖЕЛІЛЕР
АРАСЫНДА НАҚТЫ ЖӘНЕ БІР МӘНДІ ШЕКТЕУ
ҚОЮ МҮМКІН ЕМЕС. ЖЕРГІЛІКТІ ЖЕЛІЛЕРДІҢ
КӨПШІЛІГІНІҢ ЖАҺАНДЫҚ ЖЕЛІГЕ КІРУ
МҮМКІНДІГІ БАР, БІРАҚ БЕРІЛЕТІН
АҚПАРАТТЫҢ СИПАТЫ, АЛМАСУДЫ
ҰЙЫМДАСТЫРУ ПРИНЦИПТЕРІ, ЖЕРГІЛІКТІ
ЖЕЛІ ІШІНДЕГІ РЕСУРСТАРҒА ҚОЛ ЖЕТКІЗУ
РЕЖИМДЕРІ, ӘДЕТТЕ, ҒАЛАМДЫҚ ЖЕЛІДЕ
ҚАБЫЛДАНҒАННАН АЙТАРЛЫҚТАЙ
ЕРЕКШЕЛЕНЕДІ. БҰЛ ЖАҒДАЙДА ЖЕРГІЛІКТІ
ЖЕЛІДЕГІ БАРЛЫҚ КОМПЬЮТЕРЛЕР
ЖАҺАНДЫҚ ЖЕЛІГЕ ҚОСЫЛҒАНЫМЕН, БҰЛ
ЖЕРГІЛІКТІ ЖЕЛІНІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІН
ЖОҚҚА ШЫҒАРМАЙДЫ. ҒАЛАМДЫҚ ЖЕЛІГЕ
ҚОЛ ЖЕТКІЗУ МҮМКІНДІГІ ЖЕРГІЛІКТІ ЖЕЛІ
ПАЙДАЛАНУШЫЛАРЫ ОРТАҚ
РЕСУРСТАРДЫҢ БІРІ ҒАНА БОЛЫП ҚАЛА
БЕРЕДІ.

8.

ЕҢ ҮЛКЕН ҒАЛАМДЫҚ
КОМПЬЮТЕРЛІК ЖЕЛІЛЕР
INTERNET
FIDONET