Экономика және Бизнес Жоғары мектебі

1.

Қазақстан Республикасы
Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті
Экономика және Бизнес Жоғары мектебі
«Бизнес-технологиялар кафедрасы
Кәсіпорынның материалдық
ағындарын басқаруды жетілдіру
Орындаған:
Экономика және бизнес жоғары
5В090900-ЛОГИСТИКА
(салалар
мамандығының 4 курс студенті
Атаханов Бөріхан Ахметханұлы
Жетекші: э.ғ.қ. аға оқытушы,
Бекметова Аруна Кернеевна
мектебінің
бойынша)

2.

МАЗМҰНЫ
Кіріспе
► «ЛОТТЕ Рахат» АО жайлы қысқаша ақпарат
► АО «ЛОТТЕ Рахат» компаниясында логистикалық процесстерді талдау.
► АО «ЛОТТЕ Рахат» компаниясында материалдық ағымдарды басқаруды
жетілдірудің мүмкіндіктері.
► Тиімді KPI жүйе құру
Қорытынды

3.

КІРІСПЕ
Қазіргі экономикалық жағдайда кәсіпорындардағы материалдық ағындарды
басқаруды жетілдіру бойынша шаралар кешенін әзірлеу қажеттілігі туады.
Дипломдық жұмыстың мақсаты – «ЛОТТЕ Рахат» АО кәсіпорнындағы
материалдық ағымдарды басқаруды жетілдіруді жүзеге асыру негізінде іс-шаралар кешенін
ұсыну.
Осы мақсатқа жету үшін келесі ғылыми міндеттер анықталды:
- Қазіргі кезде шетелдік кәсіпорындардың материалдық ағымдарды басқаруының
қолданыстағы тәсілдерін талдау;
- «ЛОТТЕ Рахат» АО-ның логистикалық қызметін және технологиялық қабілетін
бағалау;
- «ЛОТТЕ Рахат» АО-ның қолданыстағы материалдық ағымдарын басқару
жүйесін ұйымдастырылуын зерттеу;
- Материалдық ағымдарды басқаруды жетілдіру жолдарын ұсыну.
Дипломдық жұмыстың зерттеу пәні - «ЛОТТЕ Рахат» АО-ның материалдық
ағымын басқару үдерісін зерттеу және соның негізінде жетілдіру жолдарын ұсыну.

4.

5.

«ЛОТТЕ Рахат» өндірістік-қоймалық жүйесі

6.

Материалдық ағынның құрамы
Қант
Какао-боб
Қоюландырылған сүт
Қаймағы алынбаған құрғақ сүт
Сүт іріткісі
Құрғақ жұмыртқа ақтығы
Биоинверт
Ванилин
Экстракт ваниле
Желатин
Лимон қышқылы
Сүт қышқылы
Тұз қышқылы
Құрғақ сүт қышқылы
Кокос копры
Жүгері крахмалы
Ұн
Жұмыртқа ұнтағы
Алма езбесі
Тұз
Фруктоза
Майлар
Сүт майы
Какао-майы
Зығыр майы %
Жүгері майы
Жаңғақ, начника, пф
Кептірілген өрік
Сүйексіз қара өрік/құрғақ жеміс
Мейіз
Бадам жаңғағы
Арахис жаңғағы
Фундук жаңғағы
Кешью жаңғағы
Фундук пастасы
Хош иістендіргіш:
Көкжидек тұтас
Шие тұтас каустикалық
Қызыл шие жартысы
Жұмсақ мүкжидек
Мүкжидек сабандары
Мүкжидек тұтас
Мүкжидек кесектері
Күріш
ұны
қосылған
мүкжидек кесектері
«ЛОТТЕ Рахат» АҚ-ның
ассортименттік қоржыны
14 түрлі топқа жататын
400-ден
астам
түрлі
кондитерлік
өнімдерден
тұрады.

7.

АО «ЛОТТЕ Рахат» компаниясында логистикалық процесстерді талдау
«ЛОТТЕ Рахат» өндірістік кәсіпорны және оның қоймалары материалдық ағымдарды WMS
бағдарламасы арқылы басқарады және WMS бағдарламасы «итеруші» жүйеге, FIFO жүйесіне және
ABC-XYZ талдау жүйесіне бейімделген.
ERP немесе WMS кластарының
ақпараттық
логистикалық
жүйелерінің көпшілігі ABC,
XYZ
талдауларын
әртүрлі
критерийлер бойынша жүргізуге
мүмкіндік береді.
«ЛОТТЕ Рахат» кәсіпорыны көптеген
жағдайларға байланысты қоймадағы
сақтаулы тауарлардың жарамдылық
мерзімі өту мәселесін жиі кездестіреді.
Бұл жағдайда жарамдылық мерзімі өту
алдындағы
тауарларды
қоймадан
шығарудың алдыңғы кезегіне қояды.
Мұндай
жағдайда
FEFO
әдісі
қолданылады.
«ЛОТТЕ Рахат» кәсіпорынында
негізінен
«итеруші»
жүйе
жұмыс жасайды. Шикізатпен
өндірісті қамтамасыз етуден
бастап,
өнімдерді
тұтынушыларға жеткізу және
кері
логистика
қызметтері
тікелей
кәсіпорынның
басқаруымен жүзеге асырылады.

8.

АО «ЛОТТЕ Рахат» компаниясында материалдық ағымдарды басқаруды
жетілдірудің мүмкіндіктері
150
Шоғырландырылған сату
2016-2022 жж.
100
50
млрд тг
0
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
млрд
тг
2016 49,9
2017 55,9
2018 64,5
2019 82,4
2020 95,5
2021 103,2
2022
(болжам
) 118,4
Шоколад өнімдеріне деген
сұраныстың артуы және өндірісқойма
жолдарын
кеңейту
мәселесі:
8000
7000
Мармелад сатылымы
10000
8000
6000
Мармелад
сатылымы
4000
2000
0
2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022
Сатыл
ым
көлем
і
2016 2250
6000
2017
2018
2019
2020
2021
2022
1000
2633
2928
7700
8180
8655
9012
5000
4000
Сатылым
3000
Болжам
2000
0
2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022

9.

Материалдық ағымдарға қатысушылар жайлы деректер:
Ай
қараша
қараша
қараша
қараша
қараша
қараша
қараша
Итог
Қойма № Жүк көтерушілер
саны (адам)
1
4
10
3
15
3
26
4
29
5
30
5
31
38
62
Қабылданған контейнерлер
дана
тонна
0
0
0
0
0
0
12
213,41
0
0
0
0
0
0
12
213,41
Транспорттар
Жалпы
саны (рейс) көрсеткіштер (т)
111
1734,814
171
552,169
158
2317,32
9
572,62
535
1989,31
234
3233,535
1700
14364,551
2918
24764,319
Алматы қаласындағы «Орталық база» бойынша материалдық ағымдардың
2020 жылғы жылжу статистикасы:
Ай
Қойма №
Кіріс (т)
қараша
қараша
қараша
қараша
қараша
қараша
қараша
Итог
1
10
15
26
29
30
31
422,535
150,324
270,9
40,479
324
524
4357,3
6097,534
Шығыс (т) Жүктердің қоймалар
Жүктер
Дайын тауарларды
арасында жылжуы (т) салмағы (т) түрлері бойынша іріктеу (т)
415,962
417,353
478,964
0
225,614
147,449
28,782
0
595,5
416,62
517,15
0
71,963
146,838
91,93
0
410
591,51
0
663,8
1205,55
842,735
661,25
0
3834,91
335,19
0
2837,15
6759,503
5897,696
1778,076
3500,95

10.

3. Тиімді KPI бағалау жүйесін құру
Ұсынылатын KPI тізімі:
жеткізушілердің сенімділік деңгейі
дүкендердің өткізу деңгейі
дистрибьюторлық серіктестердің өткізу деңгейі
тұрақты тасымалдар саны
қосымша қызметкерлерді тарту деңгейі
жеткізушілердің қателесу деңгейі
серіктестіктің ұзақтығы
жаңа өнімді әзірлеудің орташа ұзақтығы
өндіріске жаңа өнімді шығаруға дайындаудың орташа ұзақтығы
технологиямен орындалған жұмыс уақытының орташа ұзақтығы
өнім бірлігінің орташа құны және өзіндік құны
тасымалдаудың орташа құны
таралардың материал сыйымдылығы
материалдар шығындарының пайдаға қатынас деңгейі
жабдықтау/жүкті жөнелту орташа ұзақтығы
өнімнің белгілі бір түрлері үшін ақау пайызы
ақауды жөндеу құны
бір тапсырыс орындалуының орташа ұзақтығы
жүк көлігін жүктеудің орташа уақыты
қоймашының белгілі бір операцияны орындау өнімділігі
жүк көтерушінің белгілі бір операцияны орындау өнімділігі
тасымалдаушының белгілі бір операцияны орындау өнімділігі
Ескерту: Кесте автордың талдауларына сүйене отырып құрастырылған
Өлшем бірліктері:
%
%
Бірлік
%
%
Күн
Күн
Күн
Сағат
Тг
Тг
м3
%
Сағат
%
тг.
Сағат
Сағат
т/сағ
т/сағ
т/сағ
KPI-тиімді тасымалдау
арналарын
таңдауға
ынталандыру.
Мақсаты: KPI енгізілуін
мамандар қадағалауымен
жүргізу; орталық KPI
мониторингтік платформа
қалыптастыру.
Негізі: «ЛОТТЕ Рахат»
кәсіпорнының
материалдық
ағымы
сипаты
көпшілік
материалды
ағымдар
концепцияларынан
өзгешелігі.
Аталған ұсыныстарды
бағдарламалық
жасақтау.

11.

SWOT-талдау
Күшті жақтары
- Материалдық ағымды ұтымды басқару
шешімдерін негіздеуде алғашқы қадамдардың
жасалғаны;
- Тарихи қалыптасқан жүйенің болуы;
- Шетелдік әдістерді орнатқандығы.
Әлсіз жақтары
- Қалдықтардың, бүлінген тауарлардың орын алуы;
- Қызметтің барлық аспектілерінде өнеркәсіптік
кәсіпорынның материалдық ағындарын басқару
бойынша
мониторинг
жасауда
жеткілікті
технологиялардың шектелуі.
Мүмкіндіктері
- «ЛОТТЕ Рахат» компаниясының өзіндік
тәжірибесін өзгертпей, ары қарай жетілдіру;
- Материалдық ағымдарды басқарудың шетелдік
тәжірибесін пайдалану;
- Инвестицияларды тарту есебінен ақпараттық
ағымды автоматтандыру.
- Үнемдеу технологиялық әдістерді қолдану
есебінен өндірістің тиімділігін арттыру.
Қауіптері
- Зерттеу жұмыстарының жетіспеушілігі;
- Ақпарат алудың күрделілігі;
- Материалдық ағынға енгізуді сапалы және
объективті бағалауды жетіспеушілігі.
- Жоғары басшылықтың материалдық ағымдарды
басқару қажеттілігінің керекті деңгейде сезінбеуі.

12.

Логистикалық оптимизациялаудың қаржылық әсері
2019 ж. басты шығын ағындары бойынша үнемдеу жұмыстары, млн тг
Үнемделген қаржы
Іс-шаралар
2018
2019
2018/2019
жоспар/факт
факт
жоспар
факт
%
%
Кедендік
транзиттік
16,357
3,022
0
-16,357
-100%
-3,022
декларациялауды
қолға алу
ЖШС BLG 88
компаниясына
төленетін ақыны
төмендету
2
1,95
1,95
-0,05
-0,025
0
0
Барлығы
18,357
4,972
1,95
-16,407
Ескерту: [22] әдебиет негізінде автормен құрастырылған
-0,8938
-3,022
-1,5497

13.

ҚОРЫТЫНДЫ
АО «ЛОТТЕ Рахат» кәсіпорнының материалдық ағымдарды басқару
жағдайына, логистикалық қабілетіне, жылжымалы құрамның пайдалану
көрсеткіштеріне талдау жүргізу нәтижесінде «ЛОТТЕ Рахат» АО-ның логистикалық
қызметіне қысқаша баға берілді.
Жүргізілген зерттеулер мен әзірлемелерді біз «Рахат» кәсіпорнының
«Орталық базасының» қоймаларында материалдық ағымдарды басқаруды
оңтайландыру мәселесін шешудің бастапқы кезеңі ретінде ұсынамын. Дипломдық
жұмыс негізі келесі бағыттармен де байланысты: мәселені шешу процесінде
тауарлар номенклатурасын координациялауды оңтайландыру, бұл қосымша зерттеуді
қажет етеді; сонымен қатар материалдық ағым барысында қателіктерді азайту,
бағдарламалық жабдықтауды кәсіпорынның материалдық ағынның әрбір
кезеңдеріне енгізу, логистикалық мәселелердің шешімін табудың «Рахат» кәсіпорны
ерекшеліктеріне бейімделген, уникалды, әрі жүйелі тәсілдерін қалыптастыру.

14.

Назарларыңызға рақмет!