Similar presentations:
Қоғамдық өмірдегі әлеуметтік теориялардың дамуы
1. № 3 дәріс
Қоғамдық өмірдегіәлеуметтік
теориялардың
дамуы.
2. Дәрістің жоспары
Ауытқу (девиация), қылмысжәне әлеуметтік бақылау.
Сыбайлас жемқорлықпен
күрестің әдістерімен тетіктері.
Отбасы әлеуметтік институт
ретінде.
3.
Девиантты (ауытқымалы)мінез-құлық деп біз ресми
қабылданған немесе
белгіленген қоғамдық
нормаларға сай келмейтін,
қоғам тарапынан
мақұлданбайтын мінезқұлықты айтамыз.
4. Ауытқымалы (девиантты) мінез-құлықтың негізгі белгілері:
Ауытқымалы (девиантты) мінезқұлықтың негізгі белгілері:1) Девиантты мінез -құлық пен оны
көрсететін тұлға өзге тұлғалар тарапынан
айыпталады (әлеуметтік санкциялар).
2) Ол тұлғаның өзіне немесе оны қоршаған
тұлғаларға нақты залал келтіреді.
Осылайша, девиантты мінез-құлық
деструктивті әрекет жасайды.
3) Ол айқын даралықты және жас
ерекшелікті-жыныстық сипатқа ие болады.
Девиантты мінез-құлық 5 жастан бастап
жүруі мүмкін.
5. Әлеуметтік ауытқудың негізгі түрлері:
Мәдени және психикалық ауытқулар. Яғни,әлеуметтік қауымдастықтарға тән мәдени
нормаларға сай келмейтін мінез-құлық
2. Жекеленген және топтық ауытқулар.
3. Бастапқы және екінші ауытқулар. Бастапқы
ауытқу нормаларды көп бұза бермейді, ол
болмашы сипатта болады.
4. Мақұлданатын ауытқулар. Мысалы:
Жоғары интеллектуалдылық;
Ерекше қабілеттер
Ерекше мінез-құлық
5. Айыпталатын ауытқулар:
Өзгеше кері мінез-құлық
Заң бұзушылық.
1.
6. Ауытқымалы мінез-құлықтың табиғаты
Психологиялық себептер: «ақыл-естіңкем болуы”, “психопатия”.
Жұқпалылық қоғамнан зиянды
әрекеттерді жұқтырып алу;
Өзге топтардың, мекемелердің, БАҚ
ықпалы.
Нормаларды түсінбеуі немесе
жеткілікті білмеуі.
Әлеуметтік теңсіздік
Түрлі нормалар арасындағы
келіспеушілік.
7.
Аномия – қоғам мүшелерініңбарлығының нормаларды бұзуы,
нормалардың мүлдем болмауы.
Әлеуметтік, табиғи апаттар.
Стигматизация – қоғам тарапынан атау
берілу
Маргиналдану – ескі нормаларды
ұмытып, жаңа нормаларға бейімделе
алмау.
8. Р. Мертон девиацияны мәдени мақсаттар мен оларға жету деген тәсілдермен анықтайды:
Конформизм – мақсаттармен де оған жетужолдарымен де келіседі, ештеңе бұзбайды;
инновация, мақсатпен келіседі, алайда
оған жету жолдарын мақұлдамайды;
ритуализм, мақсаттармен келіспейді, бірақ
жету жолдарын орындайды;
ретретизм мақсаттардан да, оған жету
жолдарынан да бас тартады; (маскүнемдер,
нашақорлар, қаңғыбастар);
бунт, жаңа мақсаттар мен оларға жету
жолдарын қалыптастыру.
9. Девиацияның формалары:
Бастапқы девиация – ауытқудың аса қауіптіболмауы, бірінші рет кездесуі;
Қайталама девиация – қайталанатын, әдейі
жасалатын ауытқу;
Дезадаптация – жаңа нормаларға бейімделе
алмау;
Деликвенттілік – заң нормаларын бұзатын
девиация;
Аддикция – бір нәрсеге деген құштарлық,
құмарлық (клептомания).
Криминогендік – заң бұзу нормаға айналатын
жағдай.
10.
Аномия – девиацияның ең жоғарғыформасы. Ол мүлдем нормалардың
болмауы, жаппай психоз жағдайында
туындайды.
Аномияның ең жоғарғы формасы –
СУИЦИД.
Э. Дюркгейм суицидтің үш түрін атайды:
- Пессимистік – тұлға өзін қоғамнан төмен
санайды
- Фаталистік - өзін қоғамнан жоғары
санайды;
- Альтруистік - өзгелер үшін жан қию.
11. Әлеуметтік бақылау - Әлеуметтік ауытқуларды шектеуге немесе болдырмауға, алдын алуға бағытталған іс-шаралар жүйесі.
Әлеуметтік патологияны басқа пайдалынемесе бейтарап формалармен
ауыстыру;
Патологияны басқа бағытқа бұру;
Заңдастыру;
Көмектесу;
Заңды қатайту немесе жұмсарту.
12. Әлеуметтік бақылау нормалардан және санкциялардан тұрады
Нормалар – қоғамда қалыптасқанережелер жүйесі;
Санкциялар — қоғам тарапынан нақты
қолданылатын іс-шаралар жүйесі. Олар:
Негативті және позитивті;
Ресми және бейресми болып бөлінеді.
Бақылаудың түрлері: Оқшаулау,
Бөлектеу , Ақтап алу.
13. Сыбайлас жемқорлықпен күрестің әдістерімен тетіктері.
Қазақстан Республикасының Сыбайласжемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы Заңы
2015 жыл 18 қараша қабылданды.
1 бап, 6 тармақ –
Сыбайлас
жемқорлық
–
жауапты
мемлекеттік лауазымды тұлғалар, өздерінің
қызметтік өкiлеттiктерін, мүмкiндiктерiн
түрлі мақсаттарда заңсыз пайдалануы және
осы адамдарды параға сатып алу.
Пара берсеңде,
14.
Сыбайлас жемқорлық тәуекелі немесесебептер:
- Тұлғалардың заңды жеткілікті деңгейде
білмеуі және әлеуметтік жағдайдың
төмендігі;
- Лауазымын асыра пайдалану;
- Атқаратын қызметімен табысының сәйкес
келмеуі;
- Аймақтық, жершілдік және рушылдық;
- Тұлғалардың мақсаттарына оңай қол
жеткізуді көздеуі. (мансап, грант, тендер,
үй және жер алу, қылмысты жасыру т.б)
15. Марат Оспанов атындағы БҚМУ сыбайлас жемқорлық тәуекелі:
Студенттердің емтихандардытапсырудың жеңіл жолдарын іздеуі;
Сессия алдындағы студенттің
қорқынышы;
Емтихан жауаптарының құпиялығының
төмендігі;(тест орталығы, кафедра
т.б.студенттердің жауаптарды алу)
Сыбайлас жемқорлықтың салдарын
жете түсінбеуі.
16.
Ұжымдық рухтың төмендігі;Студенттерді бағалау обьективтілігінің
төмендігі;
Кейбір студенттердің ішкі тәртіппен
оқытушының пәнді білуге қойған
талаптарын жете түсінбеуі.
2016 жылы әрбір 5 студент;
2019 жылы 12-і студент.
17. Сыбайлас жемқорлық алдын алу жолдарының картасы. (Ұсыныс)
Студенттердің өтініштерін апелляцияережесін сәйкес қарастыру;
Студенттер
арасында
сауалнаманың
құрастырылуын және репрезентативтілігін
мамандармен келісу;
Студенттерге анкета ақпаратының жариялы
болмайтындығына кепілікдік беру;
- Студентке обьективті бағалау керектігін
үйрету.
18.
Коррупция дертпе? Әдет пе?
Қашан қоямыз?
19. Отбасы - адамдардың қандық туыстық негізде біріккен шағын әлеуметтік тобы.
20. Отбасының қызметі. Репродуктивтік (заңды некеде ұрпақ жалғастыру);
21.
Отбасының қызметтері:-Эмоционалдық;
-Әлеуметтендіру;
-Статустық;
-Қорғау;
-Экономикалық;
-Креативті т.б.
22. Отбасының тұрақты мүшелері:
Ерлі-зайыптылар (ата-аналар);Балалар;
Жақын туыстар
3. Ғимараттары:
Үй;
Шаруашылық мекемелері;
4. Символикасы:
Неке сақинасы;
Арнайы құжаттар;
23. Отбасының өмірлік циклы:
1. Отбасын құру циклы;2. Алғашқы баланың тууы;
3. Соңғы баланың тууы;
4. “Бос ұя” – балалардың өз отбасын
құруы;
5. Жұбайлардың бірінің өлімі немесе
ажырасуы;
24. Отбасын құрудың алғышарттары:
Физиологиялық және әлеуметтікқажеттілік;
Психологиялық сәйкестік;
Әлеуметтік-мәдени сәйкестілік;
Экономикалық қажеттіліктер;
Махаббат.
25.
Отбасы мен некенің алғашқытүрлері:
Промискуитет;
Қандық-туыстық неке;
Пуналуалды отбасы;
Синдиасмикалық неке;
Моногамды отбасы.
26. Отбасы мен некенің формалары
Моногамды – полигамды (полигиния полиандрия);Экзогамды – эндогамды;
Гетерогенді – гомогенді;
Азаматтық:
- ұрлық,
- сатылған,
- кепілдік,
- қонақтық,
- қасиетті, киелі,
- есептік,
- күштелген;
27.
1. Отбасының түрлері:Нуклярлы – стержендік;
Патрилокалды-матрилокалдынеолокалды-унилокалды;
Дәстүрлі – эгалитарлы;
Кеңейтілген – Дистанциялық;
Стерженді;
Бір балалы – көп балалы – баласыз;
28. Ажырасу факторлары:
Физиологиялық факторлар (сексуалдыдисгармония);
Психологиялық факторлар (мінез
сәйкессіздігі);
Сыртқы әсерлер (өзгелер ықпалы);
Экономикалық факторлар;
Мәдени сәйкессіздік.
Маскүнемдік, нашақорлық
Жас айырмашылығы;
Күштелген некелер;
Бала мәселесі.
29. Қазіргі отбасына талдау:
- Отбасылық сынақтар 1-7 жыл арасы;- Медиаторлар, агентства, отбасылы
психологтар;
- Жыныстық ауытқулар;
- 19-23 жаста отбасын құрғандар 30%,
24-30 жас 2,1% некелерін бұзған.
- ҚР ажырасу көрсеткіштері:
ең төмен облыстар – Маңғыстау 15%,
Шымкент 22%;
жоғары Қостанай, Павлодар 58%
30. Марат Оспанов атындағы БҚМУ(2022)
1. Бакалавр – 5118 студент, 5%отбасылы оның 4,8% университетте
бірге оқитын студенттер.
2. Интернатура, резидентура,
магистратура, докторантура 13 %.
3. Шет елден келіп білім алатын
азаматтарда отбасылы студенттер
жоқ. 2 ФАКТ.
4. Отбасы студент әлеуметтануы?