Сылнымут чондайын поянлыкше

1.

Сылнымут
чондайын
поянлыкше
Модышым ямдылен: марий йылмым да
литературым туныктышо Иванова А.А.

2. 1 раунд

Тема
Йодыш-влак
1. «Йомак тӱняште»
10
20
30
50
70
2. «Манеш-манеш»
10
20
30
50
70
3. «Муро тӱня»
10
20
30
50
70
4. «Марий стихосложений»
10
20
30
50
70

3. 1.

10 балл.
Йодыш:
«Марий-влак!
Те
мыйын
тыршымем ода акле. Мый тендам кеч-могай
тушман дечат араленам, а те мыйым игылташ
тӱҥалын улыда, арам кожгатеда! Шарнен лийза:
ынде мый тендан деч йӧршеш каем».
Вашмут: «Илыше кӱ» легенде

4. 1.

20 балл.
Йодыш: « Патыр кочкеш-йӱэш да малаш возеш.
Эрдене кынелын, адак чодыраш кайынеже. Ватыже
марийжым чодырашке огеш колто, ачаж деке унала
колтынеже…»
Вашмут: «Ший пӱян Ший Пампалче» йомак

5. 1.

30 балл.
Йодыш: «Теве волыш ормарий,
койышланале орвате. Шемын, сарын,
йошкаргын роштке кушташ тарванат…»
Вашмут: Пет Першут «Кутко сӱан»

6. 1.

50 балл.
Йодыш: «Марий-влак тунам пеш йӧсын иленыт,
пеш йӧсын! Ик могырым нуным руш кугыжа, паяр
ден князь-влак пызыреныт, вес могырым Озаҥыште
илыше татар хан-влак шыгыремденыт…»
Вашмут: Акпарс нерген преданий

7. 1.

70 балл.
Йодыш: « - Шого, йӧратыме чӱчӱэм, таче
озамын сӱанже, айда тушко йӱаш каена,
шылымат кочкына, муралтенат колтена,
кушталтенат ончыктена.»
Вашмут: «Сур пире» йомак

8. 2.

10 балл.
Йодыш: Мом шокташ лиеш?
Вашмут: Ложашым, гармоньым

9. 2.

20 балл.
Йодыш: Тӱнӧ йӱштӧ. Валерий чарныде
модеш.
- Авай, пижым лук! – шокта эргын йӱкшӧ.
- Адак кушан пижыч? Сейчас лектам,окнаш ончале ава.
Кок йодыш пуалтеш: а) ава ден эрге могай ик
мутым кок семын умыленыт?
б) тиде мыскара могай тунемме тема дене
келшен толеш?
Вашмут: пижым; омоним

10. 2.

30 балл.
Йодыш: Лу да лу, эше лу, чылаже мыняр
лиеш?
Вашмут: Кум лу

11. 2.

50 балл.
Йодыш: Чевер улам – ӱдыр омыл, почем
кужу – имне омыл.
Вашмут: Кешыр

12. 2.

70 балл.
Йодыш: Окнадыме пырдыж вошт авамын
эргыжым ужам.
Вашмут: Воштончыш

13. 3.

10 балл.
Йодыш: Ой, акаем, акаем!
Порсын лӱҥгалтышетым колталал!
Шӱртывырче веле кодын,
Кугу пӱнчӧ йӧрлалеш!
Вашмут: «Ший пӱян Ший Пампалче»

14. 3.

20 балл.
Йодыш:
Кычкыме имнем чулка йолан,
Мланде куралмем – ваштар кадыр,
Йӱлем пасу – куэ ото,
Шке улам поян тарзе.
Вашмут: «Ӧрмӧк» повесть, Ӧрмӧк

15. 3.

30 балл.
Йодыш: Элнет чодырат, кугу чодырат,
Кукужо муралеш гын, келшалеш.
Немда вӱдет, ший гай вӱдет,
Колжо модылда гын,келшалеш.
Вашмут: «Вӱдшӧ келге, серже тура» повесть,
Эйно

16. 3.

50 балл.
Йодыш: Арслангайыкла имнем чоҥешта.
Арслан шулдырла ончыко вашкем.
Мыйын шинчам – пӱркыт шинча.
Тул волгенче – патыр кидем.
Вашмут: «Юкей Егоров» ойлымаш, Юкей

17. 3.

70 балл.
Йодыш: Снеге мелна кӱмешкыже,
Чынчыли погаш каяльым.
Чынчыли погаш йӧсӧ огыл,
Тулыкеш кодаш пеш йӧсӧ…
Вашмут: «Акпатыр» драме, Эвика

18. 4.

10 балл.
Йодыш: Рифма-влак могай лийыт?
Вашмут: мужыран, ыресла, оҥган

19. 4.

20 балл
Йодыш: Ударениян да тудын пелен улшо ик
але икмыняр ударенийдыме слогым … маныт
Вашмут: стопа

20. 4.

30 балл
Йодыш: Кок слоган стопаште ударений
кокымшо слогеш логалеш гын, тыгай стопам
… маныт.
Вашмут: ямб

21. 4.

50 балл
Йодыш: Кум слоган стопаште
ударениян слог кок ударенийдыме слог
коклаште шога гын, тыгай размер …
маналтеш.
Вашмут: амфибрахий

22. 4.

70 балл
Йодыш: Мом « белый стих» маныт?
Вашмут: рифмыдыме почеламутым

23. 2 раунд

Тема
Йодыш-влак
1. «Кӧ уто?»
10
20
30
40
50
2. «Классик-влак деке
унала»
3. «Нуным палет мо?»
10
20
30
40
50
10
20
30
40
50
4. «Йӧратыме почеламутвлак»
10
20
30
40
50

24. 1.

10 балл.
Йодыш: С.Г.Чавайн, Шабдар Осып, Н.Игнатьев,
Яков Ухсай
Вашмут: Яков Ухсай

25. 1.

20 балл.
Йодыш: Ӧрмӧк, Лотай, Эшполдо, Чепиш, Юкей
Вашмут: Юкей

26. 1.

30 балл.
Йодыш: В.Регеж-Горохов, А.Иванова, В.Любимов,
Й.Кырля
Вашмут: В.Любимов

27. 1.

40 балл.
Йодыш: Пет Першут, К.Беляев,
К.Васин, Г.Матюковский
Вашмут: К.Васин

28. 1.

50 балл.
Йодыш: Лидия Степановна, Юра, Иван
Васильевич, Толя, Миля
Вашмут: Иван Васильевич

29. 2.

10 балл.
Йодыш: Марий литератур классик-влакым
лӱмдыза
Вашмут: С.Чавайн, М.Шкетан, Ш.Осып,
Н.Игнатьев

30. 2.

20 балл.
Йодыш: Могай классикын могай
произведенийысе геройжо тыге ойла: « Тыйым
мемнан дене садак кырен пытарат… Иктаж вере
шыжым тунемаш кае – сайрак лиеш, манеш?»
Вашмут: М.Шкетан «Мичун уке ачажат…»
Оксий

31. 2.

30 балл.
Йодыш: Классикын могай геройжо
шонкала?
«Эй, игече йӱштӧ шога,- шона. – Кушто
эргым-влак кылмен орланен коштыт гын?
Лудо мыжер ден суран кем кугунак
могыретым ок ырыкте…»
Вашмут: Шабдар Осып «Акырсаман»,
Прокоп Васлий

32. 2.

40 балл.
Йодыш: Могай классикын илыш-корныжо нерген
ойлалтеш?
«… Озаҥысе учительский семинарийышке тунемаш
пуренам. Руш поэт ден прозаик-влак коклаште эн
чотшо Пушкин, Гоголь, Кольцов, Никитин
келшеныт. Вараракше Лермонтовым йӧраташ
тӱҥалынам».
Вашмут: С.Г.Чавайн

33. 2.

50 балл.
Йодыш: Могай писатель шкеж нерген тыге возен?
«Тунемаш ыш лий. Чоҥештен кайынем ыле,
шулдырем пӱчкыч. Волгыдым ужнем ыле, «Ит
ончо» маньыч. Айдеме лийнем ыле, «Тарлалтын
пурен илет гынат йӧра» маньыч. Ом мондо!
Нигунам ом мондо тыге ыштымыштым!»
Вашмут: Н.Игнатьев

34. 3.

10 балл.
Йодыш: «Коден огыл тудо кечым,
Ару коштын школышко.
Урок годым, лӱшкыдегеч
Туныктышым колыштын…»
Вашмут: Петю

35. 3.

20 балл.
Йодыш: «Ӧрмӧк», «Кавырля», «Тоймак тукым»
повесть-влакын да «Кумыж эртне» ойлымашын
авторжо.
Вашмут: Я.Элексейн

36. 3.

30 балл.
Йодыш: Тудо поэт, прозаик, туныктышо, Изи
Лужалу ялеш шочшо, Куженер школ-городокын
директоржо.
Вашмут: Ш.Осып

37. 3.

40 балл.
Йодыш: «… Ятыр башкир аулым эртен, Кунгур
корнымбалсе марий ялышкат миен шуо. Тудын
отрядше кече мучко шуко еҥлан кушко…»
Вашмут: Юкей Егоров

38. 3.

50 балл
Йодыш: « Жап шукат ыш эрте, кабинетыш йоча
пурен шогале. Тудо лапка капан, ошалге ӱпан,
ӱмбалныже ош тувыр, радына посто дене ургымо
брюко. Йыргешке чевер чурийвылышыжым кугу
канде шинча сылнештара. Мотор, тыгыде ош
пӱйжӧ ойлымыж годым йылгыжалт-йылгыжалт
колта.»
Вашмут: Миша Ковальчук

39. 4.

10 балл
Йодыш: «- Изи шольым, чинче шольым
Кугу тау тыланет!
Арам огыл ӱжара гай
Йошкар галстук оҥыштет!»
Вашмут: Миша

40. 4.

20 балл
Йодыш: « Адак сирень шыман тӱкалтыш
Лӧза копаж ден окнашкем,
А ушыштем – тура тошкалтыш,
Авам ончале шинчашкем…»
Вашмут: Ава кид

41. 4.

30 балл
Йодыш: « Теве ты марий солаште
Шошым, ӱжаран эрден,
Первый май шушаш гутлаште,
Ик йочаже шочылден.»
Вашмут: Петю

42. 4.

40 балл
Йодыш:
«Тольым ош тӱняшке да илаш ом вашке.
«Уто ӱмбал» манын ыш ызгал авам.
«Уто логар» манын огеш вурсо ыле,
Илыше кодеш гын, аныкан ачам…»
Вашмут: Мыйын корнем

43. 4.

50 балл
Йодыш: «Шочын омыл ӱдыр дене
Пырыс семын модылдаш
Илыш корнын сай осалжым
Шочынам мый чот мураш…»
Вашмут: Муралтем мый,йывыртен

44. Викториным иктешлымаш