Всероссийский конкурс мастер-класса учителей родного языка и литературы «Туган тел»

1.

Всероссийский конкурс мастер-класса
учителей родного языка и литературы
«Туган тел»
Иванова Алина Александровна
учитель родного (марийского) языка
МБОУ «Ципьинская средняя общеобразовательная школа»
Балтасинского муниципального района РТ
I квалификационной категории
1

2.

Колымшо пургыж.
Классысе паша.
Урокын темыже:

3.

4.

Колымшо пургыж.
Классысе паша.
Урокын темыже:

5.

Урокын цельже:
«Лексике» теме дене йоча-влакын
мом палымыштым ушештараш да иктешлаш.
Урокын задачыже-влак:
Туныктымо:
•Кодшо уроклаште тунемше-влакын кузе темым умылымыштым
эскераш;
• Лексике нерген умылымыштым ушештараш да иктешлаш;
•Тест пашам ыштен мошташ туныкташ
Вияҥдыше:
•Йоча-влакын пален налаш тыршымыштым вияҥдаш;
•Марий йылмым тунемаш кумылаҥдаш;
•Йоча-влакын кутырымо йылмыштышт тӱрлӧ значениян мутвлакым кучылт моштымыштым ешарен толаш.
Воспитыватлыше:
•Шкевуя, группо дене пашам ышташ, палемдыме цельыш шуаш
кертмыштым шуарен толаш, ваш-ваш полшаш, умылаш
тыршыкташ;
•Шке шочмо мландыштым, марий йылмыштым йӧраташ
кумылаҥдаш.

6.

Ик
значениян
Тӱҥ
значений
Синоним
Лексика

7.

Чевер чурийвылыш дене тыге чаткан чиен шогалмыжлан кӧра моло
пайрем калык коклаште Марина поснак шинчашке перна: сур
пӧрткайык коклаште пурышо чевер оҥан ӧрш гай коеш.(Ш.Осып).
Южгунам мардеж колта пуалын, шовыч йолвам лывыргын
рӱза.(З.Ермакова). Пеледеш куэ – сака йолвам, пуйто ӱдыр сакалта
алгам.(М.Большаков). Кажне кечын ӱстембалне кинде – мыйын
илышем.(О.Васлий). Лар тич тыйын кинде, суртет тич пиал, кузе
мокталтен от мурал.(С.Вишневский). Лопнур чодыра деч ӧрдыжтырак
шинча, сандене Лопнур йыр кинде сайынрак шочеш.(С.Чавайн).
7

8.

Паша. Йогаш шомак полшымо
дене ончыктымо предложенийвлакым марий йылмыш кусарыза.
Течет река. Снег сыплется.
Падают листья. Выпадают перья.
Шерсть вылезает. Бочка протекает.
Льется песня. Люди собираются.
Время течет. Льется свет. Мысли
текут.
8

9.

«Синоним тошкалтыш» кроссворд
1. Йошкарге, чевер, кына.
2. Вияш, вик.
3. Осал, аяр, озыркан.
4. Йытыра, чапле, сылне, сӧрале.
5. Чӱчкыдӧ, чока, тӱвыргӧ.
6. Сото, яндар, ояр.
7. Ура, каньысыр.

10.

“Синоним тошкалтыш “кроссворд
А
Т
Ш
М
Н
В
Ч
Л
Ӧ
Ы
О
У
О
Ы
Р
Д
Т
Г
Л
Т
Е
О
Ы
Г
А
Р
Д О
Ы Д О
М С ЫР
10

11.

Шинчымашетым ончыкто
Палемдыме шомак-влак мо лийыт?
Йоча пӱкеныште шинча.
Тудо йомакым сай шинча.
Япык пӧртышкӧ пура.
Онча: атыште пура.
Сусыр верыш шӱраш йодым
Санитарка дечын йодым.
Зина веле, пуйто кол –
Ок пелеште, огеш кол.

12.

Антониман калыкмутым
кӧ шукырак пала?
1.Уда шудо гыч ... нӧшмӧ ок лий.
2.Кугуракым пагале, ... чамане.
3.Кеҥеж ямдыла, … пытара.
4.Темше мӱшкыр … мӱшкырым ок пале.
5.Уда еҥ порым ок шарне, … еҥ … ок
мондо.
6. Семын кужужо сай, мутын - … .

13.

Налме шинчымашым кучылтын,
пуымо
шомак-влакым
кок
столбикыш возыза.
лапке
писын
мокропка

14.

кевыт
паша
писын
кешыр
илаш
лудаш
лапке
пане
бобой
зӓҥгар
терке
мокропка

15.

Мо тугай профессионализм?
1) тоштемше мут-влак
2) вончештарыме мутвлак
3) профессий дене
кылдалтше мут-влак
4) у мут-влак

16.

Могай мутым архаизмлан шотлыман?
а) шогавуй
б) плуг
в) тырма
а) оза
а) полицейский
б) кул
б) милиционер
в) вуйлатыше в) урядник
Кудо мут неологизм?
а) воин
б) салтак
в) сарзыеҥ
а) культур
б) тӱвыра
в) искусство
а) кончер
б) сцене
в) клуб

17.

Могай мутым архаизмлан шотлыман?
а) шогавуй
а) оза
а) полицейский
б) плуг
б) кул
б) милиционер
в) тырма
в) вуйлатыше в) урядник
Кудо мут неологизм?
а) воин
б) салтак
в) сарзыеҥ
а) культур
б) тӱвыра
в) искусство
а) кончер
б) сцене
в) клуб

18.

Палемдыме ойсавыртышын чын
значенийжым ончыктыза. Кузе тиде
ойсавыртыш маналтеш?
Керек-мыняр ойло – эре шке
мурыжымак мура.
Уремыште парням шуралтен ок кой.
Шочмо йылмын ямже толын мемнан
деке аван шӧржӧ дене пырля.
Кочамын пу гыч пӱчкедыме ӱзгарым
ышташ кид-йолжо толеш.

19.

Ик
значениян
Шуко
значениян
Тӱҥ
значений
Вончештары
ме значений
Лишыл але
икгай
значениян
Синоним
Лексика
Ваштарешла
значениян
Профессионализм
Посна паша
дене
кылдалтше

20.

20