Kończyna górna - układ kostny

1.

Kończyna górna - układ kostny

2.

Układ kostny kończyny górnej
Obręcz kończyny górnej:
• łopatka
• obojczyk
Część wolna kończyny górnej:
• kość ramienna
• kość łokciowa
• kość promieniowa
• kości nadgarstka
• kości śródręcza
• paliczki

3.

Obojczyk

4.

Obojczyk
Jest to kość zaliczana do kategorii kości
długich. Kształtem przypomina literę S.
Obojczyk położony jest bezpośrednio
pod skórą, stanowiąc wyraźną granicę
między szyją a klatką piersiową. Biegnie
od górnego końca mostka, mniej więcej
poziomo, w kierunku poprzecznym
i nieco ku tyłowi, przylegając swym
końcem bocznym do końca barkowego
łopatki.
Obojczyk można podzielić na 3 części:
• część środkową,
• koniec przyśrodkowy (koniec
mostkowy),
• koniec boczny (koniec barkowy).

5.

Część środkowa obojczyka
Część
środkowa
w
odcinku
przyśrodkowym wygięta jest ku
przodowi, w odcinku bocznym - ku
tyłowi. Odcinek przyśrodkowy ma
kształt trójścienny z zaokrąglonymi
brzegami, natomiast odcinek boczny
stopniowo spłaszcza się od góry ku
dołowi.
Do powierzchni górnej przyczepiają się
mięśnie:
• mostkowo-obojczykowo-sutkowy,
• piersiowy większy,
• naramienny,
• czworoboczny.

6.

Koniec mostkowy
Koniec przyśrodkowy jest zgrubiały
i kończy się mniej więcej trójkątną
i nieco siodełkowato zakrzywioną
powierzchnią stawową mostkową
pokrytą chrząstką włóknistą, która
przylega do wcięcia obojczykowego
mostka. Do powierzchni dolnej końca
mostkowego obojczyka przyczepia
się:
• mięsień mostkowo-gnykowy

7.

Koniec barkowy
Koniec
boczny
obojczyka
jest
spłaszczony w kierunku od dołu do
góry i zakończony małą, owalną i słabo
wypukłą
powierzchnią
stawową,
pokrytą
chrząstką
włóknistą.
Powierzchnia
ta
łączy
się
z powierzchnią stawową wyrostka
barkowego.

8.

Obojczyk
Kluczowe elementy znajdujace się na powierzchni obojczyka to:
• powierzchnia stawowa barkowa,
• powierzchnia stawowa mostkowa,
• wycisk więzadła żebrowo-obojczykowego,
• guzek stożkowaty.

9.

Łopatka

10.

Łopatka
Łopatka jest kością płaską o kształcie
podobnym do trójkąta. Przylega do
ściany grzbietowej klatki piersiowej,
stanowiąc
tylną
część
obręczy
barkowej. Jej brzeg przyśrodkowy
ciągnie się mniej więcej od drugiego
lub trzeciego żebra do siódmego lub
ósmego żebra. Łopatka zawieszona
jest swobodnie między mięśniami,
tylko jej boczna część połączona jest
stawowo
z
kością
ramienną
i obojczykiem. Odróżniamy na niej
dwie
powierzchnie,
trzy
brzegi
i trzy kąty.

11.

Powierzchnia żebrowa łopatki
Powierzchnia żebrowa łopatki czyli jej
powierzchnia przednia, zwrócona jest
w stronę żeber. Powierzchnia ta jest
lekko wklesła, a na jej powierzchni
przebiega
kilka
linii
chropawych
utworzonych przez przyczepy mięśnia
podłopatkowego.
Zagłębienie
całej
powierzchni żebrowej nazywamy dołem
podłopatkowym.
Wzdłuż
brzegu
przyśrodkowego przyczepia się mięsień
zębaty przedni.
Do powierzchni żebrowej przyczepia się:
• mięsień podłopatkowy.

12.

Powierzchnia grzbietowa łopatki
Powierzchnia grzbietowa, czyli tylna
jest wypukła. Silnie wystający grzebień
łopatki dzieli ją na dwia zagłebienia:
górne, mniejsze i głębsze zwane
dołem nadgrzebieniowym, oraz dolne,
znacznie większe i płytsze zwane
dołem podgrzebieniowym. Wzdłuż
brzegu bocznego łopatki ciągnie się
wąskie, podłużne pole chropowate, do
którego przyczepiają się mięśnie obłe.

13.

Powierzchnia
grzbietowa
łopatki
stanowi przyczep dla:
• mięśnia nadgrzebieniowego,
• mięśnia podgrzebieniowego,
• mięśnia obłego większego,
• mięśnia obłego mniejszego.

14.

Grzebień łopatki
Grzebień łopatki dzieli powierzchnię
grzbietową na dwa zagłębienia: dół
nadgrzebieniowy i dół podrzebieniowy.
Szeroki, wolny brzeg grzebienia ma dwie
wargi. Wzdłuż górnej wargi przyczepia się
mięsień czworoboczny, wzdłuż dolnej mięsień naramienny. Grzebień łopatki
przedłuża się tworząc silny wyrostek
barkowy.

15.

Wyrostek barkowy
Wyrostek barkowy wystaje nad
boczny kąt łopatki. Na jego brzegu
przyśrodkowym, spłaszczonym w
kierunku od góry do dołu, znajduje
się mała powierzchnia stawowa dla
połączenia z obojczykiem. Na
brzegu bocznym przyczepiają się
włókna
mięśnia
naramiennego
i więzadło kruczo-barkowe.

16.

Brzegi łopatki
Brzeg
przyśrodkowy
albo
kręgosłupowy,
jest
nadłuższym
brzegiem
łopatki
i punktem przyczepu wielu mięśni.
Swoje przyczepy znajdują tutaj:
• mięsień zębaty przedni,
• mięsień nadgrzebieniowy,
• mięsień podgrzebieniowy,
• mięsień dźwigacz łopatki,
• mięsień równoległoboczny mniejszy
i większy.

17.

Brzegi łopatki
Brzeg górny kończy się tzw. wcięciem
łopatki. Na powierzchni brzegu
górnego znajduje się przyczep dla
mięśnia łopatkowo-gnykowego.
Brzeg
boczny
albo
pachowy
rozpoczyna się od wydrążenia
stawowego i ciągnie się skośnie ku
dołowi do kąta dolnego. Znajduje się
na nim guzek podpanewkowy, który
jest miejscem przyczepu dla głowy
długiej mięśnia trójgłowego ramienia.

18.

Kąty łopatki
Wyróżniamy
również
3
kąty
w łopatce:
• kąt górny,
• kąt dolny,
• kąt boczny.
Kąt boczny jest ścięty, ma dużą
powierzchnię,
wydrążenie
lub
panewkę stawową o kształcie
owalnym, nieco wklęsłą i pokrytą
chrząstką szklistą.
Niewielka guzowatość tuż nad
panewką to guzek nadpanewkowy,
który jest miejscem przyczepu dla
głowy długiej mięśnia dwugłowego
ramienia.

19.

Wyrostek kruczy łopatki
Wyrostek kruczy rozpoczyna się na
brzegu górnym łopatki między panewką
stawową a wcięciem łopatki. Jest on
gruby, okrągławy i biegnie wpierw do
przodu i ku górze, następnie zakrzywia
się silnie haczykowato, kończąc się
tępym wierzchołkiem.
Do wyrostka kruczego przyczepiają się
trzy więzadłą: kruczo-ramienne, kruczoobojczykowe i kruczo-barkowe, oraz
trzy mięśnie: piersiowy mniejszy,
kruczo-ramienny i głowa krótka mięśnia
dwugłowego ramienia.

20.

Łopatka
Kluczowe elementy znajdujące się na powierzchni łopatki to:
• wyrostek kruczy,
• grzebień łopatki,
• wyrostek barkowy,
• brzeg górny, boczny i przyśrodkowy,
• wydrążenie panewkowe,
• guzek nadpanewkowy,
• guzek podpanewkowy,
• wcięcie łopatki,
• dół nadgrzebieniowy,
• dół podgrzebieniowy.

21.

Kość ramienna

22.

Kość ramienna
Kość
ramienna
jest
najdłuższą
i największą kością kończyny górnej.
Składa się z części środkowej, czyli
trzonu, i dwóch końców. Zarówno
koniec bliższy jak i dalszy tworzą
głowki
dla
stawów
ramiennego
i łokciowego.
Na trzonie kości ramiennej odróżniamy
trzy powierzchnie: jedną tylną i dwie
przednie, przyśrodkową oraz boczną,
które są odgraniczone od powierzchni
tylnej brzegiem przyśrodkowym oraz
bocznym.

23.

Koniec bliższy kości ramiennej
Koniec bliższy w stosunku do trzonu jest
poszerzony i zakończony głową kości
ramiennej, pokrytą chrząstką szklistą.
Głowa stanowi nieco mniej niż połowa
kuli, a od reszty kości oddziela ją
okrężny
rowek,
czyli
szyjka
anatomiczna, wzdłuż której przyczepia
się torebka stawowa. Bocznie i do
przodu od głowy kości ramiennej
znajdują się dwa silne guzki: guzek
większy
i
guzek
mniejszy.

24.

Guzek większy jest skierowany bocznie
i jest on miejscem przyczepu dla trzech
mięśni:
nadgrzebieniowego,
podgrzebieniowego, obłego mniejszego.
Guzek mniejszy jest skierowany do
przodu i jest punktem przyczepu dla
mięśnia podłopatkowego.
Między obu guzkami biegnie bruzda
międzyguzkowa, która jest miejscem
położenia ścięgna głowy długiej mięśnia
dwugłowego ramienia.

25.

Trzon kości ramiennej
Powierzchnia przednia boczna nieco
powyżej środka ma guzowatość
naramienną; do jej górnego brzegu
przyczepia się mięsień naramienny, do
dolnego mięsień ramienny.

26.

Na
powierzchni
przedniej
przyśrodkowej znajdują się dwie
„listewki” nazywane grzebieniem guzka
większego i grzebieniem guzka
mniejszego. Pierwsza z nich jest
przyczepem dla mięśnia piersiowego
większego,
druga
natomiast
przyczepem dla mięśnia najszerszego
grzbietu i obłego większego. Na
powierzchni przedniej trzonu znajduje
się również przyczep dla mięśnia
kruczo-ramiennego.

27.

Powierzchnia tylna przedzielona jest
bruzdą nerwu promieniowego. Do
powierzchni tylnej powyżej tej bruzdy
przyczepia się głowa boczna, zaś
poniżej - głowa przyśrodkowa mięśnia
trójgłowego ramienia. Między obu tymi
mięśniami
w
bruździe
nerwu
promieniowego
biegną
naczynia
głębokie ramienia i nerw promieniowy.

28.

Koniec dalszy kości ramiennej
Kość ramienna u swego końca
dalszego poszerza się poprzecznie.
Część ta nosi nazwę kłykcia kości
ramiennej. Po obu stronach kłykcia
znajduje się chropawy, silnie wystający
guzek,
nadkłykieć
przyśrodkowy
i nadkłykieć boczny, które leżą
w przedłużeniu odpowiednio brzegu
przyśrodkowego i brzegu bocznego.

29.

Nadkłykieć
przyśrodkowy
stanowi
dużą, silnie występującą wyniosłość.
Przyczepiają się do niego więzadło
poboczne łokciowe, mięsień nawrotny
obły i większość mięśni zginających
rękę. Na jego tylnej powierzchni
znajduje się bruzda nerwu łokciowego.
Nadkłykieć boczny mniejszy niż
poprzedni,
stanowi
guzowatą
wyniosłość, do której przyczepia się
więzadło
poboczne
promieniowe,
odwracacz przedramienia i mięśnie
prostujące rękę.

30.

Koniec dalszy kości ramiennej
Pomiędzy obu nadkłykciami znajduje
się, powierzchnia stawowa pokryta
chrząstką szklistą, dla połączenia
z kośćmi przedramienia. Powierzchnia
ta składa się z dwóch części: łokciowej
i promieniowej.
Część łokciowa jest zbudowana
w kształcie bloczka (bloczek kości
ramiennej) i służy do połączenia
z
wcięciem
bloczkowym
kości
łokciowej. Nad bloczkiem zarówno po
stronie przedniej, jak i tylnej, znajdują
się wyraźne wgłębienia.

31.

Wgłębienie przednie nazywamy dołem
dziobiastym, tylne - dołem wyrostka
łokciowego.
Część promieniowa jest mniejsza niż
poprzednia, stanowi wycinek kuli tzw.
główkę kości ramiennej. Łączy się ona
z dołkiem głowy kości promieniowej.
Nad główką kości ramiennej po stronie
przedniej znajduje się niewielki dół
promieniowy.

32.

33.

Kość ramienna
Kluczowe elementy znajdujące się na powierzchni kości ramiennej:
• głowa kości ramiennej,
• guzowatość naramienna,
• guzek większy,
• guzek mniejszy,
• bruzda międzyguzkowa,
• bloczek kości ramiennej,
• główka kości ramiennej,
• nadkłykieć boczny i przyśrodkowy,
• dół wyrostka łokciowego,
• bruzda nerwu łokciowego.

34.

Kości przedramienia
Kościec przedramienia utworzony jest
przez dwie smukłe, lekko łukowato od
siebie
wygięte,
długie
kości:
promieniową, leżącą po stronie kciuka
i łokciową, położoną po stronie małego
palca. Kości te łączą się ruchomo, tak
górnymi, jak i dolnymi swoimi końcami
i obejmują dość znaczną, wydłużoną
elipsoidalną przestrzeń, którą zamyka
błona międzykostna przedramienia.

35.

Obie kości biegną albo mniej więcej
równolegle do siebie i wtedy ręka swą
powierzchnią dłoniową jest skierowana
do przodu (odwrócenie), albo kość
promienieniowa krzyżuje skośnie kość
łokciową od przodu, a wtedy ręka swą
powierzchnią dłoniową jest skierowana
do tyłu (nawracanie).

36.

Kość łokciowa
Kość łokciowa jest grubsza u swego
końca bliższego niż u dalszego. Jak
w każdej kości długiej wyróżniamy
na niej trzon i dwa końce.

37.

Trzon kości łokciowej
Trzon jest kształtu trójgraniastego, ma
trzy powierzchnie: przednią, tylną,
przyśrodkową i trzy brzegi: przedni,
tylny i międzykostny.
Powierzchnia
przednia,
znacznie
szersza u góry niż u dołu. Na tej
powierzchni znajduje się miejsce
przyczepu dla mięśnia zginacza
głębokiego
palców
i
mięśnia
nawrotnego czworobocznego.

38.

Powierzchnia tylna na górze zawiera
chropowate pole, które jest miejscem
przyczepu
dla
mięśni.
Poniżej
powierzchnia tylna przedzielona jest
słabą, podłużną kresą na dwie części:
przyśrodkową i boczną: pierwsza jest
gładka
i
pokryta
prostownikiem
łokciowym nadgarstka, do drugiej,
szerszej i chropowatej przyczepiają się
mięśnie: odwodziciel długi kciuka,
prostownik długi kciuka i prostownik
wskaziciela.

39.

Koniec bliższy kości łokciowej
Koniec bliższy składa się z dwóch
silnych
wyrostków,
wyrostka
dziobiastego i wyrostka łokciowego,
oraz dwóch wklęsłych powierzchni
stawowych,
wcięcia
bloczkowego
i wcięcia promieniowego.

40.

Wyrostek łokciowy stanowi dużą,
grubą
zakrzywioną
wyniosłość,
położoną na górnej i tylnej części kości
łokciowej. Wierzchołek jego, zagięty do
przodu, w przypadku wyprostowanego
przedramienia styka się z dołem
wyrostka łokciowego kości ramiennej.
Powierzchnia górna, chropowata, jest
powierzchnią przyczepu dla mięśnia
trójgłowego ramienia. Powierzchnia
przednia jest gładka, wklęsła i tworzy
część górną wcięcia bloczkowego.

41.

Koniec bliższy kości łokciowej
Wyrostek dziobiasty swoją masywną
podstawą łączy się z trzonem kości.
Wierzchołek wyrostka w zgiętym
położeniu przedramienia wchodzi do
dołu dziobiastego. Powierzchnia górna
wyrostka
jest
gładka,
wklęsła
i tworzy
część
dolną
wcięcia
bloczkowego.
Poniżej
wyrostka
wyraźnie zaznacza się guzowatość
kości łokciowej, która jest przyczepem
dla mięśnia ramiennego.

42.

Na powierzchni bocznej wyrostka
dziobiastego znajduje się wklęsła,
podługowata powierzchnia stawowa wcięcie promieniowe, dla stawowego
połączenia
z
głową
kości
promieniowej.

43.

Koniec dalszy kości łokciowej
Koniec dlaszy jest znacznie mniejszy
i węższy od końca bliższego; tworzy dwie
wyniosłości. Wyniosłość przednia, znacznie
większa i zaokrąglona, stanowi głowę kości
łokciowej. Na jej powierzchni są dwie
zaokrąglone powierzchnie stawowe. Jedna
z nich łączy się z krążkiem stawowy,
oddzielając
kość
łokciwą
od
kości
nadgarstka. Druga powierzchnia położona
jest na obwodzie, tzw. obwód stawowy głowy,
który służy do stawowego połączenia z
wcięciem łokciowym kości promieniowej.
Druga wyniosłość, znacznie mniejsza od
poprzedniej, nazywana jest wyrostkiem
rylcowatym.

44.

45.

Kość łokciowa
Kluczowe elementy znajdujące się na powierzchni kości łokciowej:
• wyrostek łokciowy,
• wyrostek dziobiasty,
• wcięcie bloczkowe,
• guzowatość kości łokciowej,
• wcięcie promieniowe,
• głowa kości łokciowej,
• wyrostek rylcowaty.

46.

Kość promieniowa
Kość
promieniowa
jest
kością długą położoną po
stronie kciuka. Koniec górny
jest znacznie cieńszy od
dolnego. Odróżniamy trzy
części: środkową, koniec
bliższy i dalszy.

47.

Koniec bliższy kości promieniowej
Na końcu bliższym odróżniamy głowę,
szyjkę i guzowatość. Głowa kości
promieniowej
jest
kształtu
walcowatego, na powierzchni górnej
znajduje się płytkowate wgłębienie dołek głowy dla połączenia z główką
kości ramiennej.

48.

Obwód stawowy głowy przylega do
wcięcia
promieniowego
kości
łokciowej. Głowa kości promieniowej
osadzona jest na zwężonej, gładkiej,
walcowatej szyjce kości promieniowej,
a
poniżej
szyjki
znajduje
się
guzowatość
kości
promieniowej,
będąca przyczepem dla mięśnia
dwugłowego ramienia.

49.

Koniec dalszy kości promieniowej
Koniec
dalszy
jest
szeroki,
czworoboczny;
z
dwóch
jego
powierzchni stawowych jedna jest
skierowana ku dołowi dla połączenia
z nadgarstkiem, druga łączy się
z kością łokciową.
Powierzchnia stawowa nadgarstkowa
jest lekko wklęsła i łączy się kością
łódeczkowatą
i
księżycowatą
nadgarstka.
Na powierzchni bocznej końca
dalszego
znajduje się wyrostek
rylcowaty.

50.

Kość promieniowa
Kluczowe elementy znajdujące się na kości promieniowej:
• głowa kości promieniowej,
• dołek głowy,
• obwód stawowy głowy,
• guzowatość kości promieniowej,
• powierzchnia stawowa nadgarstkowa,
• wyrostek rylcowaty,
• wcięcie łokciowe.

51.

Kości ręki
Źródło: https://www.eduka.com.pl/wp-content/uploads/2018/04/SOM-QS-19-20.jpg

52.

Kości nadgarstka
Ręka dzieli się na trzy zasadnicze
części: nadgarstek, śródręcze oraz
palce. Szkielet nadgarstka składa się
z ośmiu niewielkich kości:
kość czworoboczna większa
kość czworoboczna mniejsza
kość główkowata
kość haczykowata
kość łódeczkowata
kość księżycowata
kość trójgraniasta
kość grochowata
Źródło: https://www.medianauka.pl/biologia/grafika/inne/szkielet-reki.jpg

53.

Kości nadgarstka
Kości nadgarstka układają się w dwóch
szeregach:
szereg bliższy:
kość łódeczkowata,
kość księżycowata,
kość trójgraniasta,
kość grochowata,
szereg dalszy:
kość czworoboczna większa,
kość czworoboczna mniejsza,
kość główkowata,
kość haczykowata.

54.

Kości śródręcza to pięć kolejno
numerowanych kości, poczynając od
strony kciuka.
Kościec każdego palca składa się
z paliczka bliższego, paliczka
środkowego oraz paliczka dalszego.
Kciuk składa się tylko z dwóch
paliczków:
paliczka
dalszego
i paliczka bliższego. Palce są
numerowane od 1 (kciuk) do 5.
Źródło: https://img.redro.pl/obrazy/handknochen-400-1933218.jpg

55.

Kości śródręcza
Kości śródręcza należą do kości
długich. Można więc w nich wyróżnić
trzon i dwa końce.
Koniec bliższy, czyli podstawa łączy
się stawowo z kośćmi nadgarstka
i sąsiednimi kośćmi śródręcza.
Koniec bliższy, czyli głowa, łączy się
z podstawą paliczka bliższego.