Ақша. Шығу тарихы

1.

2. Жоспары

1
2
3
4

3. Ақша

Title in here

4. Шығу тарихы

Ақшаның
шығу
тарихы
астық мал
алтын
күміс

5.

Title in here
Title in ere

6.

Біздің заманымыздан бұрынғы 3 ғасырдағы хуннулар ақша орнына күміс
пышақты пайдаланып келсе, біздің заманымыздың 1 ғасырында салық
есебіне алтын, күміс құймаларды алып тұрған. Ақ ғұндар бір
бетіне пехлеви, екінші бетіне эфталит (түркі-руни) жазуы бар теңгелер
(біздің заманымыздың 5 – 6 ғасырлары) жасап, сауда айналымына
кіргізген. Қазақ елі (қазақ халқын құраған негізгі тайпалар) баба
түркілер Ұлы Жібек жолына орналасқандықтан ақша жасау, оны
айналымға еңгізуді өмір қажеттілігі деп тым ерте қолға алған. 6 – 8
ғасырларда билеуші рулардың таңбасы қашалған, ру рәмізін бейнелеген
теңгелер құя бастаған. Сырдариянын орта алабында өмір сүрген
тайпалардың қола теңгелері, 6 – 8 ғасырлардың 1-жартысына дейінгі
аралықта қолданылған. Бұл теңгелерде Ашиде әулетінің рәмізі
болған арыстанбейнеленген. Мұндай
теңгелерді Суяб, Тараз қалаларындағы арнаулы шеберханаларда құйған.
Сонымен қатар Отырар маңындағы қалаларда да түрлі теңгелер
жасалған.

7. Ақша тауар өндірісінің дамуындағы бірден – бір шарт және өнім болып табылады. Тауар – бұл сату немесе айырбастау үшін жасалынған еңбек ө

Ақша тауар өндірісінің дамуындағы бірден – бір
шарт және өнім болып табылады. Тауар – бұл
сату немесе айырбастау үшін жасалынған еңбек
өнімі
Ақшалар төлем
құралы ретінде
Қор жинау
Ақша төлем
құралы
Тауар
айырбасы

8. Экономикалық маңызы

Айналыс
Ақша
(айырбас)
Қорлану және қор
құралы
жинау құралы
Ақша
Ақша
Құн өлшемі
Төлем
және баға
құралы
масштабы
Ақша

9. Ақша айналысы және оның заңы

.

10. Ақша массасы және ақша базасы

11. Ақшаның түрлері

Толық құнды ақшалар (нағыз ақшалар)
Толық құнсыз ақшалар (құндық белгілері)
Кеткен уакытын
ақтау
Құнды ақшалар (нағыз
ақшалар)
—
70
%
Құнын ақтау
Құнсыз
ақшалар
Кеткен уақытын
ақтамау
Құнын
ақтамау

12.

Қолма-қол ақшалар айналысы — бұл нақты ақшалар
қозғалысын білдіреді. Оған банкноталар, монеталар және
қағаз ақшалар (қазыналық билеттер) қызмет етеді.
Дамыған елдерде нақты ақшалар айналысының едәуір
белігін орталық банктерден шығарылған банктік билеттер
құрайды. Ақша шығарудың кішкене белігі (10-ға жуығы)
қазыналық билеттерді шығарушы қазынашылықтың
үлесіне тиеді.
Қолма-қолсыз ақшалар айналысы — қолма-қолсыз
ақшалар айналымы ақшаларының қозғалысы.

13.

14.

Қазіргі инфляция мынадай факторларға
байланысты:
Ақша айналысының факторларына: бюджет
тапшылығын жабуға пайдаланылған, шексіз
көп ақшаның эмиссиялануы есебінен айналыс
аясының артық ақша массасына толып кетуі;
халық шаруашылығының артық несиеге толуы.
Ақшалай емес факторларға: қоғамдык
өндірістегі теңсіздікке, шарушылықтың
шығындық тетігіне, мемлекеттің экономикалық
саясаты, оның ішінде салық саясаты, баға
саясаты, сыртқы экономикалық саясатына
байланысты факторлар жатады

15. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1.
2.
3.
Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен
атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. Алматы: Ақша, несие, банктер теориясы: Оқулық. —
Алматы: Жеті жарғы
Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. Қазақ
ұлттық энциклопедиясы
Қаржы-экономика сөздігі. - Алматы: ҚР Білім жэне
ғылым министрлігінің Экономика институты,
"Зияткер" ЖШС, 2007.