Yiliga 2.150 млн. tonna portlandsement ishlab chiqishda tsiklon qurilmasini tanlash va xisoblash

1.

Bitiruv malakaviy ish mavzusi:
Yiliga 2.150 млн.tonna portlandsement ishlab
chiqishda tsiklon qurilmasini tanlash va xisoblash.
Bajardi: 19b-20KT guruxi talabasi Sanaqulova E.R.
Ilmiy raxbar: M.N.Muratova

2.

Ishdan maqsad: Aspiratsiya yoki havo filtrlash
qurilmasi ishlab chiqarishning muhim tarkibiy
qismi bo`lib, qurilish materiallari sanoatidan
chiqadigan changdan atrof – muxit ekologiyasini
muxofaza qilish va siklon apparatidan yuqori
unumda foydalanishdan iboratdir;

3.

Kirish
Sement qurilish sanoatining asosiy xom ashyosi
bo‘lib, betonlar, qurilish temir beton sinchlari,
g‘isht va koshinkor taxtachalarni bir biriga
biriktirish uchun qurilish aralashmasi va
boshqalar sifatida ishlatiladi.
Sement gidravlik bog‘lovchi modda bo‘lib,
suv bilan aralashtirib qorilishi natijasida hosil
bo‘lgan massani ochiq havoda qotishi natijasida
mustahkam toshsimon jins hosil bo‘ladi va vaqt
o‘tishi bilan mustahkamligi oshib boradi.

4.

To‘rtta oksid (CaO, Si02, AI203 va Fe203)
portlandsement klinkerida birikib, kalsiy silikat,
kalsiy alyuminat va kalsiy alyumoferritlarini hosil
qiladi.
Portlandsement klinkerning asosiy minerallari
quyidagilar:
uch kalsiy silikat (alit) — 3CaO • SiO, yoki C3S;
ikki kalsiy silikat (belit) — 2CaO • SiO, yoki
C2S;
uch kalsiy alyuminat — 3CaO • A12O 3 yoki C3A;
to‘rt kalsiy alyumoferrit (selit) — 4CaO • A12O3
Fe2O3 yoki C4AF.
Normal tarkibli portlandsement klinkerida asosiy
minerallarning foiz miqdori quyidagicha bo'lishi
mumkin:
C2S—45—60%; C3S—15—37%;

5.

Ho‘l usul. Portlandsementni «ho‘l» usul bo‘yicha ishlab chiqarishda
asosiy texnologik bosqichlarni bajarish tartibi.

6.

7.

Quruq usulda sement olish texnologik sxemasi
Eng tejamkor usul xom – ashyoviy unni separatorlar bilan birgalikda yopiq
siklda ishlab, bir vaqtda tuyib ham qurituvchi tegirmonlarda tayyrlashdir. Bunday
tegirmonlarda agar xom – ashyoning namligi 8-10% dan oshmasa foydalaniladi. Bu
usulda xom – ashyoviy moddalar (ohaktash, gil va boshqalar) maydalashdan keyin
qurgitiladi va sharli tegirmonda №008 – elakda 6-10 qoldiq qolguncha birgalikda
tuyuladi. Xom-ashyoviy unni quyidagilarda kuydirishadi:
1.Oldindan xom-ashyoviy unnga issiqlik ishlovi beriladi va kalta aylanma pechlarda
kuyiriladi a) Siklonli issiq almashtirgichlardan chiqqan gazlar bilan modda 800850oC ga cha issitiladi va qisman karbonsizlanadi (30-40%); b) konveyerli
kalisinatorlarda (CaO ga to‗yintiruvchi moslamalar) pechlardan chiqadigan issiqlik
xisobiga moddalar kuydiriladi.
2. Xom-ashyoviy un granula (dumaloq) shaklida avtomatik shaxta pechlarda
kuydirish mumkin. Quruq usulda ishlab chiqarishda sementni konveerli kalsinatorlar
bilan birgalikda ishlovchi aylanuvchi (lepol pechlari), shuningdek shaxta pechlarida
kuydiriщ mumkin. Bu va boshqa hollarda uni kuydirishdan avval ashyoviy un
shakklanadi va o‗lchamlari 5—10 mmdan 20 — 30 mm gacha bo‗lgan dumaloq
zarrachalar granulalar olinadi. Buning uchun likobchasimon granulyatorlardan
foydalaniladi.

8.

Shaxta pechlarida xom —ashyoviy dumaloq zarrachalar (granullalar)
avval tarqayotgan tugun gazlar bilan quritiladi. So`ngra ular pastga,
balandroq haroratli zonaga ko‗cha borib, 400 — 500oC gacha qizigach,
ulardagi mineralli gillar suvsizlanadi. Karbonsizlanish, ya‘ni CO2 ning
ajralishi va uning uglerod bilan ta‘sirlashib CO hosil qilishi bilan
birgalikda keladi. Bu esa Fe2O3 yoki FeO tiklanuvchi reaksiya uchun
qulay bo`lgan muxitni yaratadiki, u klinkerning sifatini yomonlashtiradi.
Bugungi kunda qaynayotgan qatlamda kuydirish texnologiyasi ishlab
chiqarilmoqdaki, bu usulda shakllangan yoki mayda shakldagi xom —
ashyoviy aralashmani qatlami orasidan pastga va tepaga tezligi 1,5 — 3
m/s bo`lgan issiq gazlar surib o`tiladi. Bunda granulalar doimiy harakatda
bo`ladigan va intensiv ravishda gaz (1350 —1450oC haroratda) va
moddalar orasida issiqlik almashish ro`y beradiyu bu sharoitda o`lchami 2
— 5 mm bo`lgan granullarni ( shakllangan zarrachalar) kuydirish jarayoni
30 — 40 min tugatiladi, hamda baland sifatli sementlar olinadi.

9.

Quruq usulda sement olish texnologik sxemasi
1-Xom ashyo bunkeri, 2-jag`li maydalagich, 3-bolg`ali maydalagich, 4-gil bunker, 5-rulonli maydalagich, 6xom ashyo ombori, 7-tegirmon, 8-siklon cho`ktirgich, 9-oraliq silos, 10- separator, 11-tegirmon, 12gomogenizatsiya silosi, 13- zaxira silosi, 14-siklonli issiqlik almashtirgichli pech,15-muzlatgich,16-klinker va
qo`shimchalar ombori,17- tegirmon, 18- sement silosi.

10.

11.

12.

Rasm-5. Siklon apparatining kesma ko`rinishi.
1-siklonning konussimon qismi,2-siklonning silindrssimon qismi,3-ventilli qopqoq,4-toza
gaz kamerasi, 5-changli gaz kirish joyi, 6- egzoz trubasi,7- bunker, 8-lyuk, 9-kamar, 10chang chiqarish trubkasi.

13.

14.

15.

XULOSA
Sement olishning quruq usulli texnologiya texnikiqtisodiy resurslarni ancha miqdorda tejash va
zavodning mavjud resurslari, karer va yordamchi
bo‘linmalardan maksimal foydalanish imkonini
ta’minlaydi, bu esa ichki va tashqi bozorda
raqobatbardoshlikni ancha oshiradi.
Quruq usulda ishlab chiqarish usuli klinkerni
yoqish paytida energiya sarfini kamaytirishga, xom
ashyoni bir hil holga keltirishga va vaqtni tejash
imkonini beradi.
Sanoat korxonalarining ishlab chiqariladigan
mahsulotni yuqori sifatli holda ishlab chiqarish
uchun arzon texnologiyalar qo’llash samarali
xisoblanadi.

16.

E`tiboringiz uchun raxmat