Ұзақ төсекте жатқан пациенттерге реабилитация жүргізудегі медбикелік процесс

1. Ұзақ төсекте жатқан пациенттерге реабилитация жүргізудегі медбикелік процесс

2.

Ауыр науқасты пациент-бұл ағза функциясы
бұзылған медициналық және мейірбикелік көмекті
қажет етуші адам.Мұндай пациенттер күнделікті
дәрігердің бақылауын емес күтімді ,жақсы қарымқатынасты ,жеке бас бас гигенасы мен психикалық
көмекті қажет етеді.
Қозғалысы шектелген пациент (ұзақ төсекте
жататын пациенттер)-бұл ауруына байланысты немесе
төсек режимі солай тағайындалған науқас.Мейірбике
осындай науқастармен жұмыс жасағанда оларды
болатын асқынулар мен қиындықтарды білуі тиіс.

3. Ұзақ төсек тартып жатқан науқастарға жатады:

Инсульттен кейінгі науқастар
Бүйрек жетіспеушілігінің декомпенсация
сатысындағы науқастар;
Жүрек жетіспеушілігінің декомпенсация
сатысындағы науқастар;
Жарақат алған науқастар(бас жарақаты,жамбас
жарақаты т.б)
Қатерлі ісіктердің соңғы сатысы бар науқастар;

4.

Қозғалысы шектелген пациенттерде бұзылады:
Қимыл қозғалысы;
Тыныс алуы;
Тамақ ішуі;
Бөліп шығаруы;
Демалу
Ұйқы
Қарым-қатынас
Өз қауіпсіздігін сақтау қажеттіліктері

5.

Ауыр науқасты науқастармен
жұмыс жасау барысында мейірбике
оның не істегісі
келетінін
науқастан оны не
мазалайтынын
оған ненің кедергі
болатынын
сұрастырып,мұқият
тыңдауы тиіс
Қарым-қатынас барысында
мән беру керек
Мимикасына;
Интонациясына ;
Физиологиялық көрсеткіштеріне;

6.

1.
2.
3.
4.
Мейірбике күтімді дұрыс ұйымдастыра алуы
тиіс.Дұрыс емес күтім нәтижесінде бұндай науқастарда
жиі ойылу кездеседі.
Ойылу кезінде:
Ауыр науқасты пациент күтімі кезінде мейірбикелік
күтім бірнеше пунктерден тұрады:
Физикалық,психикалық орта қалыптастыру-жайлы
орнату үшін және асқынудың алдын-алу үшін.
Науқас қалпын ойылувң алдын-алу үшін әр 2 сағат
сайын ауыстырып отыру.
Бөлмені таза ауамен қамтамасыз ету.
Науқас жағдайын бақылау
(температура,ААҚ,пульс,ТАЖ)-дер кезінде көмек
көрсету және асқынудың диагностикасы үшін.

7.

5.Науқас бөлінділерін бақылап отыру (зәр,нәжіс) іш
қату,ісіктердің алдын-алу үшін.
6. Жайлылық және асқынудың алдын-алу үшн жеке
бас гигиенасын ұйымдастыру:
Науқасты жуындыру,
Көз күтімі,
Ауыз күтімі,
Мұрын күтімі,
Аяқ күтімі,
Жыныс мүшесінің күтімі.

8.

7.Ойылудың алдын-алу үшін тері күтімі.
8. Жайлылық және асқынудың алдын-алу үшін киім
және төсек ауыстыру.
9.Тамақтандыру.
10.Науқасқа жайлылық орнату үшін туысқандарына
күтімді үйрету.
11.Қолайлы атмосфера орнату.
12.Науқастың өзін күтімсге үйрету(науқас
мотивациясы үшін)
13.Реабилитациялық шараларды
жүргізу(ЛФК,массаж)-бұзылған мүшені қалпына
келтіру үшін.

9.

1.
2.
3.
4.
Ауыр науқасты пациенттермен жұмыс жасауда
қойылатын мақсаттар:
Физикалық,әлеуметтік,психикалық жайлылық
орнату
Ауру түріне байланысты клиникалық көріністерді
азайту
Өмірсүру сапасын жақсарту
Асқынулардың алдын алупсихологиялық қарымқатынас орнату.

10. Инсульттен кейінгі реабилитация

Қай кезде реабилитация жүргізіледі?
Қайта қалпына келтіруді инсульттен кейінгі
алғашқа күндері бастаған жөн,бұл кезде
аурудың өршуі және өмірге қауіп төндіру
мөлшері төмендейді.Барлық қалпына
келтіру шаралары мүгедектік
кезеңде,аурудың барлық ерекшеліктерін
және деңгейіне байланысты жүргізілуі тиіс.

11. Бастапқы реабилитацияны жүргізуге жалпы көрсетпелер:

Ишемиялық инсульттен кейін-жол апатынан
бір аптадан кейін,егер қарсы көрсетпелер
болмаса.
2.Геморрагиялық инсульттен кейін-230аптадан кейін.
Инсульттен кейін ерте қайта қалпына
келтіру шараларын жүргізу инсульттің
қайталануының алдын алады және
науқастың жағдайын жақсартады.

12. Реабилитация жобасы

науқастың бұзылған
функционалды қажеттіліктеріне байланысты
жасалады.
Қайта қалпына келтіру шараларының түрлері:
Емдік денешынықтыру-қимыл-қозғалысты
жақсарту реабилитациясы;
Ойлау және жазу реабилитациясы;
Қоғамға бейімдеу реабилитациясы;
Арнайы мамандандырылған психологиялық
көмек,
Диеталық тамақтандыру
Инсульттің қайталануының алдын алу.

13. Қайта қалпына келтіру әдістері:

Физиотерапиялық әдіс(лазермен
емдеу,бальнеотерапия,электрофорез,батпақпен емдеу).
Механикалық қайта қалпына келтіру әдістері
(кинезотерапия).
Массаж
ЕДШ
Альтернативті медицианлық әдістер(ине
қою,фитотерапия,гомеотерапия)
Арнайы мамандандырылған логопед көмегі
Арнайы мамандандарылған психологиялық көмек
Протездеу және ортопедиялық көмек
Реконструктивті хирургия,Мысалы бұлшықет контрактурасында
Санаторилік-курорттық ем
Әлеуметтік-тұрмыстық бейімделу(өз-өзіне күтім жасауды
үйрету,тұрмыстық өмірге бейімдеу,)
Жұмыс реабилитациясы

14. Емдік денешынықтыру және қимыл-қозғалыс белсенділігін қайта қалпына келтіру

Инсульттен кейін барлық пациенттердің
аяқ-қолы салданатындықтан,барлық
пациенттерге емдік денешынықтыру
жаттығуларын қажет етеді. Қимылқозғалысқа жауап беретін бұлшық еттің қай
ми бөлімінің зақымдалуына
байланысты,инсульттен кейін қимылқозғалыстың біртекті емес зақымдалады
болады.

15. Инсульттан кейін байқалады:

Монопарез- бір қол немесе бір аяқтың
салдануы.
Гемипарез- біржақтың аяқ-қолының
салдану
Парапарез-жоғарғы салдану(екі бірдей
қолының салдануы)болады және (екі бірдей
аяғының салдануы) болады.
Тетрапарез-бұл инсульттен кейінгі ең ауыр
салдану сатысы(аяқ-қолының мүлдем жұыс
жасамай қалуы) болып табылады.

16. Емдік денешынықтыру жасаудың тиімділігі

Ұзақ төсек тартып жатқан пациенттердегі
асқынудың алдын
алады(ойылу,тромбоэмболия,пневмония,жүрек
жетіспеушілігінің өршуі,бұлшықет атрофиясы).
Инсульттен кейінгі бұлшық еттердің тонусының
жоғарлауының алдын алады.
Салданған аяқ-қолдың бұлшықет қызметін
жақсарту.
Ішкі мүшелердің функционалды өызметін
жақсартады.
Инсульттен кейінгі бұзылған қимыл-қозғалысты
жақсарту.
Емдік денешынықтыру инсульт алған күннен
бастап,этап бойынша жүргізіледі.

17. Ойлау және жазу реабилитациясы

Инсульттен кейін бірден бір зақымданатын
функционалды қажеттіліктердің бірі ойлау және жазу.
Бұл бұзылған қызмет түрін қайта қалпына келтіру тек
медициналық түрғыдан ғана емес,сонымен қатар
қоғамдық түрғыда да,маңызы зор.Қоршаған ортамен
науқас неғұрлым тезірек байланысқа түссе,бұрынғы
өміріне қайта оралып,жағдайы жақсарады. Ақыл-ой
қызметін қайта қалпына келтіруде логопедафазиологгтің қызметі зор болып табылады.Бұл жерде
науқастың туысқандарының рөлі зор,науқас қарым –
қатынастан қалыс қалмауы қажет.Науқастың не айтып
жатқанын толық түсінбесеңізде оны үзбей
тыңдаңыз.Ақыл-ой қызметінің инсульттен кейін
қалпына келуі үшін ұзақ уақытты қажет етеді.Шамамен
бұл процесс 2 жылға созылады.Сондықтан бірнеше ай
бойы жасалған жаттығулардан нәтиже болмаса
да,жаттығуды тоқтатуға болмайды.

18. Қоғамға бейімдеу

Инсульттан кейінгі қимыл-қозғалыстың
шектелуі,ақыл-ой қызметінің бұзылуы,сөйлеу
қабілетінің бұзылуы,ауырсыну синдромы,жамбас
қуыс мүшелерінің қызметінің бұзылуы науқастарды
қоғамдық өмірден қол үзуге әкеліп
соқтырады.(Әсіресе бұл жұмыс басты адамдар
үшін).
Бұндай науқастар өздерін отбасында ешқашан
масыл сезінгісі келмейді.Сондықтан науқастың үй
ішінде қолынан келетінін жасату қажет,науқас өзін
отбасында маңызды,пайдалы жұмыс жасай
алатынын сезіну үшін. Науқаспен қарым-қатынасты
ешқашан үзбей, науқасты дүкен
аралатуға,киноға,қонаққада апару қажет.

19.

Психолгиялық реабилитация
Жүргізіліп жатқан ем нәтижелі болуы үшін
пациент және отбасы мүшелері шыдамды
болуы қажет.Үнемі көтеріңкі көңіл-күйде
болып,пациентті жетістікке жететіндігіне
сендіріп,үнемі мақтап отыру қажет.Инсульттің
салдары астено-депрессивті синдром
болғандықтан,пациенттің көңіл-күйі боламай
емдікденешынықтырудан,массаждан бас
тартып сізге ұрысып жатса,пациентке
ренжемей көңілін басқа жаққа
аударыңы.Психолгиялық адаптацияның ең
тиімді жолы инсульттан кейінгі пациенттермен
жұмыс жасап көрген профессиональды
психотерапевттің көмегі болып табылады.

20.

Инсульттен кейінгі қиындықтармен күрес
Инсультен кейінге ұзақ төсек тартып жатқан
пациенттерде спицификалық асқынулар
болады.Төменде ең жиі кездесетін
асқынулар мен олардың алдын алу
шаралары көрсетілген.

21.

Инсульттен кейінгі пациенттердегі ойылудың
алдын алу
Пациентті әр бір 2 сағат сайын орнын аустырып
тұру;
Тері күтімін жүргізу,әсіресе ойылу қаупі жоғары
жерлерге;
Төсек-орнының тегіс болуын қадағалау;
Функциональды кроваттарды пайдалану.Ойылуға
қарсы матрас қолдану.
Күнделікті ойылу қаупі жоғары жерлерді спиртпен
сүрту.
Іркілісті пневмонияның алдын алу:
Тыныс жаттығуларын жасау
Белсенді және белсенсіз ЕДШ

22.

Іркілісті пневмония
Іркілісті пневмонияның басты себебі аз қозғалыс пен
ұзақ төсек режимі болып табылады.Іркілісті пневмония
кезінде өкпедегі қанайналым мен окпенің
вентиляциясы бұзылады.Өкпенің кей бөлігі газ алмасуға
қатыспайды да,бронх ағашы задап шегеді.
Бұндай өкпенің қызметінің бұзылуы салдарынан окпеде
қақырықтың жианалуына әкеліп соғады.Инсульт алған
пациенттерде іркілісті пневмония жиі кездемеді

23.

Инсульттен кейінгі тағайындалатын емдәм
Холестерин және жануар майын шектеу
Жануар майларын өсімдік майларымен
алмастыру
Күнделікті қолданыста көмірсуларды шектеу
(пирожный,торт,коньфеттер),көмірсуларды
кептірілген жемістерден және орехтен алуға
болады.
Ас тұзын 3-5 граммнан артық қолданбау
Кофе,газдалған сусындарды,алкоголь,тұзға
қақталған қан қысымын көтеретін тағамдарды
өолданбау.
Газдалмаған су түрін ішу
Көкөніс,жаңа піскен жеміс түрлерін пайдалану
Буға піскен,асылған тағам түрлерін пайдалану