Агляд ЭСН па беларускай мове і літаратуры

1.

2. Перавагі прымянення ЭСН

візуалізацыя навучання;
павышэнне нагляднасці з дапамогай
мадэліручых праграм;
аптымізацыя сістэмы кантролю за якасцю
вучэбнай дзейнасці;
арганізацыя самастойнага навучання з
выкарыстаннем элементаў кантролю і
самакантролю;
прымяненне камп’ютэрных трэнажораў
для арганізацыі рознаўзроўневага
навучання (трэнінгу).

3. У выкарыстанні ЭСН неабходны асаблівы падыход:

Захаванне прыярытэтнасці здароўя вучняў
(праводзіць рад мерапрыемств, накіраваных на
захаванне здароўя: практыкаванні для вачэй,
рук, апорна-рухаючага апарата, пераключэнне
на новыя віды дзейнасці: разгляд пейзажэй,
малюнкаў, слуханне музыкі і г.д.)
Планаванне работы з улікам усіх асаблівасцей
работы з вучнямі
Захаванне ўсіх умоў па рабоце з камп’ютарам
(асвятленне аўдыторыі, адпаведны ўзросту стул,
правільнасць пасадкі і інш.)

4.

Праграмна-метадычныя комплексы
Падрыхтоўка да ЦТ
Перспективная школа
Школьный наставник
Учебный мониторинг
Тестировщик

5. Аснову ПМК “Школьный наставник” складае сістэма ўрокаў, тэстаў і дыктантаў.

6. Вучні заходзяць у праграму пад сваім прозвішчам, выбіраюць вучэбны курс, лінію вывучэння, від работы

7. Прадугледжаны наступныя рэжымы тэсціравання

8. Самакантроль з заахвочваннем

9. Прапануюцца наступныя віды работ:

Дыягностыка:
выкананне тэстаў
для тэматычнай
дыягностыкі ці
кантролю
па выбраным
раздзеле;

10.

Карэкцыя:
выкананне
часовых тэстаў,
складзеных
з улікам
дапушчаных
вучнем памылак;

11.

Работа над
памылкамі:
паўторнае
выкананне
кантрольных
тэстаў, у якіх
былі
дапушчаны
памылкі;

12.

Рэкамендацыі:
праграма прапануе
пералік
незасвоеных
вучэбных
элементаў для
далейшага
вывучэння;

13.

Дыктанты:
вучню неабходна
або перадрукаваць
тэкст,
або
уставіць
прапушчаныя
літары;

14.

15. Прынцып выканання тэстаў вельмі просты: трэба або выбраць правільны варыянт (варыянты), або напісаць правільны адказ

16.

шэры у дадзеным раздзеле не
выканана ні аднаго задання;
чырвоны у раздзеле хаця б
адзін вучэбны элемент не засвоены;
сіні у раздзеле няма
незасвоеных вучэбных элементаў і
ёсць хаця б адзін засвоены на
сярэднім узроўні;
сіне-зялёны раздзел
засвоены на высокім узроўні;
зялёны
вучэбныя элементы
раздзела засвоены поўнасцю.

17. Націснуўшы на каляровую паласу, настаўнік і вучань могуць пазнаёміцца з дыяграмамі засваення курса

18. Засваенне вучэбных раздзелаў класам

19. ПМК ”Тестировщик”

20. Вывучэнне тэорыі

21. Кантрольнае тэсціраванне

22. Вынікі вучэбнай дзейнасці

23.

24.

В склад ЭСН
уваходзіць:
• тэарэтычны матэрыял
па наступных тэмах:
«Вусная народная
творчасць»,
«Літаратурныя казкі і
легенды» (5-ы клас),
«Фальклор і
літаратура» (6-ы клас).
Сюды ўвайшлі 183
літаратуразнаўчых
тэрмінаў і не менш за
15 вучэбных
фрагметаў, якія
пашыраюць змест
ключавых паняццяў.

25.

Мультымедыйныя прэзентацыі ўрокаў
«Народная і літаратурная казка», «Легенды
фальклорныя і літаратурныя», «Загадкі»,
«Прыказкі», «Прыметы і павер’і»;

26.

Даведнік, які складаецца з казачных
персанажаў (фальклорных і літаратурных) –
150 персаналій;

27.

Даведнік персаналій, які ўключае партрэты
пісьменнікаў і кароткія звесткі аб іх;

28. Заданні для тэматычнага кантролю

29.

Анатацыя да твораў

30.

Дыдактычная камп’ютарная гульня

31. Анімацыйныя ролікі, пабудаваныя на сюжэтах загадак, прыказак і прыкмет

32.

В склад ЭСН «Арфаграфія» ўваходзіць:
тэарэтычны матэрыял па правапісе;
паняцці па курсе арфаграфія;
прэзентацыі да ўрокаў;
тэставыя заданні па тэмах.

33.

34.

35. ПАНЯЦЦІ

36. Правілы

37. Прэзентацыі да ўрокаў

38. Вучэбныя заданні:

39. Вучэбныя заданні:

40.

41. Раздел «Сінтаксіс і пунктуацыя», які ўключае паняцці з фармулёўкамі

42.

Тэарэтычныя матэрыялы – правілы пунктуацыі
беларускай мовы, якія вывучаюцца ў 8-9-ых класах

43.

Практычныя заданні, якія складаюцца з
тэстаў

44.

Дыктанты, якія аб’яднаны па тэмах

45. Прэзентацыі

46. АГЛЯД ІНТЭРНЭТ-САЙТАЎ ДЛЯ НАСТАЎНІКАЎ БЕЛАРУСКАЙ МОВЫ І ЛІТАРАТУРЫ

47.

48.

49.

50.

51.

52.

53.

54.

55.

56.

57.

58.

59.

60.

61.

62.

63.

64.

65.

66.

67.

68.

69.

70.

71.

72.

73.

74.

75.

76.

77.

78.

79.

80.

81.

82.

83.

84.

85.

86.

87.

88.

89.

90.

91.

92.

93.

94.

95.

96.

97.

98.

99.

100.

101.

102.

103.

104. Дыскі

105.

106.

107.

108. Беларускія казкі

Казкі пра жывёл.
10 трэкаў
Агульны час гучання 62:11.
Чытае Алег Хаменка.
Змест
1. Бык і ваўкі
2. Бык, парсюк, гусакі і
певень
3. Воўк, Змітрок, кабыла і
баран
4. Воўк, стары сабака і кот
5. Дзед ды баба і воўк
6. Дурны воўк
7. Жораў ды чапля
8. Зайкіна хата
9. Каза ў арахах
10. Каза Дарота

109. Беларускія легенды і паданні

23 трэкі
Агульны час 74:43.
Чытае Віктар Манаеў.
Змест
1. Паданне пра заснаванне Менска
2. Паданне пра заснаванне Бярэсця
3. Паданне пра Магілёў
4. Адкуль Гомель
5. Заклятая магіла волата
6. Нёман і Лоша
7. Сож і Дняпро
8. Пра возера Свіцязь
9. Пра пане Каханку
10. Марысін парк
11. Дуб і сасна
12. Пра Чорную Даму
13. Адкуль сяляне і паны
14. Дзяды расказвалі
15. У ноч на Купалу
16. Вітаўка
17. Залатая Горка
18. Перунова гара
19. Папова горка
20. Пра татарскія курганы
21. Урочышча Акопы
22. Пярун-звон
23. Прамова

110. Максім Багдановіч

Чытае Віктар Манаеў.
(p) "БелТонМедыя".
1. *** Прывет табе, жыццё на волі!..
2. *** Добрай ночы, зара-зараніца!..
3. *** Вечар на захадзе ў попеле тушыць...
4. Зімовая дарога
5. Зіма
6. Перад паводкай
7. *** Па-над белым пухам вішняў
8. *** Зорка Венера ўзышла над зямлёю...
9. Летапісец
10. Кніга
11. Слуцкія ткачыхі
12. Краю мой родны! Як выкляты Богам!..
13. *** Нашых дзедаў душылі абшары лясоў...
14. *** Жывеш не вечна, чалавек...
15. *** Паміж пяскоў Егіпецкай зямлі...
16. *** Раяль цалуе тонкая рука...
17. З песняў беларускага мужыка
18. Мяжы
19. *** Я хацеў бы спаткацца з вамі на вуліцы
20. *** Як Базыль у паходзе канаў...
21. *** Маладыя гады...
22. *** Выйшаў з хаты. Ціха спіць надворак...
23. Пагоня
24. *** Набягае яна...
25. *** Беларусь, твой народ дачакаецца...

111. ЯКУБ КОЛАС “НОВАЯ ЗЯМЛЯ”

Агульны час
08:24:01.
Чытае Мікола
Рабычын.
(p) "БелТонМедыя".

112. ЯНКА КУПАЛА

Вершы і паэмы Янкі Купалы чытае
Валерый Шушкевіч.
Нарыс У. Някляева "Шлях"
чытаюць:
ад аўтара — Уладзімір Някляеў
за Янку Купалу — Валерый Шушкевіч
за Кнорыньша, Гея — Дзяніс
Тарасенка
за Цішку Гартнага — Павал
Гарадніцкі
за Тамаша Грыба — Валер Мазынскі
за Ульянава, Панамарэнку, Бялінскага
— Алег Гарбуз
за Паўліну Мядзёлку — Аўгіння
Жуковіч
за Равеку Ізраілеўну (жонку К.
Чорнага) — Алена Іваннікава
Рэжысэр — Валер Мазынскі
Час гучання: 6 гадзін

113. ЯКУБ КОЛАС “СЫМОН-МУЗЫКА”

Агульны час 5.25.
Чытае Валерый
Шушкевіч.
(p) "БелТонМедыя".

114. ІВАН МЕЛЕЖ

Агульны час 10
гадзін.
Чытае Андрэй
Каляда.
(p) "БелТонМедыя".

115. УЛАДЗІМІР КАРАТКЕВІЧ

Чытае Андрэй Каляда.
Агульны час 4:24:05.
(р) БелТонМедыя, 2008.
Зборнік вершаў “Быў.
Ёсьць. Буду.”

116. Арганізацыя і правядзенне Інтэрнет-алімпіяды па беларускай мове і літаратуры для вучняў 6-8 класаў 2008-2009 навучальны год

Арганізацыя і правядзенне Інтэрнеталімпіяды па беларускай мове і
літаратуры для вучняў 6-8 класаў
2008-2009 навучальны год

117. Этапы правядзення алімпіяды:

1) Першы этап (завочны) з 15 кастрычніка да 5
лістапада;
2) Другі этап (вочны) з 22-23 лістапада.
Тэрміны прыблізныя. Сачыце за інфармацыяй
на сайце Мінскага гарадскога інстытута
развіцця адукацыі
www.ipk.minsk.edu.by

118. Першы этап

На першым этапе вучні выконваюць 20
тэставых заданняў.
Працягласць першага этапу Інтэрнет-алімпіяды
6 гадзін з моманту атрымання задання
ўдзельнікамі алімпіяды.

119. Другі этап

Праводзіцца ў два туры:
Першы тур – комплексная работа (1,5 гадзіны);
Другі тур – творчая работа (2 гадзіны).

120. Як узяць удзел?

Трэба зарэгістравацца на сайце з 14
кастрычніка – да 4 лістапада.
www.do.minsk.edu.by
Да ўдзелу ў 2-ім туры дапускаюцца вучні, якія
набралі не менш за 70 балаў.

121. Асноўныя тэмы для паўтарэння па мове:

1) Гукі і літары;
2) Сінонімы. Антонімы. Значэнне слова (пераноснае
// прамое). Фразеалагізмы;
3) Марфемная структура слова;
4) Граматычныя катэгорыі часцін мовы (назоўнікаў,
прыметнікаў, дзеясловаў, прыслояў);
5) Словазлучэнне.
6) Знакі прыпынку (дзеепрыслоўны // дзеепрыметны
зварот, аднародныя члены, простая мова )
7) Націск.
8) Правапіс (звонкіх і глухіх, шыпячых і свісцячых;
мяккі знак і апостраф; а – о, э; й, ы, і пасля
прыставак; напісанне разам // праз злучок)

122. Асноўныя тэмы для паўтарэння па літаратуры:

1) Тэорыя літаратуры (тропы, жанры, віды
літаратуры);
2) Біяграфіі пісьменнікаў. Псеўданімы;
3) Змест твораў, якія вывучаюцца па праграме.

123. Заданні І этапу

124. Заданні для 6 –га класа:

Падумайце і адкажыце на лінгвістычнае
заданне: як ператварыць просты замок у
вялікі і прыгожы будынак?
А) запрасіць будаўнікоў;
Б) пераставіць склады;
В) расфарбаваць;
Г) пераставіць націск;

125. 6-ы клас

Вызначце агульнае ў літаратурнай
творчасці Эзопа і К. Крапівы?
1) Эзоп і К. Крапіва былі байкапісцамі;
2) Эзоп і К. Крапіва былі майстрамі алегорыі;
3) Эзоп і К. Крапіва былі землякамі;
4) Эзоп і К. Крапіва былі равеснікамі;
5) Эзоп і К. Крапіва былі майстрамі
драматургіі;
6) Падыходзяць усе варыянты.

126. 6-ы клас

У народзе здаўна выкарыстоўваецца слова
знічка. У Я. Коласа ёсць такія вершаваныя радкі:
У небе дзесь далёка
Над лесам тым у момант вока
Мігнецца стужка агнявая –
То знічка згасне залатая
Якое ж значэнне мае слова знічка?
А) светлы агонь у язычнікаў
Б) падаючая зорка
В) метэарыт;
Г) самалёт;
Д) метэор.

127. 6-ы клас

З дадзеных прыкладаў выберыце толькі
словазлучэнні:
1) загараць на сонцы; 2) каля школы;
3) птушка на дрэве; 4) дзеці вясёлыя;
5) доўга думаць; 6) убачыць мора.
Вызначце словы, якія маюць неаднолькавую
колькасць гукаў і літар:
1) жыццё; 2) неахвотна; 3) маюць;
4) ручаіна; 5) раніцай

128. 6-ы клас

Вызначце, у якіх прыкладах склонавыя канчаткі
напісаны няправільна
1) гаварыць аб сястрэ; 2) плыць па рацэ; 3)
пісаць на паперы; 4) вада ў каляіне;
5) жыць у горадзі; 6) на высокай хвалі.

129. Заданні для 7-ага клас

Дадзены склады: 1) вяр; 2) на; 3) ра; 4) я; 5) ля;
6) кар; 7) шчы; 8) ба; 9) бі; 10) са; 11) кедр.
Калі з прапанаваных складоў выберыце
патрэбныя, то атрымаецца адгадка на
вершаваную загадку С. М. Шах:
Убачу куст – і непазбежна
Мне адразу стане ўцешна.
Радавацца ёсць прычына,
Бо з арэхамі ...
А) 1,8; Б) 3, 9, 2; В) 4, 10, 6; Г) 5, 7, 2; Д) 11

130. 7-ы клас

Як называюцца выдзеленыя ў сказах словы:
1) Сустрэліся суседкі раніцай каля калодзежа і
разгаварыліся. Янка ўпершыню любаваўся
раніцай.
2) На звярыных сцяжынках, на гале
Маладыя геолагі скарб адшукалі,
Пад дажджамі, і ў спёку, і ў лютыя буры
Прабівалі балота сталёвыя буры
(С. Грахоўскі)
1) амафонамі; 2) амаформамі; 3) амографамі;
4) лексічнымі амонімамі; 5) антонімамі.

131. 7-ы клас

Дадзены словазлучэнні:
1) невялікая насып; 2) вялікая стэп;
3) невыцерпны пыл; 4) важная гусь;
5) заслужаная медаль.
У якіх прыкладах дапушчаны памылкі?

132. 7-ы клас

З прыведзеных літаратурных тэрмінаў
выберыце толькі тыя, якія адносяцца да
тропаў:
1) метафара; 2) іронія; 3) антытэза;
4) эпіфара; 5) алегорыя.
Анафара – гэта... (выбраць правільны адказ з
прапанаваных)

133. 7-ы клас

Вызначце з прапанаваных прозвішчы толькі
тых пісьменнікаў, якія нарадзіліся на
Уздзеншчыне: 1) К. Крапіва;
2) У. Караткевіч; 3) Л. Арабей;
4) П. Броўка; 5) П.Багрым; 6)П.Трус,
7) В. Зуёнак.
А) усе прозвішчы; Б) 1,3,5; В) 1,2,5; Г) 3,4, 7; Д)
3,5,6; Е) 4,7.

134. Заданні для 8-ага класа

1)
2)
3)
4)
5)
У якім творы асуджаецца адцуранне
дарослых дзяцей ад бацькоўскага дому?
Цётка “Шануйце роднае слова”;
Я. Брыль “Сірочы хлеб”;
В. Карамазаў “Дзяльба кабанчыка”;
В. Быкаў “Незагойная рана”;
Р. Барадулін “Трэба дома бываць часцей”.

135. 8-ы клас

У якіх прыкладах дапушчана памылка ва
ўтварэнні вышэйшай ступені параўнання
прыслоўяў:
1) мала – менш; 2) добра – дабрэй;
3) мякка – найбольш мякка; 4) высока –
вышэй; 5) важна – важней.

136. 8-ы клас

Як правільна закончыць выраз: лічэбнікі два,
тры, чатыры ў беларускай мове спалучаюцца
з назоўнікамі ў ...
1) назоўным склоне множнага ліку;
2) назоўным склоне адзіночнага ліку;
3) родным слоне множнага ліку;
4) родным склоне адзіночнага ліку.

137. Заданні ІІ этапу

138. Заданні для 6-ага класа

Дадзены словы:
1) цырульня; 2) цыркавы; 3) цыркач; 4) цыркуль; 5)
цыркуляцыя.
Якія з іх з’яўляюцца аднакаранёвымі да слова
цырк?
Вызначце з прапанаваных словы, якія маюць
больш літар, чым гукаў:
1) рэмень; 2) імёны; 3) асістэнт; 4) аб’яднанне; 5)
піяла; 6) дзень.

139. Заданні для 6-ага класа

• Запоўніце пустыя клеткі чайнворда словамі, адказаўшы
на наступныя пытанні:
1) Як называецца вельмі моцны страх?
2) Як называецца камісія, якая па выніках конкурсаў ці
выставак прысуджае ўзнагароды?
3) Як называецца ручны млын з двух плоскіх камянёў?
4) Як называецца свавольнік і непаседа?
Ж

140. Заданні для 6-ага класа

•Перакладзіце на беларускую мову тэкст:
С самого раннего детства и до
глубокой старости вся жизнь человека
неразрывно связана с языком.
Ребенок еще не научился как следует
говорить, а его чистый слух уже ловит
журчание бабушкиных сказок, материнской
колыбельной песенки. Но ведь сказки и
колыбельные песенки – это язык.
(По Л. Успенскому)

141. ІІ этап. Творчае заданне

Напісаць сачыненне-мініяцюру на
адну з тэм (10-15 сказаў).
Усяго 30 балаў

142. Творчае заданне

Напісаць разважанне на адну з тэм
1. Душа нашай мовы – мяккая, спеўная, мілагучная, як
сама душа народа, што ва ўсёй красе гучыць у яго песнях і
казках, у яго паэзіі. Васіль Вітка
2.
Па праспекце,
кветкамі ўсланым,
Грамадою крочаць
ветэраны.
Ніна Галіноўская
3.
Ёсць матчына любоў.
Яе не зблытай
З ніякай, бо няма нідзе такой…
Юрась Свірка

143. Ацэнка творчай работы

1) Глыбіня раскрыцця тэмы (5 балаў);
2) Творчы характар і багацце мовы (8 балаў);
3) Лагічнасць выкладання (выразная кампазіцыя,
наяўнасць пераходаў паміж часткамі,
абгрунтаванасць і доказнасць) (5 балаў);
4) Пісьменнасць – 10 балаў (няма памылак), але
-0,5 бала за кожную памылку (арф, грам, пункт і
г.д)
5) Адпаведнасць форме мініяцюры (2 балы)

144. Заданні для 7-ага класа

З якога твора радкі? Назавіце аўтара.
Пацяклі, паплылі за гадамі гады…
На гусляравым наспе жвіровым
Палыны ўзышлі, вырас дуб малады,
Зашумеў непанятлівым словам…

145. Заданні для 7-ага класа

Разгадайце рэбусы
1)
2)
3)

146. Заданні для 7-ага класа

Запоўніце пустыя
клеткі чайнворда,
адказаўшы на
пытанні:
1) Як называюцца
ўсходы азімых на полі?
2) Як называюцца
разваліны будынка ці
пасялення?
3) Як называецца
найлепшы вынік,
дасягнуты ў якімнебудзь спаборніцтве?
Р

147. Творчае заданне

Напісаць разважанне на адну з тэм:
1. Непаўторны беларускі край!
2. Шануйце шчырасць і сардэчнасць
Ў адносінах паміж сабой,
Дабро шануйце, чалавечнасць,
Плён працы велічнай людской.
Аляксандр Гладкіх
3. У любімай мове, роднай, наскай,
Ах, якія словы: “Калі ласка!”…
Пятрусь Броўка

148. Заданні для 8-ага класа

Бацькі сказалі сыну, што ў бліжэйшы час
абавязкова пойдуць разам на вернісаж. Якое
лексічнае значэнне мае выдзеленае слова?
Дадзены дзеясловы:
1) цвісці; 2) есці; 3) бегчы; 4) запрэгчы;
5) ісці; 6) даць; 7) легчы.
Якія з іх з’яўляюцца рознаспрагальнымі?

149. Заданні для 8-ага класа

Дапоўніце патрэбным словазлучэннем
вершаваныя радкі Якуба Коласа:
Між алешын, кустоў,
Дзе пяе салавей,
І шуміць, і грыміць
… ….

150. Заданні для 8-ага класа

Пастаўце патрэбныя знакі прыпынку і
правільна запішыце сказ:
І трэба было бачыць Андрэя ў тую хвіліну
калі ён падняўся на ганак зазваніў у званок і
радасна сказаў дзень добры мае родныя

151. Заданні для 8-ага класа

Выберыце з прыведзеных выразаў тыя, што
характэрны для антычнай міфалогіі:
1) у лапці абуць; 2) вока за вока;
3) ахілесава пята; 4) мець рацыю; 5) на
сёмым небе; 6) кануць у Лету;
7) трапіць на шапачны разбор.

152. Творчае заданне

Напісаць разважанне на адну з тэм:
1. Словам можна пабудаваць і знішчыць
2. Шануем родны край – Айчыну, тых,
хто яе абараняў…
3. Камп’ютэр ці кніга?..

153. Інтэрнэт-алімпіяда па беларускай літаратуры і гісторыі Беларусі 2009-2010 навучальны год

Вочны этап
6, 7, 8 КЛАСЫ

154. Вочны этап складаўся:

1) І тур Комплексная работа
па беларускай літаратуры і
гісторыі Беларусі
2) ІІ тур Творчая работа

155. ХАРАКТАРЫСТЫКА РАБОТЫ

1) Пералічыце ўсе імёны галоўнай гераіні твора У.
Бутрамеева “Славутая дачка Полацкай зямлі”. Укажыце,
з якімі падзеямі яе жыцця звязана кожнае імя. (3 балы)
1
2
3

156.

Адказ:
1
Рагнеда
Дадзена пры нараджэнні
2
Гарыслава Даў Уладзімір, каб памятала пра
паражэнне Полацка і забойства
блізкіх
3
Анастасія
Змяніла імя, калі пайшла ў
манастыр

157.

3) Каму належаць дадзеныя словы: (1 бал)
“Понеже от прирожения звери, ходящие в
пустини, знають ямы своя; птици, летающие по
возъдуху, ведають гнёзда своя; рибы,
плывающие по морю и в реках, чують виры
своя; пчелы и тым подобная боронять ульев
своих, – тако ж и люди, игде зродилися и
ускормлены суть по Бозе, к тому месту
великую ласку имають”.
_________________________________________

158.

Адказ:
Ф. Скарына

159.

6) Сярод прыведзеных характарыстык
вызначце правільныя. Ф. Скарына быў...
(2 балы)
1. паэт і перакладчык;
2. першадрукар;
3. доктар лекарскіх навук;
4. геолаг;
5. мастак.

160.

У кожным радзе знайдзіце лішняе слова. Абгрунтуйце
свой выбар.
(6 балаў)
1
Рагвалод, Янка Купала,
Ф. Скарына, Усяслаў
Чарадзей
2
Казка, прыказка, верш,
загадка
3
Бусел, васілёк, арол,
зубр

161. Адказ:

1
Рагвалод, Янка
Купала, Ф. Скарына,
Усяслаў Чарадзей
Янка Купала, паколькі
не звязаны з Полацкам
2
Казка, прыказка,
верш, загадка
Верш, паколькі не
фальклорны жанр
3
Бусел, васілёк, арол,
зубр
Арол не з’яўляецца
сімвалам Беларусі

162.

Запоўніце табліцу
1
“Псалтыр” (1517)
2
“Катэхізіс” (1562)
3
Васіль Цяпінскі

163. Адказ:

1
Францыск
Скарына
“Псалтыр” (1517)
2
Сымон Будны
“Катэхізіс” (1562)
3
Васіль Цяпінскі
“Евангелле”

164.

1) З якім з пералічаных жанраў фальклору
суадносіцца твор А. Вярцінскага “Рэквіем
па кожным чацвёртым”? (1 бал)
1.
2.
3.
4.
5.
казка;
замова;
галашэнне;
легенда;
паданне.

165.

У якім гісторыка-літаратурным помніку ўпершыню
ўпамінаюцца такія гарады, як Тураў, Мінск, Віцебск,
Друцк, Бярэсце? (1 бал)
1) “Жыціе Еўфрасінні Полацкай”;
2) “Аповесць мінулых гадоў”;
3) “Супрасльскі летапіс”;
4) Хроніка Быхаўца.

166.

9) Узнавіце класіфікацыю
беларускай песеннай лірыкі: (3
балы)
БЕЛАРУСКІЯ НАРОДНЫЯ ПЕСНІ
Абрадавыя
1)
2)
3)

167.

Месцам дзеяння для некаторых сваіх
твораў Янка Купала абірае курган.
Назавіце гэтыя творы
(за кожную назву 1 бал).
Што сімвалізуе сабой курган у гэтых
творах? (1 бал)
______________________________________
_____________________________________
_____________________________________
_____________________________________

168.

5) Якія святы ўзгадваюцца ў першай
частцы паэмы “Курган” Янкі Купалы? З
якімі цыкламі земляробчага календара
звязаны гэтыя святы? (4 балы)
На ______________ там птушка садзіцца, пяе,
У _______________ воўк нема вые...
_________________________________
_________________________________
_________________________________
_________________________________

169.

Назавіце 2 кнігі сусветнай літаратуры, з якімі
можна суаднесці твор Я. Баршчэўскага
“Шляхціц Завальня, або Беларусь у
фантастычных апавяданнях” па спосабе
падачы інфармацыі? (4 балы)
________________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________
______________________________________

170. ІІ тур (творчая работа) 7 клас Прачытайце. Устаўце прапушчаныя літары (3 балы). Падбярыце загаловак (1 бал). Узнавіце і

запішыце прапушчаныя словы (9 балаў).
Загаловак_____________________________________________________________
Самай выдатнай фігурай 1)_____________________ быў 2)
_________________________, сын купца з 3) _____________. У чатырна…аць год ён,
дабраўшыся да 4) __________, паступае ва універсітэт. У 1506 г. атрымлівае ступень
бакала…ра. Пасля н…стомны беларус дабіраецца ў Італію і там, у
5)_______________ універсітэце, атрымоўвае ступень “у лекарскіх навуках
доктара”. У 6) ____ годзе 7) _________ ў Празе, дзе выдае “Псалтыр”. Там ён
пачынае сваю друкарскую дзейнасць: за тры гады выдае 22 кнігі “Бібліі”. Гэта
першы пераклад гэтай кнігі на жывую мову народа. “Новы завет” у перакладзе на
н…мецкую мову з…явіўся толькі ў верасн… 1522 года.
З 1522 года 8) ___________ друкуе кнігі ў 9)____________, якая на працягу
многіх стагод…яў была культурнай сталіцай Беларусі і Літвы. Тут вы…шлі “Апостал”
і “Малая падарожная кніжыца”.
Гэтыя кнігі былі сродкам для пашырэння пісьме…асці, асветы, культуры. Даводзілі,
што наша родная мова не горшая за іншыя. _________ верна і а…дана служыў
сва…му народу, быў гуманістам і адукаванейшым чалавекам сва…го часу.
Для даведак:1) назва эпохі, наступнай пасля Сярэднявечча; 2), 7), 8) першадрукар усходніх славян;3)
месца нараджэння будучага першадрукара;4) горад, у якім першадрукар атрымаў сваю першую вышэйшую
адукацыю;5) назва універсітэта;6) у гэтым годзе з’яўляецца першая друкаваная кніга ўсходніх славян;9) гэты
горад з’яўляўся сталіцай Вялікага княства Літоўскага.

171. ІІ тур (творчая работа) 6 клас Прачытайце. Узнавіце і запішыце прапушчаныя словы (9 балаў). Падбярыце загаловак (1 бал).

Устаўце прапушчаныя літары і выберыце правільныя напісанні з
прыведзеных у дужках (4 балы).
Загаловак: ____________________________________________________________________
Першым полацкім князем, пра якога захаваліся летапісныя звесткі, бы(ў,у) 1) _____________.
Паводле л_генды, ён паслаў свайго брата Тура на поў(д,дз)ень, і той заснаваў на рацэ
Прыпяць горад-крэпасць 2) ________________.
1) ____________ быў мужны і разумны кіраўнік. Ён хацеў аб_яднаць плямё(н,нн)ы
3) __________________________________________________________________, што жылі на
(Д,Дз)віне, Дн…пры і Прыпяці. Пры 1) ___________ Полацкае княства стала адным з самых
моцных сярод славянскіх княстваў, а Полацк – адным са знакамітых гарадоў таго часу.
У 1) _____________ былі два сыны і дачка 4) _________. Слава пра яе прыгажосць да_шла да
і да Ноўгарада, і да Кіева. Наўгародскі князь 5) _______________ паслаў у Полацк сватоў, і
кіеўскі князь 6) ___________ таксама хацеў узяць яе за жонку. 4) ________________ выбрала
6) ___________________. Атрымаўшы адмову, 5) _____________ сабраў в_лізнае во_ска і
па_шоў на Полацк. Палачане моцна абаранялі свой горад, але сілы былі (н…)роўныя. У баі
загінулі адважны 1) ____________ і абодва яго сыны.
Князёўну 4) ___________ 5) ___________ сілаю прымусіў па_сці за яго і стаць жонкай
забойцы сваіх родных. А для таго каб яна назаўсёды помніла пра паражэ(нн, н)е Полацка, даў
ёй другое імя – 7) _____________.
У 4) _______________ нара(д,дз)ілася некалькі сыноў і дачок. Старэйшым быў 8)
_____________. Менавіта ў гэты перыяд князь 5) ____________ правёў 9) ___________ Русі
.
(Паводле У. Бутрамеева)
Для даведак:1) Першы полацкі князь, пра якога захаваліся летапісныя звесткі;2) назва горада на рацэ
Прыпяць;3) назвы плямёнаў, што жылі на Дзвіне, Дняпры і Прыпяці;4) дачка першага полацкага князя, пра
якога захаваліся летапісныя звесткі;5) наўгародскі князь Х ст.;6) кіеўскі князь Х ст.;7) другое імя князёўны;
8) старэйшы сын князёўны, ад імя якога названы горад Заслаўе;9) падзея, якая адбылася ў 988 годзе і
паўплывала на распаўсюджванне новай рэлігіі на Старажытнай Русі.

172.

173. Дзякуй за ўвагу!!!