Vitamin V12 va folat-kislotasi defisiti anemiyalari

1.

FARGONA JAMOAT SALOMATLIGI
TIBBIYOT INSTITUTI
Kafedra: Endokrinalogiya va Gematologiya
Vitamin V12 va folat-kislotasi defisiti
anemiyalari.
Megaloblastik anemiya bilan
bog'liq
Patogenez asosida- buzilgan DNK
sintezi
Guruh: Davolash ishi 3920
Talaba: Valiyev Asrorbek

2.

Vitamin B12
• B12 vitamini ovqatlarda mavjudfaqat hayvon kelib chiqishi: go'sht, jigar,
sut, tuxum, pishloq (hayvon to'qimalaridagi vitamin bakteriyalarning
hosilasi).
• kundalik ehtiyojvitamin tarkibida - 5-7 mkg.
• B12 vitaminining asosiy omborijigar, uning 1 g tarkibida taxminan 1 mkg
vitamin mavjud. Shuning uchun oziq-ovqat bilan B12 ni iste'mol qilmasa,
vitamin ta'minoti 5-6 yil ichida sarflanishi mumkin, bu uning ekzogen
etishmasligini qoplaydi.
• S vitamini tanadan chiqariladisafro va najas. Shu bilan birga, safro bilan
chiqariladigan vitaminning ¾ qismi qayta so'riladi (enterohepatik qon
aylanishi). Siydik bilan vitaminning fiziologik yo'qotilishi juda kam.
Foliy kislotasi
Folatga boymol go'shti va tovuq jigari, marul, ismaloq, qushqo'nmas,
pomidor, go'sht, xamirturush, sut.
kundalik ehtiyoj- 20-50 mkg.
Tanadagi asosiy ombor- jigar.
Tanadagi asosiy rolDNK sintezi va homosistein almashinuvi.

3.

B12 metabolizmi
I
B vitamini12ovqat
R oqsili
tuprik bezlari
II
OSHDA
"R-protein + vitamin B12»
Ichaklar
Ichki omil
Pankreatik lipaz
III
B vitamini chiqarilishi12
R-oqsil bilan bog'lanishdan
QON
Kompleks shakllanishi
"Vitamin B12+ ichki omil"
ILEUM
Kompleksning dimerizatsiyasi
"Vitamin B12+ ichki omil"
B vitamini12
+
transkobalamin II
B vitamini12
+
transkobalamin I va III
ILIK
Depozit
jigarda
pH=7, Ca2+
B vitamini12
Ichki omil
Sintez
nuklein
kislotalar

4.

Biokimyoviy reaktsiyalar sxemasi,
ishtirokida organizmda yuzaga keladi
vitamin B12va foliy kislotasi
Gidroksi-B12
Foliy kislotasi
Homosistein
N5- metiltetrahidrofolat
Metionin
tetrahidrofolat
Metil-B12
Sintez
nuklein
kislotalar
Suksinil-KoA
5-deoksiadenozil-B12
Metilmalonil-KoA
yog'li
kislotalar

5.

B12 gipovitaminozining etiologik omillari
1.
Vitaminlarni etarli darajada iste'mol qilmaslikBNoto'g'ri ovqatlanish tufayli oziq-ovqat
bilan 12
Ochlik
Qattiq vegetarian dietasi
2.
Vitaminning so'rilishi va ishlatilishining buzilishiB12
Erta tug'ilgan chaqaloqlarda
Qal'aning ichki omilining yo'qligi:
Irsiy shakl (Addison-Birmer kasalligi) - oshqozon shilliq qavatining ichki omilni sintez qila olmasligi
bilan bog'liq ADD;
Olingan shakl ichki omilga antikorlarning shakllanishi, oshqozonning sekretsiya funktsiyasini inhibe
qilish bilan bog'liq.
Qal'a omilining konjenital anomaliyasi
Ingichka ichakning patologiyasi
Oshqozon osti bezi kasalliklari
Dori-darmonlarni qabul qilish
3.
Vitamin iste'molini ko'paytirishB12
Fiziologik sharoitlarda (homiladorlik, laktatsiya, balog'atga etishish)
Patologiya sharoitida (hipertiroidizm, jigar kasalliklari, malign neoplazmalar bilan)
4.
Raqobatbardosh vitamin iste'moliB12(difillobotriozda keng lenta, divertikulozda patologik
mikroflora, ko'richak sindromi)
5.
Vitaminlarni tashishning buzilishiB12
Transning irsiy tanqisligi bilanckobalaminII

6.

B9 gipovitaminozining etiologik omillari
1.
2.
3.
4.
Ratsionda foliy kislotasini etarli darajada iste'mol qilmaslik
Ochlik
Echki suti bilan emizish
Ratsionda yashil sabzavotlarning etishmasligi
Oziq-ovqat mahsulotlarini uzoq muddatli issiqlik bilan ishlov berish
Folik kislota malabsorbtsiyasi va undan foydalanish
Erta tug'ilgan chaqaloqlarda
B12 etishmovchiligi
Ingichka ichakning patologiyasi
Alkogolizm
Dori-darmonlarni qabul qilish
Folik kislota iste'molining ko'payishi
Fiziologik sharoitdahomiladorlik, laktatsiya, balog'at davrida
Patologik sharoitlardahujayra proliferatsiyasi jarayonlari yuqori bo'lgan
kasalliklarda (gemolitik va sideroblastik anemiya, ko'p miyelom, subleykemik
miyeloz), sil, gipertiroidizm va boshqalar.
Jigarda foliy kislotasining cho'kishi(alkogolizm, jigar sirrozi,
gepatotsellyulyar saraton va boshqalar bilan)

7.

Megaloblastik anemiya patogenezi
Metilkobalamin etishmovchiligi
foliy kislotasi etishmasligi
tetrahidrofolat etishmovchiligi
Timidin sintezining buzilishi
Buzilgan DNK sintezi (lekin RNK sintezi davom etadi)
Cho'zilishS-hujayra siklining bosqichlari
Kechiktirilgan mitoz va sitoplazma hajmining to'planishi
Gematopoezning megaloblastik turi
Megalotsitlar, megaloblastlarning
kamligi
Intramedullar hujayra o'limi
Megalotsitlarning zaif
deformatsiyasi
Anemiya
Megalotsitlar gemolizi
kapillyarlar

8.

B12 tanqisligi anemiyasida funikulyar
miyelozning patogenezi
5-deoksiadenozilkobalamin etishmovchiligi
Metilmalonil-KoA mutazasini inhibe qilish
Toq sonli uglerod atomlarini o'z ichiga olgan yog 'kislotalari
almashinuvining buzilishi
Zaharli metilmalon kislotasining to'planishi
Anormal yog 'kislotalarining miyelinga qo'shilishi
Orqa miya va miyaning kulrang moddasining demiyelinatsiyasi
funikulyar miyeloz
Jiddiy nevrologik kasalliklar

9.

Megaloblastik anemiyaning asosiy klinik belgilarining xarakteristikasi
Organlar va tizimlar
Klinik ko'rinishlar
IN12- kamchilik
anemiya
Folik kislota
etishmovchiligi
anemiya
Teri,
shilliq pardalar
Sklera sarg'ishi, terining quruqligi va limon-sariq rangi (oq rang va
sariqlikning kombinatsiyasi tufayli), terining giperpigmentatsiyasi
Yurak-qon tomir
tizimi
Taxikardiya
asabiy
tizimi
belgilar
gipoksiya
Zaiflik, charchoq, uyquchanlik, konsentratsiyaning buzilishi, bosh
aylanishi, bosh og'rig'i
funikulyar
miyeloz
Parasteziyalar, harorat va taktil
sezuvchanlikning buzilishi, beqaror
(silkin) yurish, patologik jarayonning
rivojlanishi bilan - oyoq-qo'llarning
spazmlari, gallyutsinatsiyalar,
deliryum, manik-depressiv sindrom,
demans.
Ovqat hazm qilish organlari
Aniqlanmadi
Tilning yallig'lanishi (glossit) - nordon ovqatga sezgir yorqin qizil
joylarning paydo bo'lishi, keyingi bosqichlarda - til papillasining
atrofiyasi ("laklangan" til), oshqozon shilliq qavatining atrofiyasi,
ayrim hollarda - axlat buzilishi.

10.

B12 tanqisligi anemiyasining laboratoriya
belgilari
Qon.
• Megalotsitlar - 9,5 mikrondan ortiq diametrli giperxromli
eritrotsitlar, umr ko'rish davomiyligi past (30-40 kun),
anizotsitoz;
• Poykilotsitoz (nok shaklidagi, oval qizil qon hujayralari);
• Jolly tanalari va Kabo halqalari bo'lgan eritrotsitlar;
• Gigant gipersegmentlangan neytrofillar, aneozinofiliya va
abazofiliya.
• Retikulotsitopeniya
• Trombotsitopeniya (noto'g'ri shakllangan trombotsitlar)
Ilik.
• Giper hujayrali (eritrokaryotsitlar tufayli)
• Megaloblastlar, megalotsitlar
• Hujayralarning oksifil shakllarining yo'qligi - "ko'k"
suyak iligi (bazofil megaloblastlarning ko'pligi tufayli).
Giperbilirubinemiya
Gipersidemiya
Buzuq megalotsitlarning
parchalanishi tufayli

11.

Qo'shimcha tadqiqotlar
• Qon zardobida B12 vitaminining kamayishi
(<200 ng/l)
• Qon zardobida (<4 mkg/l) va eritrotsitlarda
(<140 mkg/l) foliy kislotasi miqdorining
kamayishi.