Нацыянальна - дзяржаўнае будаўніцтва ў 1917 - 1941 гг. (лекцыя 6)

1.

ГІСТОРЫЯ БЕЛАРУСКАЙ
ДЗЯРЖАЎНАСЦІ

2.

Нацыянальна–дзяржаўнае
будаўніцтва ў 1917–1941 гг.

3.

Лютаўская рэвалюцыя 1917 г.
27 лютага
рэвалюцыі
1917
г.
–
перамога
Лютаўскай
2 сакавіка 1917 г. – імператар Мікалай ІІ
адмовіўся ад улады
Двоеўладдзе
Саветы рабочых
дэпутатаў
Мікалай ІІ
Часовы камітэт
М. Радзянка

4.

Беларусь пасля Лютаўскай рэвалюцыі 1917 г.
сакавік 1917 г. – І з’езд беларускіх нацыянальных арганізацый – створаны
Беларускі нацыянальны камітэт (БНК):
• нацыянальна-культурнае і палітычнае адраджэнне беларускага народа;
• аўтаномія Беларусі ў складзе Расійскай Дэмакратычнай Федэратыўнай
Рэспублікі;
8–12 ліпеня 1917 г. – ІІ з’езд беларускіх нацыянальных арганізацый –
створана Цэнтральная беларуская Рада (з кастрычніка 1917 г. –
Вялікая
Беларуская Рада)

5.

Беларусь пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі 1917 г.
26 кастрычніка 1917 г. – улада ў руках Мінскага Савета рабочых і сялянскіх
дэпутатаў – створаны Ваенна-рэвалюцыйны камітэт Заходняга фронту;
кастрычнік–лістапад 1917 г. – савецкая ўлада ўсталявана на неакупіраванай
тэрыторыі Беларусі і Заходнім фронце

6.

Падрыхтоўка да І Усебеларускага з’езда
27 кастрычніка 1917 г.
склікаць Усебеларускі
рэспублiкiу
– «Грамата да беларускага народа» – неабходна
з’езд і абвясціць Беларускую дэмакратычную

7.

І Усебеларускі з’езд
15 снежня 1917 г. – адкрыўся Усебеларускі з’езд;
у ноч з 17 на 18 снежня 1917 г. –
дэлегатаў арыштаваны
18 снежня 1917 г.
–
закрытае
пасяджэнне Усебеларускага з’езда –
пастанова:
лічыць І Усебеларускі з’езд
гвалтоўна разагнаным;
прызнаць
Савет
з’езда
выканаўчым
органам
з’езда,
абавязаць яго праводзіць у жыццё ўсе
яго рашэнні і пастановы.
з’езд разагнаны, прэзідыум і шэраг

8.

Сітуацыя на Заходнім фронце
2 снежня 1917 г. – дагавор аб перамір’і (на 2 месяцы) на Заходнім фронце;
9 снежня 1917 г. – мірныя перагаворы ў Брэст-Літоўску;
10 лютага 1918 г. – ультыматум з германскага боку;
18 лютага 1918 г. – пачатак наступлення германскіх і аўстра-венгерскіх
войск

9.

Змена ўлады ў Беларусі
18 лютага 1918 г. – Выканкам Савета Усебеларускага з’езда ўзяў уладу ў
свае рукі

10.

Фарміраванне беларускай дзяржаўнасці на
нацыянальна-дэмакратычнай аснове
21 лютага 1918 г. – І Устаўная грамата –
створаны Народны сакратарыят (часовая ўлада
ў Беларусі) на чале з Я. Варонкам
Я. Варонка
Народны сакратарыят

11.

Абвяшчэнне Беларускай Народнай Рэспублікі
3 сакавіка 1918 г. – Брэсцкі мірны
дагавор – 4/5 тэрыторыi Беларусi
адыходзiла да Германіі
9 сакавіка – ІІ Устаўная грамата –
Беларусь абвяшчалася Беларускай
Народнай Рэспублікай (БНР)
Я. Серада

12.

Абвяшчэнне Беларускай Народнай Рэспублікі
25 сакавiка 1918 г. – ІІІ Устаўная грамата – БНР
абвяшчалася незалежнай i вольнай дзяржавай у
межах
Віленскай,
Віцебскай,
Гродзенскай,
Магілёўскай, Мінскай і Смаленскай губерняў
верасень–кастрычнік
1918 г. – перамовы з
Савецкай Расіяй аб магчымасцi захавання
незалежнасцi рэспублiкi

13.

Фарміраванне беларускай дзяржаўнасці на
рэвалюцыйна-класавай аснове
31 студзеня 1918 г. – пры Камісарыяце па справах
нацыянальнасцей СНК РСФСР утвораны Беларускі
нацыянальны камісарыят (Белнацком) – старшыня
А. Чарвякоў
21–23 снежня 1918 г. – канферэнцыя беларускіх
камуністычных секцый у Маскве
24 снежня 1918 г. – прынята пастанова аб стварэнні
Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі
30 снежня 1918 г. – VI Паўночна-Заходняя
канферэнцыя РКП(б) у Смаленску
А. Чарвякоў

14.

Абвяшчэнне ССРБ
1–2 студзеня 1919 г. – Маніфест аб утварэнні Савецкай
Сацыялістычнай Рэспублікі Беларусь
• сфарміраваны Часовы рабоча-сялянскі савецкі ўрад
Беларусі (старшыня – З. Жылуновіч)
16 студзеня 1919 г. – да РСФСР далучаны Смаленская, З. Жылуновіч
Вiцебская і Магiлёўская губерні
2–3 лютага 1919 г. – I Усебеларускi з’езд Саветаў:
• прынята Канстытуцыя БССР;
• усталяваны федэратыўныя сувязі з РСФСР.
27 лютага 1919 г. – Беларуская і Літоўская ССР
аб’яднаны
ў
Лiтоўска-Беларускую
Савецкую
Сацыялiстычную Рэспублiку (ЛiтБел)

15.

Нацыянальна-дзяржаўнае будаўніцтва

16.

Другое абвяшчэнне ССРБ
вясна 1919 г. – польскія войскі захапілі ЛітБел
ліпень 1920 г. – вызвалена ўся тэрыторыя Беларусі
12 ліпеня 1920 г. – да Літоўскай рэспублікі адышлі
шэраг заходнебеларускіх зямель разам з Вільняй;
31 ліпеня 1920 г. – Дэкларацыя аб абвяшчэнні
незалежнасці Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі
Беларусь;
18 сакавіка 1921 г. – Рыжскі мірны дагавор – Заходняя
Беларусь адышла да Польшчы

17.

Заходняя Беларусь

18.

Утварэнне СССР
форма
федэратыўнага саюза
план
«аўтанамізацыі»
30 снежня 1922 г. – зацверджаны Дэкларацыя і Дагавор аб утварэнні
СССР у складзе РСФСР, БССР, УССР і Закаўказскай СФСР

19.

Узбуйненне БССР
3 сакавіка 1924 г. – перадача БССР
16 паветаў Віцебскай, Гомельскай і
Смаленскай губерняў
• тэрыторыя Беларусі павялічылася да
110 тыс. км2, а насельніцтва – да
4,2 млн чалавек.
снежань 1926 г. – перадача БССР
Гомельскага і Рэчыцкага паветаў
• тэрыторыя Беларусі павялічылася да
135 тыс. км2, а насельніцтва – да
5 млн чалавек.

20.

Уз’яднанне Заходняй Беларусі і БССР
23 жніўня 1939 г. – падпісаны Дагавор аб
ненападзенні паміж СССР і Германіяй і
дадатковы пратакол да яго
1 верасня 1939 г. – Германія напала на
Польшчу
3 верасня 1939 г. – Англія і Францыя
аб’явілі вайну Германіі
17 верасня 1939 г. – В. Молатаў уручыў польскаму паслу ноту, у якой
паведамлялася, што савецкі ўрад аддаў загад Чырвонай Арміі перайсці мяжу з
Польшчай
10 кастрычніка 1939 г. – Вільня і Віленская вобласць перададзены Літве

21.

Уз’яднанне Заходняй Беларусі і БССР
22 кастрычніка 1939 г. – выбары ў
Народны сход Заходняй Беларусі
28–30
кастрычніка
1939
г.
–
Дэкларацыю аб ўваходжанні Заходняй
Беларусі ў склад БССР
2 лістапада 1939 г.
– Нечарговая
V сесія Вярхоўнага Савета СССР – аб
уключэнні Заходняй Беларусі ў склад
Савецкага Саюза
14 лістапада 1939 г. – Нечарговая
III сесія Вярхоўнага Савета БССР – аб
ўз’яднанні беларусаў у межах адной
рэспублікі

22.

Уз’яднанне Заходняй Беларусі і БССР