“Saddi Iskandariy” dostonining ma`rifiy va badiiy ahamiyati mavzusidagi dars ishlanma taqdimot

1.

“Saddi Iskandariy ”dostonining ma`rifiy va
badiiy ahamiyati mavzusidagi dars ishlanma
taqdimot
11-sinf Adabiyot
Andijon viloyati Qorg`ontepa tumani 7-umumiy
o`rta ta`lim maktabi ona tili va adabiyot fani
o`qituvchisi Qozoqova Diyoraxon Nomonovna

2.

Dars maqsadi
Ta`limiy –O`quvchilarning “Saddi Iskandariy
“ dostoni haqida olganbilimlarini
mustahkamlash,asarni badiiy tahlil qila
olishga o`rgatish,eski turkiy so`zlarning
ma`nolarini anglashga o`rgatish
Tarbiyaviy-O`quvchilarni ajdodlar merosiga
hurmat tuyg`ularini o`stirish,milliy va
umummadaniy qadryatlarni qadrlashga
o`rgatish,insoniy sifatlarni o`quvchilarda
tarbiyalash
Rivojlantiruvchi-O`quvchilarning nutqiy
savodxonligini oshirish,mustaqil va ijodiy
fikrlashga o`rgatish,jamiyatdagi voqealarga faol
munosabat bildirish kompetensiyasini
shakllantirish

3.

Dars rejasi
• Tashkiliy qism-salomlashish,davomat aniqlash,ruhiy iqlim
yaratish,sinfni guruhlarga ajratish
• O`tgan mavzuni so`rash:”Donishmand testi”,”Klaster”
• Yangi mavzu: “Taqdimot ” usuli ”Anturaj” chizmasi
• Mustahkamlash:”T-chizma“ usuli, “Adolat qilichi” o`yini
,rasm asosida tahlil,lug`at asosida boshqotirma,rebuslar
asosida hikmatlar tahili
• Baholash : “Saddi Iskandariy” asaridagi hikmatlar yozilgan
kartochkalarni to`plash orqali
• Uy vazifa:149-151 sahifalardagi hikmatlarni tahlil qiling,
mavzuviy guruhlarga ajrating,hikoyatlarga mos hikmatlarni
aniqlang
• Izoh-Asar mazmuni keng va murakkab bo`lgani uchun dars
sarguzasht tarzida olib boriladi.

4.

Ruhiy iqlim yaratish-Sham yoqib qo`yiladi .
O`quvchilarning fikrlari umumlashtirilib ,mumtoz adabiyot
olamiga olib kiriladi
O`tgan mavzuni so`rash-Guruhlar “Xamsa “asari bo`yicha
o`rganib kelgan bilimlarini “Klaster” asosida ko`rsatib bering va
Navoiy “Xamsa”sini boshqa xamsanavislarning asarlariga
qiyoslang
“Hayrat-ul
abror”
“Farhod va
Shirin”
“Layli va
Majnun”
“Sab`ai
sayyor”
“Saddi
Iskandariy”

5.

Donishmand Suqrot testi
1.Nomining o`zi abjad hisobida madrasaning qurilgan yilini bildiruvchi
madrasani aniqlang.
A)Ixlosiya B)Xalosiya S)Xusraviya
2.Saddi Iskandariy dostoni qaysi bahrda yozilgan?
A)Mutaqorib B)Mutadorik S)Ramal
3.Fors shohi Doroning Iskandarga ramziy ravishda yoborgan narsalarini
ko`rsating
A) To`p,chovgan ,qum B)To`p ,chovgon,sedana S)To`p,kunjut,chovgon
4.Xusrav Dehlaviyning 5-dostonining nomi?
A) “Xiradnomai Iskandariy” B) “Iskandarnoma” S) “Oyinayi Iskandariy”
5.”Saddi Iskandariy “dostonida devor qayerga qurilgan?
A)Chin mamlakatiga B)Qof tog`I etagiga S)Rum o`lkasiga
1-s 2-a 3-s 4-s 5-b

6.

Yangi mavzu
“Saddi Iskandariy”dostoni “Xamsa”ning eng
yirik hajmli dostoni hisoblanadi.Uning hajmi
89 bob 7215 baytdan iborat bo`lib 1485-yil
yozilgan.Doston aruzning mutaqoribi
musammani mahzuf bahrida yozilgan
Agar qilmadi el himoyat sanga
O`zingdan kerakdur shikoyat sanga
Baytning taqte`sini chizing.

7.

Asarning asosiy qismida 18ta mavzu yoritilgan
va mavzularni yoritish tartibi o`ziga xos.
Asarning asosiy
qismi tuzilmasi
Iskandarning sarguzashtlari
Mavzuga oid mulohazalar
Ayni mavzudagi hikoyat
Xulosa:Iskandar va Arastu
hikmatlari

8.

Arastu va Iskandar suhbati qaysi mavzuda, fikringizni misollar asosida
tushuntiring.Asardan berilgan parchalarni o`z mulohazalaringiz bilan bayon eting

9.

Asarda Iskandar ta`rifi
Qayu ishni ta`lim qilg`on zamon
Eshitmak hamon erdi- bilmak hamon
Bori ishda bir yerga yetdi ishi
Ki, mumkin emas andoq o`lmoq kishi
Bilik kasbini qildi to joni bor,
Hunar bildi onchaki imkoni bor
Ushbu misralarni tahlil qiling,sizga qaysi qahramonni
eslatmoqda?

10.

Lug`at so`zlar
Qayu-qaysi
Ta`lim qilmoq –o`rganmoq
Andoq –unday
O`lmoq –bo`lmoq
Bilik-bilim,ilm
Onchaki-qanchalik

11.

“ T- chizma” asosida qiyoslang
Aleksand Makedonskiy
Zolim qattiqqo`l
imperator bo`lgan
U yetib borgan yurtlar
vayron bo`lgan
Borgan manzillariga
yunon askarlarini
joylashtirgan
• Iskandar Zulqarnayn
• Odil va rahmdil shoh
• Qadami yetgan yerlarni
obod etgan
• O`sha yurtning
vakillarini shoh qilib
ko`targan

12.

Qo`lingizdagi hikmatli so`zlarni quyidagi
lug`at so`zlar asosida tahlil qiling
Harb etmoqqo`riqlamoq ,asramoq
Muflis-kambag`al
Yilon –ilon
Jayb-cho`ntak
Naqd-pul
Hanzal-itqovun(achchiq
o`simlik
Adl-adolat
Kirdoridur-birlashgan
Arjumand-aziz ,qadrli
Rafiq-do`st
Takallumshirinso`z,xushmuomala
Bahoyim –hayvon
G`ani-boy
Ma`mur-to`kin(serob)
Maxzani-xazinasi

13.

Uyga vazifa
Saddi Iskandariy hikmatllarini yodlang 149151-sahifa
Ularni mavzuviy guruhlarga birlashtirib
guruhlang
Dostondan keltirilgan parchalarga mos
hikmatlatni toping
Dostondan olgan xulosalaringizni yozing