Туберкулез кезіндегі патогенетикалық терапия және хирургиялық емдеу

1.

Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан медицина университеті КЕАҚ
Жалпы дәрігерлік тәжірибедегі фтизиатрия
Тақырып: Туберкулез кезіндегі патогенетикалық терапия және
хирургиялық емдеу.
Орындаған: Оразгалиев Арслан
Тобы:631 ЖТД
Тексерген: Джайшева Күлзипа
Ақтөбе 2022 жыл

2.

Жоспары
I.
Кіріспе
II.
Негізгі бөлім
1. Туберкулез науқасын емдеудің басты мақсаты
2.Науқастарды емдеу санаты мен типтері бойынша тіркеу
3. Туберкулезді емдеу
a) I санаттағы науқастарды емдеу
b) II санаттағы науқастарды емдеу
c) IV санаттағы науқастарды емдеу
d) Патогенетикалық ем
e) Хирургиялық ем
III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер.

3.

Туберкулез науқасын емдеудің басты мақсаты - науқасты
туберкулезден жазып шығару.
клиникалық белгілерін
толық жою
бұзылған
қызметін
барынша орнына
келтіру
жұғуын азайту
бактерия бөлуді
тұрақты тоқтату
туберкулезден болатын
өлімді және басқа
жағымсыз болжамның
алдын алу
рецидивті
болдырмау

4.

Туберкулезге шалдыққан науқастардың мынадай типтері ажыратылады:
1) жаңа жағдай - бұрын ешқашан ТҚП қабылдамаған немесе оларды бір айдан кем уақыт қабылдаған
науқас;
2) рецидив – бұрын бірінші қатардағы ТҚП емнің толық курсын қабылдап, «сауықты» немесе «ем
аяқталды» деген ем нәтижесі анықталған науқаста кейіннен бактерия бөлу анықталған науқас;
3) сәтсіз ем – бірінші қатардағы ТҚП бірінші немесе қайта жүргізілген ем курсы сәтсіз болған
науқастар;
4) үзілістен кейінгі ем – қақырық микроскопиясының нәтижесі оң және емін 2 ай және одан да астам
уақытқа үзгеннен кейін қайта бастаған науқас;
5) ауыстырылды – басқа емдеу мекемесінде туберкулезбен ауыратын науқас деп тіркелген, ТБ-09
және/немесе Амбулаториялыққ картасынан немесе сырқатнамасынан көшірмесі бар, ем тағайындау
не жалғастыру үшін осы мекемеге ауысып келген науқас. Ем курсы аяқталғаннан кейін осы
науқастың ем нәтижесі туралы ақпарат ол алғаш рет тіркелген ТҚҰ жіберіледі;
6) басқалар – жоғарыда аталған типтерге сәйкес келмейтін туберкулездің барлық қайталанған түрлерін
қамтиды (бактерия бөлусіз өкпе туберкулезі мен өкпеден тыс туберкулез). Мұндай әрбір жағдай
диагноз гистологиялық және/немесе бактериологиялық әдістермен

5.

Науқастарды емдеу санаты мен типтері бойынша тіркеу
Туберкулезге шалдыққан науқастар 3 санат бойынша тіркеуге алынады:
I (бірінші) санат
өкпелік және өкпеден тыс туберкулезге алғаш рет
шалдыққан бактерия бөлуші немесе бөлмейтін барлық
науқастар
санат II (екінші)
туберкулез ауруы қайталанған (рецидив, емi сәтсiз
аяқталған, үзiлiстен кейiн емін жалғастырушы және басқа)
науқастар
IV (төртінші) санат
зертханалық дәлелденген КДТ ТБ және ДАТ ТБ; I, II және
IV санат кестелері бойынша емі «сәтсіз» аяқталған ПР ТБ
бар науқастар.
дәлелдеуді талап етеді.

6.

Туберкулезбен ауыратын науқастарды емдеу үзіліссіз екі кезеңде жүргізіледі:
Бірінші кезең – емнің қарқынды
кезеңі, негізінен стационарда
жүргізіледі, кейіннен, қақырық
конверсиясына қол
жеткізгеннен кейін
амбулаториялық жағдайда
жалғастырылады;
бактерия бөлмейтін
науқастар бастапқыда орталық
дәрігерлік-консультациялық
комиссияның
(бұдан әрі-ОДКК) шешімі
бойынша амбулаториялық,
санаториялық, сондай-ақ
стационарды алмастыратын
жағдайларда емделуге
жіберіледі;
Туберкулезді емдеу
Екінші кезең – қолдау фазасы,
амбулаториялық, санаториялық
немесе стационарды
алмастыратын жағдайларда,
жүргізіледі. Қолдау фазасын
клиникалық және әлеуметтік
көрсеткіштерге сәйкес
стационарда жүргізуді ОДКК
шешеді.

7.

Туберкулезге қарсы қолданылатын дәрілердің
ересектерге арналған тәулiктiк дозасы (мг)
Дәрі атауы
Салмағы (кг)
30-39
40-54
55-70
Қарқынды кезең – күнделiктi қабылдау
Изониазид
200 мг
300 мг
300 мг
Рифампицин
300мг
450 мг
600 мг
Пиразинамид
1000 мг
1500 мг
2000 мг
Этамбутол
600 мг
800 мг
1200 мг
Стрептомицин (1гр)
500 мг
750 мг
1000 мг
Қолдау сатысы – күнделiктi қабылдау
Изониазид
200 мг
300 мг
300 мг
Рифампицин 150 мг
300 мг
450 мг
600 мг
Этамбутол 400 мг
600 мг
800 мг
1200 мг
Қолдау сатысы – аптасына 3 рет қабылдау
Изониазид
300 мг
600 мг
600 мг
Рифампицин 150 мг
300 мг
450 мг
600 мг
Этамбутол 400 мг
1200 мг
1600 мг
2400 мг
70-тен аса
400 мг
750 мг
2000 мг
1600мг
1000 мг
400 мг
750 мг
1600 мг
700 мг
750 мг
2400 мг
Ескерту: Рифампициннiң КБМД ең жоғарғы тәулiктiк мөлшерi – 750 мг.

8.

Патогенетическалық терапия
Диета №11
• Нәруыз бай тағамдар
• Жиі үзілісті тамақтандыру 5 - 6
Патогенетикалық әсер көрсетуші дәрілік заттар
1. Гормондар
2. Иммуномодуляторлар
3. Ингибиторы протеолитических ферментов
4. Дезинтоксикационды терапия
5. Антиоксиданттар , антигипоксантар
6. Препараты анаболического действия
7. Дәрумендер

9.

Патогенетическое воздействие:
Гормоны коры надпочечников
преднизолон, гидрокортизон, дексаметазон, триамсинолон
Иммуномодуляторы
- гормоны тимуса (тималин, Т-активин, тимоген и др.),
- неспецифические иммуностимуляторы (левамизол, диуцифон, полиоксидоний,
ликопид, глутоксим, циклоферон)
Дезинтоксикационные препараты
- неогемодез, глюконеодез, реамбирин и др.
- энтеросорбенты (энтеродез, полифепан, энтеросгель и др.)
Использование методов экстракорпоральной сорбции
- плазмаферез

10.

Патогенетическое воздействие:
Ингибиторы протеолитических ферментов
контрикал (гордокс), трасилол
Антиоксиданты и антигипоксанты
А-токоферол, тиосульфат натрия
Препараты анаболического действия
Неробол, ретаболил, метиландростенолон
Витамины
группы В, С, Е, РР

11.

Патогенетическое воздействие:
Гормоны коры надпочечников:
преднизолон
гидрокортизон
дексаметазон
триамцинолон
Глюкокортикоиды, применяемые в лечении туберкулёза, имеют
следующие свойства:
противовоспалительный эффект (способность уменьшать экссудацию и миграцию
клеток из сосудов)
эффект десенсибилизации (иммунодепрессивное и антигистаминное свойство)
подавление биосинтеза коллагена

12.

Патогенетическое воздействие:
Иммуномодуляторы
Включение в комплексную терапию больных туберкулезом
иммуномодуляторов позволяет добиться:
выраженного клинического эффекта
укорочение периода интоксикации и
бактериовыделения
ускоряет рассасывание инфильтративных изменений и
регрессию туберкулезного процесса
В результате включения в комплексную терапию современных
иммуномодуляторов:
сокращаются сроки
стоимость лечения
уменьшается частота и выраженность побочных эффектов
противотуберкулезной химиотерапии
улучшается качество жизни больных, получающих длительное лечение
токсичными химиотерапевтическими препаратами

13.

Дезинтоксикационная терапия
экстракорпоральная детоксикация (ЭД)- искусственное очищение крови вне
организма
Гемосорбция
Плазмоферез
Плазмосорбция
Лимфосорбция
Гемодиализ
Лазерное и
УФ облучение крови
интракорпоральная детоксикация- выведение токсина естественным путем
(почки, ЖКТ)

14.

Дезинтоксикационные препараты
Дезинтоксикационная терапия
Препараты поливинилпирролидона:
- неогемодез, гемодез-Н, глюконеодез, (энтеродез)
Декстраны (низкомолекулярные и среднемолекулярные декстраны) :
- гемостабил, декстран, лонгастерил, неорондекс, полиглюкин, полиглюсоль,
реоглюман, реополиглюкин, реополидекс, реохем, хемодекс и др.
Энтеросорбенты
- энтеродез, полифепан, энтеросгель и др.
Общие свойства дезинтоксикационных препаратов
связывают токсины (ИК), находящиеся в кровеносном русле и выводят их из организма (главным образом,
через почки)
обладают способностью прекращать стаз эритроцитов в микроциркуляторном русле (который обычно
наблюдается при интоксикации)
восполняют ОЦК
детоксикация организма при экзогенных и эндогенных токсикозах различного происхождения и различной
степени тяжести

15.

Энтеросорбенты
Энтеросорбенты — лекарственные средства различной структуры, осуществляющие связывание экзо- и
эндогенных веществ в ЖКТ путем:
адсорбции
абсорбции
ионообмена
комплексообразования
Согласно АТХ выделяют:
Коллоидный диоксид кремния (полисорб)
Активированный уголь, в том числе, в комбинации с другими средствами
Препараты висмута
Другие энтеросрбенты: пектины, каолин, повидон (энтеродез), диосмектит (смекта)
Полиметилсилоксан полигидрат

16.

Хирургиялық ем көрсеткіштері:
• Терапиялық ем нәтижесіз, МБТ тұрақтылық
• Марфологиялық қайтымсыз процесс, өкпе бронх плевра лимфа түйіндерінде
• Асқынулар орын алған жағдайда
өлім туғызатын жағдайлар

17.

Хирургиялық ем
1. Хирургиялық әрекеттердің өмірлік көрсеткіштері:
өкпеден қан кету немесе ауыр қан түкіруді, басқа емдеу әдістерімен тоқтату
мүмкін болмаған жағдайда,
тензионды спонтанды пневмотракс
2. Хирургиялық әрекеттердің абсолютті көрсеткіштері:
өршімелі казеозды пневмония;
туберкулома (> 2см);
этиологиясы белгісіз дөңгелек құрылымдар (өкпе туберкулезі немесе рагы);
каверналы туберкулез;
шектелген фиброзды-каверналы туберкулез;
туберкулезді цирроз (бұзылған өкпе);
созылмалы туберкулезді плевра эмпиемасы.
3. Хирургиялық әрекеттердің салыстырмалы көрсеткіштері:
ірі қалдықты посттуберкулезді каверналар;
Хирургиялық әрекеттердің басқа көрсеткіштері:
кеуде ішілік лимфа бездерінің казеомасы;
алдыңғы хирургиялық әрекеттің асқынуын жою.

18.

Тыныс мүшелерінің туберкулезімен ауыратын науқастарды хирургқа кеңес жіберу мерзімдері.
Өкпе туберкуломасы бар кісілер ауру анықтала салысымен хирургқа консультацияға жіберіледі, егер айқын
перифокалды қабынуы болса 2-4 ай қарқынды емнен кейін қайта косультацияға жіберіледі.
Каверналы туберкулез - 3 ай қарқынды емнен кейін бактерия бөлу сақталып, рентгенологиялық динамика
болмаған жағдайда хирургқа консультацияға жіберіледі.
Фиброзды-каверналы туберкулез - хирургиялық ем 5-6 ай қарқынды емнен кейін инфильтратты өзгерістер
мен шашыранды ошақтар таралып жазылғаннан кейін жасалады.
Ошақты, иинфильтратты туберкулез ыдырау кезеңінде - 3-4 ай қарқынды емнен кейін рентгенологиялық
динамика болмай, ыдырау қуысы сақталған жағдайда хирургқа консультацияға жіберіледі.
Казеозды пневмония - соңғы уақыттырдағы көзқарастарға сәйкес терапия казеозды пневмония терапиялық
аурудан гөрі, хирургиялық ауру болып саналғандықтан, науқас ауруханаға түскеннен кейін тезірек хирургқа
консультацияға жіберу қажет. Егер процесс емнің нәтижесінде ары қарай өрши түссе онда өмірлік
көрсеткішпен опреация жасалуы керек.
Асқынған созылмалы біріншілік туберкулез перифокалды инфильтрациясы тарағаннан кейін хирургқа
консультацияға жіберіледі.
Созылмалы плеврит және плевра эмпиемасы - 5-6 ай ем нәтижесіз болған жағдайда хирургқа консультацияға
жіберіледі.
Өкпе туберкулезінің асқынған түрлері (өкпеден қан кету, спонтанды пневмоторакс және т.б.) жедел хирургқа
консультацияға жіберіледі.
Өкпедегі айқын метатуберкулезді өзгерістер қайта-қайта өршуге бейім болған жағдайда хирургқа
консультацияға жіберіледі.

19.

Хирургиялық ем типтері
Радикальды оталар алып тастау жүргізіледі
• сегментэктомия,
• лобэктомия,
• пневмонэктомия
• плевропневмонэктомия.
Паллиативные ота
• экстраплевральды торакопластика,
• кавернотомия,
• экстраплевральды пневмолиз

20.

Қорытынды
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Туберкулез ауруының емі дер кезінде ерте басталуы керек.
Туберкулез ауруының емі ұзақ уақыт жүргізілуі тиісті
Туберкулез ауруының емі кешеңді тиіс
Туберкулез ауруының ұзақ мерзімді емі стационарда басталып, санаторий емімен
жалғасып, амбулаториялық емханада аяқталуы тиіс.
Тегін
Психологиялық көмек

21.

Пайдаланған әдебиеттер:
1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы
«Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл. ISBN 5-89800-123-9,
VIII том
2. Игембаева Р.С. Фтизиатрия Алматы. 2013ж -196 бет
3. Қазақстан Республикасы
Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің м.а.
2014 жылғы «_22_» __тамыз___
№ _19 бұйрығымен бекітілген нұсқаулық
4. https://kk.wikipedia.org/wiki